Tổng hợp các bài mẫu soạn bài Những đứa con trong gia đình của tác giả Nguyễn Thi một cách đầy đủ và chi tiết nhất sẽ giúp các bạn học sinh chuẩn bị kiến thức thật tốt cho mình trước các kì thi sắp tới. Hôm nay Top 10 Tìm Kiếm sẽ tổng hợp Top 10 mẫu soạn văn 12 bài Những đứa con trong gia đình chi tiết nhất. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!
Xem thêm:
Top 10 mẫu soạn bài Những đứa con trong gia đình
Số 1: Soạn bài Những đứa con trong gia đình
Soạn Câu 1
– Truyện Những đứa con trong gia đình được viết chủ yếu từ điểm nhìn trần thuật của nhân vật Việt lúc anh bị thương trên chiến trường.
– Tác dụng về mặt nghệ thuật:
+ Câu chuyện từ điểm nhìn này giúp tác giả dễ dàng xâm nhập vào thế giới nội tâm của nhân vật.
+ Diễn biến câu chuyện được kể một cách linh hoạt mà không bị gò bó về thời gian, không gian, đi theo những cảm xúc của chính nhân vật.
+ Tạo nên tác phẩm giàu màu sắc trữ tình, tự nhiên.
Soạn Câu 2
Sức mạnh tạo nên sự gắn kết của những con người trong gia đình chính là truyền thống căm thù giặc, lòng yêu nước và ý chí quyết tâm cao.
Soạn Câu 3
| Nhân vật Chiến | Nhân vật Việt |
| – Chiến: Là người con gái đảm đang, tháo vát, kế thừa từ mẹ những phẩm chất đáng quý
– Có những tính cách đa dạng: + Đôi khi “rất trẻ con”, cũng thích bắt ếch, thích tranh giành với em + Là người chị bao dung, luôn biết nhường nhịn em, chưa bao giờ dành phần hơn về mình – Nét khác biệt so với người mẹ: + Trẻ trung, thích làm duyên, thích soi mình trong gương +Dũng cảm, đứng lên cầm súng trả thù cho ba má: “Đã là thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: nếu giặc còn thì tao mất”. + Chu đáo, biết lo xa ⇒ Chiến là một nhân vật nữ giàu tình yêu thương, lại vô cùng dũng cảm, kiên định và nhiệt huyết. Đồng thời, cô cũng có những nét tính cách hồn nhiên của cô gái mới lớn nhưng cũng đầy kinh nghiệm, chín chắn. |
-Cậu em trai hiếu động, ngộ nghĩnh: thích bắt ếch, chơi ná thun, thích giành phần hơn với Chiến
+Chàng trai vô tư trong gia đình nhưng luôn yêu thương ba má và chị gái + Có phần ích kỉ muốn “giấu chị như giấu của riêng” khi đồng đội hỏi-> yêu thương + Sợ ma nhưng chưa bao giờ sợ giặc – Là một chiến sĩ dũng cảm, can trường +Lúc còn nhỏ đã dám đá thẳng vào tên giặc giết ba. + Lớn lên tranh giành việc đi tòng quân với chị, lập được nhiều chiến công trên chiến trường. + Dù bị thương, đau đớn vẫn không chấp nhận phó mặc số phận, vẫn quyết tâm chống giặc “Tao sẽ chờ mày! Trên trời có mày, dưới đất có mày, cả khu rừng này chỉ có mình tao. Mày có bắn tao thì tao cũng bắn được mày. Nghe súng nổ, còn súng nổ, các anh tao sẽ chạy tới đâm mày!…” |
Soạn Câu 4
Chất sử thi:
+ Khắc hoạ hình ảnh những người con cách mạng có lý tưởng trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
+ Cuốn sổ gia đình mang truyền thống yêu đất nước, lòng căm hờn những kẻ thù tàn ác cũng là cuốn sổ lịch sử của dân tộc.
+ Số phận đầy đau thương của gia đình trong chiến tranh-> hậu quả mà chiến tranh để lại: mất mát.
+ Trách nhiệm của mỗi thế hệ với đất nước, quê hương.
+ Giọng điệu vừa thiết tha vừa hào hùng.
Soạn Câu 5
– Đoạn văn khiến em thấy cảm động nhất chính là đoạn văn tả cảnh hai chị em Chiến, Việt cùng nhau khiêng bàn thờ của ba má sang gửi bên nhà chú Năm: “Chị Chiến ra đứng giữa sân…nhấc bổng một đầu bàn thờ ba má lên…”
Vì đoạn văn này đã tạo dựng nên được không khí thiêng liêng trong gia đình, dẫu mưa bom, bão đạn, dẫu ngoài kia có xối xả súng mác quân thù thì nơi đó tình yêu thường, sự kính trọng những người đã khuất vẫn thầm lặng tôn thờ. Họ là những người con hiếu thảo, gánh lên vai bàn thờ ba má cũng là gánh lên vai mối thù phải trả, gánh lên vai trách nhiệm của những người con đã trưởng thành, chín chắn. Phải lên đường để trả mối thù gia đình, quê hương, đất nước mình.
Số 2: Những đứa con trong gia đình soạn
Câu 1. Đoạn trích Những đứa con trong gia đình được trần thuật chủ yếu từ điểm nhìn của nhân vật nào? Cách trần thuật này có tác dụng như thế nào đối với kết cấu truyện và việc khắc họa tính cách nhân vật?
Trả lời:
Truyện Những đứa con trong gia đình chủ yếu được trần thuật dưới góc nhìn của nhân vật Việt, khi anh bị thương trong trận đánh, lúc mê lúc tỉnh. Lối trần thuật này cỏ hai tác dụng về mặt nghệ thuật:
– Câu chuyện vừa được thuật, kể cùng một lúc, tính cách nhân vật cũng được khắc họa.
– Câu chuyện dù không có gì đặc sắc cũng trở nên mới mẻ, hấp dẫn vì được kể qua con mắt, tấm lòng và bằng ngôn ngữ, giọng điệu riêng của nhân vật.
– Nhà văn có thể nhập sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật để dẫn dắt câu chuyện. Diễn biến của câu chuyện vì thế mà linh hoạt, có thể xáo trộn thời gian, không gian, không phụ thuộc vào trật tự thời gian tuyến tính.
– Những chi tiết ngẫu nhiên của hiện thực chiến trường được gợi ra từ những dòng hồi tưởng, liên tưởng hết sức tự nhiên. Nhà văn phải thành thạo tâm lý ngôn ngữ nhân vật mới có thể trần thuật theo phương thức này.
– Người kể chuyện cũng bộc lộ ngày càng đầy đủ tư cách, tính cách, cảm xúc tình cảm của chính mình.
Câu 2. Tác phẩm kể chuyện một gia đình nông dân Nam Bộ. Truyền thống nào đã gắn bó những con người trong gia đình với nhau?
Trả lời:
Truyền thống đấu tranh, chống giặc ngoại xâm đã gắn kết các thành viên trong gia đình với nhau:
– Lời chú Năm: “Chuyện gia đình nó cũng dài như sông, để rồi chú chia cho mỗi đửa một khúc mà ghi vào đó”, con là sự tiếp nối cha mẹ nhưng không chỉ là tiếp nối huyết thống mà còn là sự tiếp nối truyền thống. Đồng thời muốn hiểu về những đứa con phải hiểu ngọn nguồn sinh ra nó, phải hiểu về truyền thống gia đình nó.
+ Chú Năm: đại diện cho truyền thống và lưu giữ truyền thống (trong câu hò, trong cuốn sổ).
+ Má Việt cũng là hiện thân của truyền thống ấn tượng sâu đậm nhất ở người phụ nữ này là khả năng ghìm nén đau thương để sống và duy trì sự sống, che chở cho đàn con và tranh đấu.
– Việt và Chiến là hai đứa con của gia đình đã tự nguyện cầm súng chiến đấu báo thù cho ba mẹ bị giặc Pháp giết hại.
Câu 3. Phân tích và so sánh tích cách của nhân vật Chiến, Việt để làm rõ sự tiếp nối truyền thống của gia đình của những người con.
Trả lời:
a) Nét tính cách chung của hai chị em.
– Hai chị cũng cùng sinh ra trong một gia đình chịu nhiều mất mát đau thương (cùng chứng kiến cái chết đau thương của ba và má).
– Hai chị em có chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc.
– Tình yêu thương là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em. Tình cảm này được thể hiện sâu sắc và cảm động nhất trong cái đêm chị em giành nhau ghi tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm.
– Cả hai chị em đều là những chiến sĩ gan góc dũng cảm. Đánh giặc là niềm say mê lớn nhất của hai chị em Việt và Chiến cũng là của tuổi trẻ miền Nam trong những năm tháng ấy: “Hạnh phúc của tuổi trẻ là trên trận tuyến đánh quân thù”
– Hai chị em Việt đều có những nét ngây thơ, thậm chí có phần trẻ con (giành nhau bắt ếch nhiều hay ít, giành nhau thành tích bắn tàu chiến giặc và giành nhau ghi tên tòng quân).
b) Nét riêng
* Nét riêng ở Chiến:
– Hơn Việt chừng một tuổi nhưng Chiến người lớn hơn hẳn: Chiến có thể bỏ ăn để đánh vần cuốn sổ gia đình. Chiến không chỉ “nói in như má” mà còn học được cách nói “trọng trọng” của chú Năm…
– Tính cách “người lớn” ở Chiến còn thể hiện ở sự nhường nhịn. Tuy có lúc giành nhau với em: tranh công bắt ếch, đánh tàu giặc, đi tòng quân nhưng bao giờ cô cũng nhường em hết, trừ việc đi tòng quân.
– Chu đáo, đảm đang, tháo vát: lo cho cả người sống (viết thư cho chị Hai, gửi thằng út em) và người đã khuất (gửi bàn thờ má sang chú Năm); sắp xếp việc nhà đâu ra đấy (cho xã mượn nhà làm trường học, đồ đạc và hai công mía gửi chú, ruộng cho bà con cày cấy…).
– Thừa hưởng tính cách, thói quen và hình ảnh của má: cử chỉ, lời nói, cách vun vén nhà cửa giống hệt má.
=> Nguyễn Thi đã xây dựng nhân vật Chiến vừa có cá tính vừa phù hợp với lứa tuổi, giới tính. Chiến là nhân vật được hiện lên qua hồi tưởng của Việt nhưng đã gây được ấn tượng sâu sắc.
* Nét riêng của Việt:
– Nếu Chiến có dáng dấp của một người lớn thực sự thì ở Việt là sự lộc ngộc, vô tư của một cậu con trai đang tuổi ăn tuổi lớn.
– Chiến nhường nhịn em bao nhiêu thì Việt hay tranh giành với chị bấy nhiêu.
– Đêm trước ngày ra đi, Chiến nói với em những lời nghiêm trang thì Việt lúc “lăn kềnh ra ván cười khì khì”, lúc lại rình “chụp một con đom đóm úp trong lòng tay”.
– Vào bộ đội, Chiến đem theo tấm gương soi còn Việt lại đem theo một chiếc súng cao su.
– Nhưng sự vô tư không ngăn cản Việt trở thành một anh hùng (ngay từ bé Việt đã dám xông vào đá thằng đã giết cha mình. Khi trở thành một chiến sĩ, mặc dù chỉ có một mình, với đôi mắt không còn nhìn thấy gì, với hai bàn tay đau đớn, Việt vẫn quyết tâm ăn thua sống mái với quân thù).
=> Nhân vật Việt là một thành công lớn trong cách xây dựng nhân vật của Nguyễn Thi. Tuy còn hồn nhiên và còn nhỏ nhưng trước kẻ thù Việt lại vụt lớn, chững chạc trong tư thế của một người chiến sĩ.
Câu 4. Phân tích những biểu hiện của khuynh hướng sử thi trong đoạn trích này?
Trả lời:
– Chất sử thi của thiên truyện được thể hiện qua tính chất ngợi ca truyền thống lớn của một dân tộc, thể hiện trong truyền thống một gia đình.
– Cuốn sổ là lịch sử gia đình, qua đó thấy lịch sử của một đất nước, một dân tộc trong cuộc chiến chống Mỹ
– Số phận của những đứa con, những thành viên trong gia đình cũng là số phận của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ khốc liệt.
– Truyện của một gia đình dài như dòng sông còn nối tiếp: “Trăm dòng sông đổ vào một biển, con sông của gia đình ta cũng chảy về biển, mà biển thì rộng lắm… rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta…”. Truyện kể về một dòng sông nhưng nhà văn muốn ta nghĩ đến biển cả. Truyện về một gia đình nhưng ta lại cảm nhận được cả một Tổ quốc đang hào hùng chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ những đau thương.
– Mỗi nhân vật trong truyện đều tiêu biểu chọ truyền thống, đều gánh vác trên vai trách nhiệm với gia đình, với Tố quốc trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại. Tất cả các nhân vật đều có phẩm chất của những người anh hùng:
+ Căm thù giặc sâu sắc
+ Gan góc, dũng cảm, khao khát được chiến đấu giết giặc
+ Giàu tình nghĩa, rất mực thủy chung, son sắt với cách mạng và quê hương
=> Thiên truyện là một bài ca ca ngợi truyền thống đấu tranh bất khuất của những người nông dân Nam Bộ nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.
Câu 5. Đối với anh (chị), đoạn văn nào cảm động nhất? Vì sao?
Trả lời:
– Một trong những đoạn văn đặc sắc và cảm động nhất trong truyện là đoạn hai chị em Chiến và Việt khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm ở cuối đoạn trích: “Cúng mẹ và cơm nước xong… đồng này sang bưng khác”.
– Tình cảm gia đình xúc động:
+ Tình mẫu tử: má vẫn sống trong dáng hình của các con (ngoại hình của Chiến), trong tâm niệm của các con “Nào, đưa má sang…lại đưa má về”, hai chị em lại băng qua con đường thoảng mùi hoa cam trước má vẫn đi.
+ Tình chị em: “Nghe tiếng chân chị, Việt thấy thương chị lạ”.
+ Sự chuyển biến, trưởng thành trong suy nghĩ của những đứa con trước ngày ra trận: “Lần đầu tiên Việt mới thấy lòng mình rõ như thế”.
+ Những đứa con cảm nhận mối thù sâu sắc với thằng Mỹ: “còn mối thù…nó đang đè nặng ở trên vai”.
Số 3: Soạn văn Những đứa con trong gia đình
Đọc hiểu văn bản
Bài tập 1: Truyện “những đứa con trong gia đình” được trần thuật lại chủ yếu qua dòng hồi tưởng của nhân vật Việt, khi anh bị thương trong trận chiến, nhiều lần ngất đi rồi tỉnh lại, trong tư thế nửa tỉnh nửa mê.
Cách trần thuật như vậy khiến truyện được kết cấu theo diễn biến của trí nhớ và ý thức, cảm xúc của nhân vật cứ lúc bị đứt ra rồi lại nối lại qua những lần ngất đi rồi tỉnh lại ấy, hình ảnh của các nhân vật- các thành viên trong gia đình: ba, má, chị Chiến. chú Năm được lần lượt giới thiệu hiện rõ dần đồng thời bản thân Việt – người kể chuyện cũng bộc lộ ngày càng đầy đủ tư cách, tính cách, cảm xúc tình cảm của chính mình.
Bài tập 2: Bằng tình yêu thương máu mủ ruột già, bằng tình yêu quê hương đất nước, tình yêu cách mạng và tinh thần đánh giặc, tinh thần chiến đấu cao đã gắn kết những con người ấy với nhau. Chú Năm là đại diện cho truyền thống và lưu giữ truyền thống
Bài tập 3: Phân tích và so sánh tính cách nhân vật Chiến, Việt
Bài tham khảo
Chiến và Việt đều là hai nhân vật trung tâm của truyện ngắn góp phần thể hiện nội dung cũng như tư tưởng của tác phẩm. Hai nhân vật này đều có những vẻ đẹp tiếp nối truyền thống gia đình và đưa truyền thống ấy đi xa hơn.
Đầu tiên là nhân vật chị Chiến, những nét rất giống mẹ. Theo lời kể của chú Năm, cô “không khác mẹ một chút nào” – Giống ở tính gan góc và kiên trì chịu khó. Chiến gan góc chiến đấu. Chiến đã sớm trưởng thành và gánh vác công việc nặng nề, lo cho em thay má. Cô rất đảm đang tháo vát cả trong việc gia đình lẫn việc đánh giặc, một người con của đất nước. Chiến thu xếp việc nhà xong xuôi để chuẩn bị lên đường đã chứng tỏ Chiến là người trưởng thành thật sự tuy đôi lúc còn giành với em nhưng không quên mình là một người chị cả, Chiến lo lắng cho em, nhường nhịn em hết mức.
Chiến là cô gái mới lớn, nên trong túi luôn mang chiếc gương nhỏ xinh xắn, đó là nét nữ tĩnh dịu dàng của người con gái xưa. Chiến giống má đến vậy nhưng chị vẫn có điểm khác biệt. Điểm khác biệt nhất của chị Chiến với má là được trực tiếp cầm súng đánh giặc để trả thù nhà, thực hiện lời thề: “Đã là thân con gái, nếu giặc còn thì tao mất, vậy à?”. Chị Chiến là tiêu biểu cho người yêu nước, những con người sinh ra để cầm súng đánh giặc.
Về phần Việt. Việt là chàng trai có tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, yêu đời. Việt có nét riêng của con trai mới lớn, tính tình trẻ con ngây thơ hiếu động. Việt hay giành phần hơn với chị từ việc đi bắt ếch, tòng quân, lập chiến công giết giặc… Việt thích đi câu cá, bắn chim, khi đi bộ đội rồi, anh vẫn mang chiếc ná thun trong áo. Đêm trước ngày lên đường, chị Chiến thu xếp toan tính mọi việc thì Việt lại vô tư lăn kềnh ra ván cười khì, vừa nghe vừa chụp con đom đóm vào lòng bàn tay rồi ngủ quên lúc nào không biết. Cách thương chị của Việt cũng rất trẻ con. Mặc dù tin yêu anh em đồng đội nhưng lại giấu không cho ai biết mình có chị gái là tiểu đội trưởng bộ đội nữ Bến Tre.
Việt sợ mất chị trước lời tếu táo của anh em. Khi bị lạc đồng đội, một mình nằm lại giữa chiến trường, không sợ giặc mà sợ “con ma thụt đầu ngồi trên cây xoài mồ côi, và thằng chỏng thụt lưỡi hai bên vàm sông”. Khi gặp được đồng đội, thằng út em vừa khóc vừa cười. Dù trẻ con nhưng trên cương vị của người chiến sĩ, Việt dũng cảm kiên cường. Dòng máu trong con người Việt là dòng máu gia truyền của những con người gan góc, không bao giờ sợ trước bạo tàn. Việt đã chiến đấu dũng cảm lập chiến công dùng thủ pháo tiêu diệt một xe tăng bọc thép của giặc.
Khi bị trọng thương một mình giữa rừng, “mắt sưng húp không nhìn thấy gì, toàn thân như rỉ máu” nhưng Việt vẫn trong tư thế sẵn sàng chiến đấu. “Đạn đã lên nòng, ngón cái còn lại vẫn sẵn sàng nổ súng”. Việt là đứa con kế tục truyền thống của gia đình đi tiếp con đường cách mạng của ba má là con đường đi trả thù mà không sợ dài lâu nhưng Việt còn tiến xa hơn, lập nhiều chiến công.
Mặc dù có những nét riêng nhưng ở hai chị em Chiến và Việt vẫn có những nét chung được có từ truyền thống gia đình. Hai chị cũng cùng sinh ra trong một gia đình chịu nhiều mất mát đau thương. Hai chị em có chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc. Tình yêu thương là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em.
Tình cảm này được thể hiện sâu sắc và cảm động nhất trong cái đêm chị em giành nhau ghi tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ cũng khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm. Cả hai chị em đều là những chiến sĩ gan góc dũng cảm. Đánh giặc là niềm say mê lớn nhất của hai chị em Việt và Chiến cũng là của tuổi trẻ miền Nam trong những năm tháng ấy: “Hạnh phúc của tuổi trẻ là trên trận tuyến đánh quân thù”. Hai chị em Việt đều có những nét ngây thơ thậm chí có phần trẻ con (giành nhau bắt ếch nhiều hay ít, giành nhau thành tích bắn tàu chiến giặc và giành nhau ghi tên tòng quân).
Như vậy, Chiến và Việt đã kế tục và phát huy truyền thống của gia đình, mang truyền thống ấy tiến xa hơn. Hai nhân vật, hai tính cách khác nhau nhưng vẫn có những điểm chung thống nhất. Hai nhân vật, hai bức tượng đài lớn của tác phẩm và trở thành hình mẫu của tuổi trẻ Việt Nam thời kỳ kháng chiến.
Bài tập 4: Phân tích biểu hiện của khuynh hướng sử thi trong đoạn trích này.
Khuynh hướng sử thi là một khuỵnh hướng trong sáng tác nghệ thuật thiên về việc phản ánh những sự kiện có ý nghĩa lịch sử mang tính toàn dân. Trong truyện “Những đứa con trong gia đình” đã xây dựng nhân vật trụng tâm theo khuynh hướng sử thi, nhân vật Việt và Chiến – những con người đại diện cho giai cấp, cho dân tộc với những phẩm chất cao cả, kết tinh những gì cao đẹp nhất của cộng đồng.
Cuốn sổ là lịch sử gia đình, qua đó thấy lịch sử của một đất nước, một dân tộc trong cuộc chiến chống Mĩ. Số phận của những đứa con, những thành viên trong gia đình cũng là số phận của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ khốc liệt. Truyện của một gia đình dài như dòng sông còn nối tiếp: “Trăm dòng sông đổ vào một biển, con sông của gia đình ta cũng chảy về biển, mà biển thì rộng lắm… rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta…”. Truyện kể về một dòng sông nhưng nhà văn muốn ta nghĩ đến biển cả. Truyện về một gia đình nhưng ta lại cảm nhận được cả một Tổ quốc đang hào hùng chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ những đau thương.
Bài tập 5: Đối với em đoạn văn cảm động nhất là đoạn văn Việt nhớ lại Chiến và Việt trong đêm trước ngày nhập ngũ.
Sở dĩ em thấy cảm động nhất là vì:
Việt nhớ về chị Chiến nhớ khi hai chị em bàn việc nhà trước khi nhập ngũ. Cảm động nhất là lúc hai chị em bàn và gửi bàn thờ má. Đối với hai chị em thì đó là việc làm hệ trọng nhất. Nghĩ gì thì cuối cùng cũng vẫn đọng lại suy nghĩ về má.
Luyện tập
Phân tích đoạn đối thoại giữa Chiến và Việt trong đêm trước ngày nhập ngũ.
Đoạn đối thoại của Chiến và Việt đêm trước ngày nhập ngũ rất sinh động, thể hiện rõ tính cách và cá tính của từng nhân vật. Chiến có nói với Việt : ” Chú Năm nói mày với tao đi kỳ này là ra chân trời mặt biển… thù cha mẹ chưa trả mà bỏ về là chú chặt đầu. ..tao đã hứa với chú Năm rồi. Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à” Đáp lại câu nói của chị Chiến. Việt cũng dõng dạc tuyên bố ” chị có bị chặt đầu thì chặt chớ chừng nào tôi mới bị”… rồi bàn về việc nhà, bàn về gửi bàn thờ má.
Hai chị em thể hiện là hai chị em gan góc và chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc . Tình yêu thương là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em. Tình cảm này được thể hiện sâu sắc và cảm động nhất trong cái đêm chị em giành nhau ghi tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ cũng khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm. Họ căm thù giặc sâu sắc. Gan góc, dũng cảm, khao khát được chiến đấu giết giặc và giàu tình nghĩa, rất mực thủy
Như vậy, tính cách của hai nhân vật Chiến – Việt. Cùng thương má, cùng mang mối thù chung của gia đình, cùng quyết tâm giết giặc, nhưng Chiến thì tỏ rõ tính cách, cá tính của người chị, một cô gái mới lớn, còn Việt thì tính cách, cá tính vẫn còn rất “trẻ con”, là cậu con trai vô tư, hồn nhiên.
Số 4: Soạn văn 12 Những đứa con trong gia đình
Bố cục (2 phần)
– Phần 1 (từ đầu đến đang bắt đầu xung phong): Việt bị thương ở chiến trường, ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Lần thứ tư Việt tỉnh dậy, Việt lắng nghe mọi âm thanh, chờ đồng đội đến và sẵn sàng chiến đấu.
– Phần 2 ( còn lại ) : Kí ức của Việt về câu truyện hai chị em tranh nhau đi tòng quân .
Câu 1 (Trang 63 sgk Ngữ văn 12 tập 2)
Truyện Những đứa con trong gia đình được trần thuật dưới góc nhìn của Việt (khi anh bị thương).
– Tác dụng của lối trần thuật này :
+ Câu chuyện vừa được thuật, kể cùng một lúc, tính cách nhân cũng được khắc họa .
+ Câu chuyện trở nên mới mẻ và lạ mắt, mê hoặc khi được kể qua con mắt, tấm lòng, ngôn từ riêng của nhân vật .
+ Nhà văn xâm nhập vào quốc tế nội tâm nhân vật để dẫn dắt chuyện, diễn biến chuyện linh động, hoàn toàn có thể trộn lẫn thời hạn, khoảng trống phụ thuộc vào vào trật tự tuyến tính .
+ Chi tiết ngẫu nhiên của hiện thực mặt trận, gợi lên kỉ niệm tự nhiên, nhà văn phải am hiểu ngôn từ nhân vật .
+ Người kể hoàn toàn có thể thể hiện được không thiếu tính cách, cảm hứng, tình cảm của chính mình .
Câu 2 (Trang 64 sgk Ngữ văn 12 tập 2)
Truyền thống đấu tranh, chống giặc ngoại xâm đã kết nối những thành viên trong gia đình với nhau :
– Truyền thống yêu nước mãnh liệt, căm thù bọn xâm lược :
+ Chú Năm : đại diện thay mặt truyền thống lịch sử, lưu giữ truyền thống cuội nguồn ( câu hò, cuốn sổ ) .
+ Má Việt năng lực chịu đựng đau thương, duy trì sự sống, che chở cho đàn con và đấu tranh
+ Việt, Chiến những đứa con tình nguyện cầm súng chiến đấu báo thù cho ba mẹ bị giặc Mĩ giết hại .
Câu 3 (Trang 64 sgk Ngữ văn 12 tập 2)
– Điểm chung trong tính cách của hai chị em :
+ Sinh ra trong gia đình chịu đau thương của ba, má .
+ Tuổi còn nhỏ đã nuôi dưỡng chí báo thù cho cha mẹ, và cùng có nguyện vọng cầm súng đánh giặc .
+ Tình yêu thương, sự bao bọc nhau là vẻ đẹp tâm hồn hai chị em, tranh nhau ghi tên tòng quân.
+ Hai chị em là những chiến sỹ gan góc, gan góc. Đánh giặc trở thành niềm hạnh phúc của hai chị em .
– Nét riêng :
* Chiến ( hơn Việt 1 tuổi ) :
+ Tính cách người lớn, bỏ ăn để đánh vần cuốn sổ gia đình, Chiến học cách nói “ trọng trọng ” của chú Năm …
+ Tính cách “ người lớn ” biểu lộ ở sự nhường nhịn, có lúc tranh giành với em, tranh công đi bắt ếch, nhưng thường nhường em .
→ Nhân vật có tính cách tương thích với lứa tuổi, tâm lí, đây là nhân vật được gợi lên từ hồi tưởng của em Việt .
* Em Việt :
+ Mang dáng dấp lộc ngộc, vô tư, hồn nhiên của cậu con trai mới lớn .
+ Hay tranh giành với chị .
+ Dũng cảm, dũng mãnh ( ngay từ khi còn nhỏ đã xông vào đá thằng giết cha mình, khi chiến đấu dù chỉ có một mình vẫn quyết tâm ăn thua với quân địch ) .
→ Nhân vật là thành công xuất sắc trong nghệ thuật và thẩm mỹ kiến thiết xây dựng tính cách của Nguyễn Thi, dù hồn nhiên còn nhỏ nhưng chững chạc, dũng mãnh trước quân địch
Câu 4 (Trang 64 sgk Ngữ văn 12 tập 2)
Khuynh hướng sử thi trong đoạn trích :
– Thể hiện qua đặc thù ca tụng truyền thống cuội nguồn của dân tộc bản địa, bộc lộ trong truyền thống lịch sử của một gia đình .
– Cuốn sổ là lịch sử dân tộc gia đình, qua đó thấy lịch sử dân tộc của một quốc gia, một dân tộc bản địa trong đại chiến chống Mĩ .
– Số phận của những thành viên trong gia đình là số phận của nhân dân Nam Bộ trong kháng chiến chống Mĩ .
– Truyện kể về gia đình nhưng có sức gợi về cả Tổ quốc, chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ đau thương .
– Mỗi nhân vật đều có nghĩa vụ và trách nhiệm với gia đình, Tổ quốc. Nhân vật mang phẩm chất người anh hùng .
+ Gan dạ, kiên trung .
+ Căm thù giặc bạo tàn .
+ Giàu nghĩa tình, thủy chung với quê nhà, cách mạng ,
→ Tác phẩm là bản anh hùng ca về người dân Nam Bộ .
Câu 5 (Trang 64 sgk Ngữ văn 12 tập 2)
Đoạn văn cảm động nhất : Cảnh hai chị em Việt và Chiến khiêng bàn thờ cúng ba má chạy qua cánh đồng, gửi sang nhà chú Năm để lên đường chiến đấu .
– Người đọc bồi hồi, xúc động trước sự hiếu thảo, toàn vẹn nghĩa với cha mẹ .
– Dù khó khăn vất vả khó khăn hai chị em vẫn yêu thương nhau và không quên nghĩa vụ và trách nhiệm, nghĩa vụ và trách nhiệm trả thù cho ba má .
– Đi theo cách mạng, theo con đường mà ba mẹ lựa chọn .
Luyện tập
Bài 1 (Trang 64 sgk Ngữ văn 12 tập 2)
– Điểm chung : đoạn đối thoại của hai chị em trước ngày nhập ngũ bộc lộ rõ tính cách của từng nhân vật
+ Thương cha mẹ .
+ Mang mối thù và có quyết tâm chống giặc .
– Điểm riêng không liên quan gì đến nhau :
+ Chiến mang tính cách của người chị lớn, lo ngại cho em, sắp xếp ngăn nắp việc nhà .
+ Chiến tính cách thâm thúy hơn, Việt còn trẻ con, hồn nhiên .
Bài 2 (Trang 64 sgk Ngữ văn 12 tập 2)
Tìm đọc toàn vẹn tác phẩm .
Số 5: Soạn văn 12 bài Những đứa con trong gia đình
Câu 1 (Trang 63 SGK Ngữ văn tập 2)
Truyện ngắn Những đứa con trong gia đình được kể lại qua lời trần thuật của nhân vật Việt. Đoạn trích thuật lại đêm thứ ba khi Việt bị thương nơi chiến trường, lạc đồng đội và hai mắt không nhìn thấy gì, Việt vẫn nhớ về những kỉ niệm với chị Chiến và với chú Năm.
Nhận xét tác dụng của lối kể trần thuật này:
– Người kể có thể bộc lộ những cảm xúc, tình cảm của chính mình.
– Thấy được những nét tính cách của các nhân vật khác thông qua lời kể của nhân vật Việt
– Được kể tuần tự theo diễn biến, mạch cảm xúc của người kể
– Cho thấy sự am hiểu tâm lí nhân vật và cách khắc họa nhân vật thật tài tình của nhà văn Nguyễn Thi
Câu 2 (Trang 63 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm được thể hiện qua các thế hệ trong gia đình của Việt:
– Chú Năm là thế hệ đi trước, là người lưu giữ những truyền thống qua những cuốn sổ, những câu hò
– Ba má Việt đã hi sinh bất khuất, tượng trưng cho ý chí kiên cường, dũng cảm khi đấu tranh bảo vệ độc lập – tự do cho dân tộc
– Hai chị em Việt và Chiến là lớp trẻ, là thế hệ đi sau đồng thời cũng là thế hệ giàu nhiệt huyết nhất
Qua những câu từ và cách kể chuyện thông qua ngôi kể của nhân vật Việt, Nguyễn Thi đã làm hiện lên hình ảnh những gia đình Việt Nam nói chung trong lịch sử giữ nước, họ nối tiếp nhau qua các thế hệ để cùng đứng lên đánh giặc ngoại xâm.
Câu 3 (Trang 63 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Những nét tính cách chung của hai chị em Việt và Chiến
– Hai chị em đều là những người trẻ, đại diện cho thế hệ thanh niên xung phong đi lính cứu nước.
– Họ đều mang trong mình nỗi căm phẫn đối với giặc ngoại xâm, mang trong mình món nợ phải trả cho cái chết của ba và má, trả món nợ để đổi lấy độc lập, tự do cho đất nước
– Hai chị em Việt và Chiến rất yêu thương nhau, đều có những nét tính cách hồn nhiên, yêu đời: Việt là một chiến sĩ trẻ, đồng đội hay gọi Việt là “cậu Tư”, Việt có nụ cười “lỏn lẻn” rất dễ thương, Chiến là một cô gái trẻ mang vóc dáng của mẹ, với “hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng…thân người to và chắc nịch”.
– Họ đều là những người chiến sĩ dũng cảm, gan dạ, xung phong đi đánh giặc.
Những nét riêng của hai chị em
– Nhân vật Việt:
+ Ngay từ khi còn bé tí, Việt đã dám xông vào đá thằng giặc đã giết chết cha mình. Khi trở thành một chiến sĩ, Việt đã chiến đấu rất dũng cảm bằng tất cả sức mạnh thể chất lẫn tinh thần, bằng ý chí bất khuất thừa hưởng từ một gia đình cách mạng.
+ Trong một trận đánh, Việt đã tiêu diệt được một chiếc xe bọc thép của địch. Bị thương nặng, mất liên lạc với đồng đội, trơ trọi một thân, chịu đói chịu khát, mình đầy thương tích, Việt vẫn cố gắng chịu đựng.
Có thể nói, Việt mang trong mình phẩm chất anh hùng dũng cảm
– Nhân vật chị Chiến:
+ Ngoài những nét chung với Việt, chị Chiến còn là một người phụ nữ đảm đang, tháo vát
+ Chị Chiến còn thể hiện sự người lớn và trưởng thành của mình thông qua việc luôn nhường nhịn em, thấy mình đủ tuổi nên xung phong đi lính trước Việt
Chị Chiến là đại diện cho hình ảnh người phụ nữ Việt Nam kiên cường, bất khuất, trung hậu, đảm đang “Giỏi việc nước, đảm việc nhà”
Câu 4 (Trang 63 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Tính sử thi của truyện ngắn Những đứa con trong gia đình:
Thể hiện qua cuốn sổ của gia đình với truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy chung son sắt với quê hương.
– Cuốn sổ là lịch sử gia đình mà qua đó thấy được lịch sử của một đất nước, một dân tộc trong cuộc chiến chống Mĩ.
– Số phận của những đứa con, những thành viên trong gia đình cũng là số phận của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ khốc liệt.
– Truyện về một gia đình nhưng ta lại cảm nhận được cả một Tổ quốc đang hào hùng chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ những đau thương.
– Mỗi nhân vật trong truyện đều tiêu biểu cho truyền thống, đều gánh vác trên vai trách nhiệm với gia đình, với Tổ quốc trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại.
Câu 5 (Trang 63 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Đoạn văn cảm động nhất
Cảnh hai chị em Việt và Chiến khiêng bàn thờ ba má chạy qua cánh đồng, gửi sang nhà chú Năm để lên đường chiến đấu
+ Người đọc bồi hồi, xúc động trước sự hiếu thảo, trọn vẹn nghĩa với cha mẹ
+ Dù khó khăn gian khổ hai chị em vẫn yêu thương nhau và không quên trách nhiệm, nghĩa vụ trả thù cho ba má
+ Đi theo cách mạng, theo con đường mà ba mẹ lựa chọn
Số 6: Soạn văn bài Những đứa con trong gia đình
1. Vài nét chung
a) Tác giả
- Nguyễn Thi (1928-1968).
- Tên khai sinh: Nguyễn Hoàng Ca.
- Quê: Hải Hậu – Nam Định.
- Xuất thân trong một gia đình nghèo, mồ côi cha từ năm 10 tuổi, mẹ đi bước nữa nên vất vả, tủi cực từ nhỏ…
- Năm 1945: tham gia Cách mạng.
- Năm 1954: Tập kết ra Bắc.
- Năm 1962: Trở lại chiến trường miền Nam.
- Năm 1968: Hy sinh ở mặt trận Sài Gòn.
- Ông sáng tác ở nhiều thể loại: bút kí, truyện ngắn, tiểu thuyết. Ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.
b) Tác phẩm
Đăng lần đầu ở tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng (tháng 2 – năm 1966). Sau được in trong Truyện và kí của nhà xuất bản Văn học Giải phóng II.
2. Đọc hiểu
a) Truyền thống của những người trong gia đình hai chị em Việt – Chiến
- Yêu nước mãnh liệt căm thù giặc sâu sắc.
- Chú Năm: đại diện cho truyền thống và lưu giữ truyền thống (trong câu hò, trong cuốn sổ …).
- Má Việt: cũng là hiện thân của truyền thống ấn tượng sâu đậm nhất ở người phụ nữ này là khả năng ghìm nén đau thương để sống và duy trì sự sống, che chở cho đàn con và tranh đấu.
b) Hai chị em Việt – Chiến
* Chiến: “hai bắp tay tròn vo, sạm đỏ màu cháy nắng… thân người to và chắc nịch” mang vóc dáng của má. Đó là vẻ đẹp của con người sinh ra để gánh vác, để chống chọi, để chịu đựngđể chiến đấu và chiến thắng.
* Việt: Lộc ngộc, vô tư của một cậu con trai mới lớn. “Lăn kềnh ra ván cười hì hì…” Nhưng sự vô tư không ngăn cản Việt trở thành một anh hùng (ngay từ bé Việt đã xông vào đá cái thằng đã giết cha mình, khi trở thành chiến sĩ, dù bị thương vẫn quyết một phen sống mái với kẻ thù…”.
=> Việt là một thành công đáng kể của các nhân vật của Nguyễn Thi. Tuy hồn nhiên bé nhỏ trước chị nhưng trước kẻ thù Việt lại vụt lớn, chững chạc trong tư thế của một người chiến sĩ.
c) Hình ảnh hai chị em Việt Chiến khiêng bàn thờ má sang gởi nhà chú Năm
- Không khí thiêng liêng đã biến Việt thành người lớn. Lần đầu tiên Việt thấy rõ lòng mình (thương chị lạ, còn mối thù thằng Mĩ thì có thể rờ thấy vì nó đang đè nặng trên vai).
- Hình ảnh có ý nghĩa tượng trưng thể hiện sự trưởng thành của hai chị em có thể gánh vác việc gia đình và viết tiếp truyền thống tốt đẹp của gia đình.
d) Vài nét nghệ thuật
- Mang đậm chất sử thi (cuốn sổ, lòng căm thù giặc, thuỷ chung son sắt với quê hương).
- Mỗi nhân vật đều tiêu biểu cho truyền thống, đều gánh vác trên vai trách nhiệm với gia đình, với Tổ quốc …
e) Tổng kết
Truyện kể về những đứa con trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc và khao khát chiến đấu, son sắt với Cách mạng. Sự gắn bó sâu nặng giữa tình cảm gia đình với tình yêu nước, giữa truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc đã làm nên sức mạnh tinh thần to lớn của con người Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Số 7: Soạn Những đứa con trong gia đình ngắn nhất
I. Tác giả
– Nguyễn Thi (1928 – 1968), còn có bút danh khác là Nguyễn Ngọc Tấn, tên khai sinh là Nguyễn Hoàng Ca.
– Quê ở xã Quần Phương Thượng (nay là xã Hải Anh), huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định.
– Ông mồ côi cha từ năm mười tuổi, mẹ đi bước nữa, Nguyễn Thi phải sống nhờ họ hàng nên vất vả, tủi cực từ nhỏ.
– Năm 1943, ông theo người anh vào Sài Gòn, vừa đi làm vừa tự học.
– Năm 1945, Nguyễn Thi tham gia cách mạng rồi gia nhập vào lực lượng vũ trang.
– Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, ông làm công tác tuyên huấn, vừa chiến đấu vừa hoạt động văn nghệ.
– Năm 1954, ông tập kết ra Bắc và công tác ở Tạp chí Văn nghệ Quân đội.
– Năm 1962, Nguyễn Thi trở lại chiến trường Nam Bộ, là thành viên sáng lập tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng.
– Năm 1968, trong cuộc tổng tấn công Mậu Thân, ông đã hy sinh tại mặt trận Sài Gòn.
– Một số tác phẩm: Trăng sáng (1960), Đôi bạn (1962), Những đứa con trong gia đình (1966)…
II. Tác phẩm
- Hoàn cảnh sáng tác
Những đứa con trong gia đình được sáng tác vào tháng 2 năm 1966. Đây là những ngày chiến đấu ác liệt nhất khi ông công tác ở tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng.
- Bố cục
Gồm 2 phần:
Phần 1. Từ đầu đến “và những mũi lê nhọn hoắt trong đêm đang bắt đầu xung phong…”. Việt bị thương ở chiến trường, ngất đi tỉnh lại nhiều lần.
Phần 2. Còn lại. Việt nhớ lại về những ngày ở nhà trước khi đi tòng quân.
- Tóm tắt
Hai chị em Chiến và Việt là những đứa con trong một gia đình có nhiều mất mát, đau thương: cha bị Pháp chặt đầu hồi chín năm, mẹ vừa bị đại bác Mĩ bắn chết. Khi hai chị em Chiến và Việt trưởng thành, cả hai đều giành nhau tòng quân. Nhờ có sự ủng hộ của chú Năm, mà cả Việt và Chiến đều được đi tòng quân. Trong trận đánh ác liệt tại một khu rừng cao su, Việt diệt được một xe bọc thép đầy Mĩ và sáu tên Mĩ lẻ nhưng anh cũng bị thương nặng, lạc đồng đội, một mình nằm lại chiến trường khi còn ngổn ngang dấu vết của đạn bom và chết chóc. Việt ngất đi, tỉnh lại nhiều lần. Mỗi lần tỉnh lại, Việt hồi tưởng về gia đình, về những người thân yêu như mẹ, chú Năm, chị Chiến…
- Ý nghĩa nhan đề
– Nhan đề “Những đứa con trong gia đình” không chỉ có giá trị thông báo về vị trí thế hệ của hai nhân vật Chiến và Việt mà còn mang ý nghĩa khái quát sâu xa. Tác phẩm được kể lại qua dòng hồi tưởng của Việt khi đang bị trọng thương, phải nằm lại nơi chiến trường. Anh nhớ về gia đình mà thực chất là thực chất là gia đình ấy không còn nữa. Ba má bị kẻ thù giết chết, nhà cho hợp tác xã mượn làm trường học, bàn thờ cũng đem sang nhà chú Năm gửi còn chị em Chiến và Việt thì đi tòng quân. Gia đình ấy chỉ còn lại trong dòng hồi tưởng của Việt. Qua đó, nhan đề gợi ra ý nghĩa sâu sắc về gia đình trong cảm nhận của những đứa con.
– Nhan đề trên đã biểu hiện mối quan hệ giữa những đứa con với truyền thống của gia đình. Chỉ có thể hiểu được vẻ đẹp của những đứa con khi tìm hiểu về cội nguồn truyền thống gia gia đình.
– Nhan đề còn gợi liên tưởng đến người dân trong một đất nước. Các gia đình tiếp nối nhau tạo nên truyền thống của dân tộc.
III. Đọc – hiểu văn bản
- Vẻ đẹp của dòng sông truyền thống
a) Vẻ đẹp của khúc sông trước
– Cha Việt là cán bộ cách mạng, trung thành với Đảng và bị giặc giết hại.
– Má Việt là một người phụ nữ đảm đang tháo vát nhưng cũng rất mạnh mẽ, gan góc: dám đem con đi đòi lại đầu chồng…
– Chú Năm – người lưu giữ truyền thống gia đình với cuốn sổ: người lao động chất phác, có tâm hồn nghệ sĩ.
=> Khúc sông thượng nguồn kết tinh những vẻ đẹp truyền thống của gia đình.
b) Vẻ đẹp của khúc sông sau:
*Nhân vật Chiến:
– Ngoại hình: “hai bắp tay tròn vo … chắc nịch”, giống má từ cái lối nằm với thằng út em, biết lo liệu mọi việc một cách chu đáo (đặc biệt trước đêm sắp xa nhà), Chiến tự thấy mình như hòa vào máu “Tao cũng đã lựa ý… nên tao cũng tính vậy”.
– Một cô gái mới lớn giàu tình cảm (nhường em, tháo vát…).
– Một cô gái nữ tính: vào chiến trường vẫn không quên mang gương nhỏ.
– Gan góc, kiên cường: “nếu giặc còn thì tao mất”…
*Nhân vật Việt:
– Việt là chàng trai mới lớn, trong trẻo và hồn nhiên:
- Luôn tranh giành phần hơn từ chị: đi bắt ếch, giết giặc, đi bộ đội, …
- Thích những trò chơi hiếu động: bắn chim, câu cá, đi bộ đội vẫn mang ná thun…
- Đêm trước khi lên đường đi bộ đội, Việt vẫn vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì khì”, “chụp một con đom đóm úp trong lòng bàn tay”, rồi ngủ quên lúc nào không biết.
- “Giấu chị như giấu của riêng” trước những lời trêu đùa của các anh trong đội.
- Bị thương trên chiến trường, không sợ địch, không sợ chết mà chỉ sợ con ma cụt đầu, gặp lại anh em thì vừa khóc vừa cười như đứa trẻ “khóc đó rồi cười đó”.
– Việt là một chàng trai nhạy cảm và giàu tình yêu thương.
– Việt cũng là một chiến sĩ dũng cảm:
Lúc còn nhỏ: theo má đi đòi đầu ba, xông vào đá thằng giặc giết cha mình.
Lớn lên: Tranh đi tòng quân với chị Chiến dù chưa đủ tuổi. Trên chiến trường, chiến đấu rất dũng cảm, dùng pháo tiêu diệt được một xe bọc thép của giặc. Khi bị bị thương nặng nhưng vẫn luôn trong tư thế chiến đấu, không hề run sợ: “Tao sẽ chờ mày … mày là thằng chạy”.
=> Việt và Chiến chính là khúc sông sau, kế thừa những tinh hoa của khúc sông trước và chảy xa hơn khúc sông trước.
- Ý nghĩa chi tiết khiêng bàn thờ má
– Tóm tắt nội dung chính và dẫn dắt đến chi tiết:
- Sau khi được chú Năm đồng ý, xin anh cán bộ tuyển quân ghi tên cho cả hai cùng đi tòng quân một đợt, hai chị em Chiến, Việt cắt đặt việc nhà gọn gàng chu đáo.
- Buổi sáng ngày lên đường, hai chị em làm cơm cúng má. Chị Chiến vào bếp nấu cơm, Việt đi câu cá.
- Cúng má và cơm nước xong, mấy chú cháu thu xếp đồ đạc dọn nhà. Hai chị em mỗi người một đầu khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm, băng tắt qua bãi đất cày trước cửa, men theo chân vườn thoảng mùi hoa cam, con đường hồi trước má vẫn đi để lội hết đồng này sang bưng khác…
– Ý nghĩa chi tiết:
- Thể hiện tình yêu thương má sâu sắc và tình cảm chị em cảm động: Hai chị em Việt đã đem cho toàn bộ đồ đạc trong nhà, chỉ có bàn thờ má là nơi linh thiêng nhất thì đem gửi sang nhà chú Năm.
- Thể hiện tình yêu nước gắn với lòng căm thù giặc: Bàn thờ của má chính là minh chứng cho mối thù của hai chị em. Chúng không chỉ là kẻ thù cướp nước mà còn là kẻ thù của gia đình Việt, cướp đi một gia đình đầy đủ và hạnh phúc.
- Ý nghĩa chi tiết cuốn sổ gia đình
– Cuốn sổ gia đình (gia phả) là vật mà các gia đình thường ghi chép lại những tiểu sử, truyền thống của những thành viên trong gia đình đó.
=> Là vật quan trọng của mỗi gia đình vì nó ghi lại chi tiết toàn bộ nguồn gốc xuất thân, thành phần gia đình cũng như truyền thống của gia đình đó.
– Cuốn sổ của chú Năm: được viết bằng nét chữ lòng còng của chú.
– Ý nghĩa của cuốn sổ:
- Cuốn sổ đã ghi lại những chiến công của một gia đình giàu truyền thống cách mạng, được nối tiếp từ thế hệ này qua thế hệ khác. Thể hiện niềm tự hào về truyền thống yêu nước của gia đình.
- Bên cạnh đó, cuốn sổ cũng phản ánh tội ác của kẻ thù, để những thế hệ đi sau khi đọc được còn cảm nhận được những máu và nước mắt mà những người đi trước phải đổ xuống cho nên độc lập của dân tộc.
- Ngoài ra, hình ảnh chú Năm trao lại cuốn sổ cho chị em Việt: Đó là một cuộc chuyển giao giữa hai thế hệ. Thế hệ đi trước của chú Năm, ba má Việt đã qua đi, bây giờ chính là thời đại dành cho thế hệ của Chiến và Việt. Hai chị em chính là những người viết tiếp trang sử vẻ vang của gia đình cũng như của đất nước.
Số 8: Soạn bài Những đứa con trong gia đình
- Hoàn cảnh ra đời Những đứa con trong gia đình
“Những đứa con trong gia đình” của nhà văn Nguyễn Thi ra đời vào những năm mà cuộc chiến tranh chống đế quốc Mĩ và tay sai bước vào giai đoạn gay go, ác liệt. Phần lý tưởng lớn nhất của thanh niên Việt Nam lúc bấy giờ là dâng hiến cuộc đời và tuổi thanh xuân cho sự nghiệp cứu nước vĩ đại của dân tộc. Trong những năm tháng tàn khốc, đau thương ấy càng mất mát thì con người Nam Bộ lại càng vùng lên chiến đấu dũng cảm. Đó là lòng yêu nước nồng nàn, là tinh thần căm thù giặc sâu sắc, là phẩm chất kiên cường của miền Nam đã khơi nguồn cảm hứng để Nguyễn Thi viết lên thiên truyện ngắn này.
Tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” được hoàn thành vào tháng 2 năm 1966 trong những ngày chiến đấu chống Mĩ ác liệt. Khi nhà văn công tác ở tạp chí “Văn nghệ quân giải phóng”.
- Ý nghĩa nhan đề
Nhan đề của truyện trước hết chính là Việt và Chiến “Những đứa con trong gia đình” nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy chung son sắt với quê hương cách mạng. Mở rộng hơn còn có thể hiện đó là thế hệ trẻ miền Nam, những người con của “Đại gia đình” miền Nam ruột thị trong những năm chống Mĩ ác liệt. Nhan đề gợi lên mối quan hệ giữa riêng và chung, nhà với nước, tình yêu nước với tình yêu cách mạng. Chính sự kết hợp giữa truyền thống gia đình với truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ ác liệt.
- Bố cục (2 phần)
Phần 1 (từ đầu đến “đang bắt đầu xung phong”): Việt bị thương ở chiến trường, ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Lần thứ tư Việt tỉnh dậy, Việt lắng nghe mọi âm thanh, chờ đồng đội đến và sẵn sàng chiến đấu.
Phần 2 (còn lại): Kí ức của Việt về câu chuyện hai chị em tranh nhau đi tòng quân.
- Giá trị nội dung
Truyện kể về những người con trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc, thủy chung son sắt với quê hướng cách mạng. Chính sự gắn bó sâu nặng giữa tình cảm gia đình với tình yêu nước, giữa truyền thống gia đình với truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
- Giá trị nghệ thuật
- Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện độc đáo.
- Nghệ thuật trần thuật (nghệ thuật kể chuyện) qua dòng hồi tưởng của nhân vật góp phần giúp nhân vật bộc lộ tính cách của mình và tác phẩm đậm chất trữ tình.
- Ngôn ngữ bình dị, phong phú, giàu giá trị tạo hình và đậm chất Nam Bộ.
- Chi tiết được chọn lọc vừa cụ thể vừa giàu ý nghĩa gây ấn tượng mạnh đến người đọc, làm nổi rõ góc cạnh của cuộc sống.
Số 9: Những đứa con trong gia đình soạn
Đọc – Hiểu văn bản
Câu 1 trang 63 – SGK Ngữ văn 12 tập 2: Đoạn trích “Những đứa con trong gia đình” được trần thuật chủ yêu từ điểm nhìn của nhân vật nào? Cách trần thuật này có tác dụng như thế nào đối với kết cấu truyện và khắc họa tính cách nhân vật?
– Tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” được trần thuật chủ yếu qua điểm nhìn của nhân vật Việt khi bị trọng thương nằm lại nơi chiến trường.
– Tác dụng: Cách thức trần thuật này đã đem đến cho tác phẩm màu sắc trữ tình đậm đà, tự nhiên, sống động, đồng thời tạo điều kiện để nhà văn đi sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật để dẫn dắt câu chuyện, khắc họa sâu nét, mang lại tính chân thật cho câu chuyện được kể .
Câu 2 trang 63 – SGK Ngữ văn 12 tập 2: Tác phẩm kể chuyện một gia đình nông dân Nam Bộ. Truyền thống nào đã gắn bó những người con trong gia đình lại với nhau?
Tác phẩm kể chuyện một gia đình nông dân Nam bộ. Truyền thống gắn bó những người trong gia đình hai chị em Việt – Chiến là yêu nước mãnh liệt, căm thù giặc sâu sắc, thủy chung son sắt với quê hương cách mạng
Câu 3 trang 63 – SGK Ngữ văn 12 tập 2: Phân tích và so sánh tính cách các nhân vật Chiến, Việt để làm rõ sự tiếp nối truyền thống gia đình của những người con.
Hai chị em Việt – Chiến
* Chiến: “hai bắp tay tròn vo, sạm đỏ màu cháy nắng … thân người to và chắc nịch” mang vóc dáng của má. Đó là vẻ đẹp của con người sinh ra để gánh vác, để chống chọi, để chịu đựng để chiến đấu và chiến thắng.
* Việt: Lộc ngộc, vô tư của một cậu con trai mới lớn. “Lăn kềnh ra ván cười hì hì …” Nhưng sự vô tư không ngăn cản Việt trở thành một anh hùng (ngay từ bé Việt đã xông vào đá cái thằng đã giết cha mình, khi trở thành chiến sĩ, dù bị thương vẫn quyết một phen sống mái với kẻ thù …)
=> Việt là một thành công đáng kể của các nhân vật của Nguyễn Thi. Tuy hồn nhiên bé nhỏ trước chị nhưng trước kẻ thù Việt lại vụt lớn, chững chạc trong tư thế của một người chiến sĩ.
*) So sánh:
– Giống nhau
+ Cả hai đều giống nhau ở tấm lòng thương yêu cha mẹ, từ đó mà có lòng căm thù giặc sâu sắc. Tình cảm nung nấu, hun đúc thành ý chí sắt đá, thành lòng quyết tâm cao độ. Họ đều là những chiến sĩ dũng cảm, gan góc, lập được nhiều chiến công
– Khác nhau:
+ Chiến giống mẹ, Việt còn có vẻ hồn nhiên, vô tư nhưng Việt cũng thật đường hoàng, chững chạc trong tư thế của người chiến sĩ trẻ dũng cảm, kiên cường
Câu 4 trang 63 – SGK Ngữ văn 12 tập 2: Phân tích những biểu hiện khuynh hướng sử thi trong đoạn trích này?
+) Khuynh hướng sử thi là một khuynh hướng trong sáng tác nghệ thuật thiên về việc phản ánh những sự kiện có ý nghĩa lịch sử mang tính toàn dân
+) Tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” được viết bằng cảm hứng sử thi:
– Hình ảnh gia đình là hình ảnh tiêu biểu cho đại gia đình đất nước
– Truyền thống của gia đình hòa cùng dòng chảy của lịch sử dân tộc: nhiều nỗi đau nhưng cuồn cuộn căm hờn, kết tinh thành sức mạnh tinh thần to lớn, vô tận, bất khuất trước kẻ thù.
– Tác phẩm làm hiện lên với kích cỡ của những người anh hùng với những suy nghĩ, câu nói, hành động đáng khâm phục.
Câu 5 trang 63 – SGK Ngữ văn 12 tập 2: Đối với anh/chị, đoạn văn nào cảm động nhất? Vì sao?
Đoạn văn cảm động nhất đó là cảnh hai chị em Việt và Chiến khiêng bàn thờ má chạy qua cánh đồng, gửi sang nhà chú Năm để hai chị em lên đường đi chiến đấu.
– Không khí thiêng liêng đã biến Việt thành người lớn. Lần đầu tiên Việt thấy rõ lòng mình (thương chị lạ, còn mối thù thằng Mĩ thì có thể rờ thấy vì nó đang đè nặng trên vai).
– Hình ảnh có ý nghĩa tượng trưng thể hiện sự trưởng thành của hai chị em có thể gánh vác việc gia đình và viết tiếp truyền thống tốt đẹp của gia đình.
LUYỆN TẬP
Câu 1 trang 64 – SGK Ngữ văn 12 tập 2: Phân tích đoạn tối thoại giữa chiến và Việt đêm trước ngày nhập ngũ. Tâm lý và tính cách của mỗi nhân vật thể hiện như thế nào qua đoạn đối thoại này?
Trả lời:
– Đoạn đối thoại của Chiến và Việt đêm trước ngày nhập ngũ rất sinh động, thể hiện rõ tính cách và cá tính của từng nhân vật.
– Hai chị em thể hiện là hai chị em gan góc và chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc.
=> Như vậy, chỉ qua đoạn đối thoại của hai chị em trước đêm nhập ngũ ta cũng đã thấy rõ được tính cách của hai nhân vật Chiến – Việt. Cùng thương má, cùng mang mối thù chung của gia đình, cùng quyết tâm giết giặc, nhưng Chiến thì tỏ rõ tính cách, cá tính của người chị, một cô gái mới lớn, còn Việt thì tính cách, cá tính vẫn còn rất “trẻ con”, là cậu con trai vô tư, hồn nhiên
Số 10: Soạn văn Những đứa con trong gia đình
Đọc hiểu bài
Câu 1:
– Truyện “Những đứa con trong gia đình” được trần thuật lại chủ yếu qua dòng hồi tưởng của nhân vật Việt.
– Cách trần thuật như vậy khiến truyện được kết cấu theo diễn biến của trí nhớ và ý thức, cảm xúc của nhân vật cứ lúc bị đứt ra rồi lại nối lại qua những lần ngất đi rồi tỉnh lại vậy.
Câu 2: Tác phẩm kể chuyện một gia đình. Gia đình này gồm ba, má Việt, chị Chiến, chú Năm và Việt.
Câu 3: Trong truyện này, nổi bật nhất là hai nhân vật Việt và Chiến. Cả hai nhân vật đều xuất thân trong một gia đình, tuổi tác cũng gần nhau nhưng do đặc điểm về giới tính và thứ bậc trong gia đình nên giữa hai người vừa có nét chung vừa có nét riêng biệt.
* Những nét tính cách chung:
– Họ đều có tình cảm gia đình sâu nặng.
– Chị em Việt có chung mối thù với bọn Mỹ – Ngụy.
– Hai chị em Chiến – Việt đều có những nét rất ngây thơ thậm chí có phần trẻ con.
* Nét đẹp riêng:
a) Chiến là cô gái đảm đang, tháo vát:
– Chiến hơn Việt chừng một tuổi nhưng Chiến người lớn hơn hẳn:
=> Nói tóm lại, Chiến là cô gái tiêu biểu cho người phụ nữ miền Nam rắn rỏi, đảm đang, anh hùng.
b) Nét riêng ở Việt:
– Việt – người thanh niên với những phẩm chất hồn nhiên.
– Việt có tình cảm với gia đình rất sâu sắc.
– Việt mang trong mình phẩm chất người anh hùng.
– Việt mang trong mình vẻ đẹp của tuổi trẻ Việt Nam thời chống Mỹ: trẻ trung, gan dạ, đáng yêu nhưng cũng rất mực anh hùng dũng cảm. Việt đã tiếp nối và làm rạng rỡ truyền thống đánh giặc cứu nước của gia đình và đó cũng là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Câu 4:
– Trong truyện “Những đứa con trong gia đình” đã xây dựng nhân vật trung tâm theo khuynh hướng sử thi, nhân vật Việt và Chiến – những con người đại diện cho giai cấp, cho dân tộc với những phẩm chất cao cả, kết tinh những gì cao đẹp nhất của cộng đồng.
– Câu chuyện xoay quanh các thành viên trong một gia đình có truyền thống yêu nước, căm thù giặc từ đời này qua đời khác từ đời bố mẹ là những người anh hùng hi sinh vì đất nước đến những người con kế tiếp đứng lên quyết trả nợ nước thù nhà.
Câu 5:
– Đoạn văn cảm động nhất đó là cảnh hai chị em Việt và Chiến khiêng bàn thờ má chạy qua cánh đồng, gửi sang nhà chú Năm để hai chị em lên đường đi chiến đấu.
– Cảnh tượng đó khiến người đọc liên tưởng và bồi hồi xúc động bởi nhìn vào đó ta thấy được tình yêu, tình hiếu thảo, chọn nghĩa đối với cha mẹ.
– Hình ảnh có ý nghĩa tượng trưng thể hiện sự trưởng thành của hai chị em có thể gánh vác việc gia đình và viết tiếp khúc sông của mình trong dòng sông truyền thống gia đình.
Luyện tập:
Câu 1:
Đoạn đối thoại của Chiến và Việt đêm trước ngày nhập ngũ rất sinh động, thể hiện rõ tính cách và cá tính của từng nhân vật. Chiến có nói với Việt ”Chú Năm nói mày với tao đi kỳ này là ra chân trời mặt biển… thù cha mẹ chưa trả mà bỏ về là chú chặt đầu…tao đã hứa với chú Năm rồi. Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à” Đáp lại câu nói của chị Chiến.
Việt cũng dõng dạc tuyên bố ”chị có bị chặt đầu thì chặt chớ chừng nào tôi mới bị”… rồi bàn về việc nhà, bàn về gửi bàn thờ má. Hai chị em thể hiện là hai chị em gan góc và chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc . Tình yêu thương là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em. Tình cảm này được thể hiện sâu sắc và cảm động nhất trong cái đêm chị em giành nhau ghi tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ cũng khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm. Họ căm thù giặc sâu sắc
Gan góc, dũng cảm, khao khát được chiến đấu giết giặc và giàu tình nghĩa, rất mực thủy chung, son sắt với cách mạng và quê hương. Tuy nhiên, mỗi nhân vật có nét riêng. Trong việc dặn dò em và bàn việc nhà Chiến thể hiện mình là cô gái tháo vát, đảm đang. Chiến thương em mới nói cho em biết việc nhập ngũ lần này nó có tính nguy hiểm như thế nào, còn Chiến cũng thể hiện sự bản lĩnh gan góc của mình khi bảo giặc còn thì tao mát, vậy à rồi bàn về việc nhà và việc quan trọng nhá là gửi bàn thờ ba má cho thấy cội nguồn đối với hai chị em là quan trọng nhất.
Với Việt, Khi nói chuyện với chị Chiến, khi chị nói lại lời chú Năm dặn dò không sợ sệt mà ngược lại khẳng định sẽ không bao giờ bỏ về để chú chặt đầu. Việt vẫn anh dũng. Tuy nhiên, Việt vẫn rất vô tư khi nghe chị bàn việc nhà. Việt “lăn ra ván cười khì khì”, chụp một con đom đóm trong lòng tay rồi ngủ quên lúc nào không biết.
Như vậy, chỉ qua đoạn đối thoại của hai chị em trước đêm nhập ngũ ta cũng đã thấy rõ được tính cách của hai nhân vật Chiến – Việt. Cùng thương má, cùng mang mối thù chung của gia đình, cùng quyết tâm giết giặc, nhưng Chiến thì tỏ rõ tính cách, cá tính của người chị, một cô gái mới lớn, còn Việt thì tính cách, cá tính vẫn còn rất “trẻ con”, là cậu con trai vô tư, hồn nhiên.
Tổng kết
Trên đây là tổng hợp đầy đủ Top 10 mẫu soạn bài Những đứa con trong gia đình chi tiết nhất đến các bạn học sinh chuẩn bị cho các kì thi. Top 10 Tìm Kiếm hy vọng đã mang đến bài viết bổ ích, giúp cũng cố kiến thức cho các bạn học sinh lớp 12.
