Tổng hợp các bài mẫu soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa của tác giả Nguyễn Minh Châu một cách đầy đủ và chi tiết nhất sẽ giúp các bạn học sinh chuẩn bị kiến thức thật tốt cho mình trước các kì thi sắp tới. Hôm nay Top 10 Tìm Kiếm sẽ tổng hợp Top 10 mẫu soạn văn 12 bài Chiếc thuyền ngoài xa chi tiết nhất. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!
Xem thêm:
Top 10 mẫu soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa
Số 1: Soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa
Đọc – hiểu văn bản
1 – Trang 78 SGK
Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy thơ mộng. Anh đã cảm nhận như thế nào về vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương?
Trả lời:
Phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh về vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương rất độc đáo, tinh tế. Tuy nhiên, toàn bộ câu chuyện cho ta thấy, đấy cũng chỉ là một phát hiện “cũ”.
– “Trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu, tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lí của sự hoàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn“.
– Đôi mắt tinh tường, “nhà nghề” của người nghệ sĩ đã phát hiện vẻ đẹp “trời cho” trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời bấm máy ảnh chỉ gặp một lần. Người nghệ sĩ cảm thấy hạnh phúc đó là niềm hạnh phúc của sự khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu. Trong hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa giữa biển trời mờ sương, anh đã cảm nhận vẻ đẹp toàn bích, hài hòa, lãng mạn của cuộc đời, thấy tâm hồn mình được thanh lọc.
2 – Trang 78 SGK
Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy nghịch lí. Anh đã chứng kiến và có thái độ như thế nào trước những gì diễn ra ở gia đình hàng chài?
Trả lời:
– Người nghệ sĩ đã tận mắt chứng kiến từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như trong mơ bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi và cam chịu, một gã đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc ác, coi việc đánh vợ như một phương cách để giải tỏa những uất ức, khổ đau… Đây là hình ảnh đằng sau cái đẹp “toàn bích, toàn thiện” mà anh vừa bắt gặp trên biển. Nó hiện ra bất ngờ, trớ trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống.
– Chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ một cách vô lí và thô bạo, Phùng đã “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu… vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy ào tới“. Hành động đó nói lên nhiều điều.
3 – Trang 78 SGK
Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện nói lên điều gì?
Trả lời:
Câu chuyện của người đàn bà ở toà án huyện là câu chuyện về sự thật cuộc đời, nó giúp những người như Phùng, như Đẩu hiểu rõ nguyên do của những điều tưởng như vô lí. Nhìn bề ngoài, đó là người đàn bà quá nhẫn nhục, cam chịu, bị đánh đập… mà vẫn quyết gắn bó với lão chồng vũ phu. Nhưng tất cả đều xuất phát từ tình thương vô bờ đối với những đứa con. Trong đau khổ triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt lọc những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi…
Qua câu chuyện của người đàn bà làng chài, tác giả giúp người đọc hiểu rõ: không thể dễ dãi, đơn giản trong việc nhìn nhận mọi sự việc, hiện tượng của đời sống.
4 – Trang 78 SGK
Nêu cảm nghĩ về các nhân vật: người đàn bà vùng biển, lão đàn ông độc ác, chị em thằng Phác, người nghệ sĩ nhiếp ảnh.
Trả lời:
– Về người đàn bà vùng biển: tác giả gọi một các phiếm định “người đàn bà”, điều tác giả gây ấn tượng chính là số phận của chị. Ngoài 40, thô kệch, mặt rỗ, xuất hiện với “khuôn mặt mệt mỏi“; người đàn bà gợi ấn tượng về một cuộc đời nhọc nhằn, lam lũ, nhiều cay đắng. Bà thầm lặng chịu mọi đau đớn khi bị chồng đánh không kêu lên một tiếng, không chống trả, không trốn chạy. “Tình thương con cũng như nỗi đau, sự thâm trầm trong việc hiểu thấu các lẽ đời hình như mụ chẳng để lộ ra bên ngoài“… Một sự cam chịu đáng chia sẻ, cảm thông.
– Về người đàn ông độc ác: cuộc sống đói nghèo, lam lũ đã biến “anh con trai” cục tính nhưng hiền lành xưa kia thành một người chồng vũ phu. Lão đàn ông “mái tóc tổ quạ“, “chân chữ bát“, “hai con mắt đầy vẻ độc dữ” vừa là nạn nhân của cuộc sống khốn khổ, vừa là thủ phạm gây nên bao đau khổ cho người thân của mình”.
– Về chị em thằng Phác: bị đẩy vào tình thế khó xử khi ở trong hoàn cảnh ấy. Chị thằng Phác, một cô bé yếu ớt mà can đảm, đã phải vật lộn để tước con dao trên tay thằng em trai, ngăn em làm việc trái luân thường đạo lí. Cô bé là điểm tựa vững chắc của người mẹ đáng thương, cô đã hành động đúng khi cản được việc làm dại dột của đứa em, lại biết chăm sóc, lo toan khi mẹ phải đến tòa án huyện. Thằng Phác thương mẹ theo kiểu của một cậu bé con còn nhỏ, theo cách một đứa con trai vùng biển. Nó “lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ trên khuôn mặt người mẹ, như muốn lấy đi những giọt nước mắt chứa đầy trong những nốt rỗ chằng chịt”, “nó tuyên bố với các bác ở xưởng đóng thuyền rằng nó còn có mặt ở dưới biển này thì mẹ nó không bị đánh“. Hình ảnh thằng Phác khiến người đọc cảm động bởi tình thương mẹ dạt dào.
– Về người nghệ sĩ nhiếp ảnh: Vốn là người lính thường vào sinh ra tử, Phùng căm ghét mọi sự áp bức, bất công, sẵn sàng làm tất cả vì điều thiện, lẽ công bằng. Anh xúc động ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tinh khôi của thuyền và biển lúc bình minh. Một người nhạy cảm như anh tránh sao khỏi nỗi tức giận khi phát hiện ra sự bạo hành của cái xấu, cái ác ngay sau cảnh đẹp huyền ảo trên biển. Hơn bao giờ hết, Phùng hiểu rõ: trước khi một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, hãy làm một người biết yêu ghét vui buồn trước mọi lẽ đời thường tình, biết hành động để có một cuộc sống xứng đáng với con người.
5 – Trang 78 SGK
Cách xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm này có nét gì độc đáo?
Trả lời:
* Cách xây dựng cốt truyện độc đáo:
– Trong tác phẩm, đó là sự kiện Phùng chứng kiến lão đàn ông đánh vợ một cách tàn bạo. Trước đó, anh nhìn đời bằng con mắt của người nghệ sĩ rung động, say mê trước vẻ đẹp huyền ảo – thơ mộng của thuyền và biển. Trong giây phút tâm hồn thăng hoa những cảm xúc lãng mạn, Phùng phát hiện ra hiện thực nghiệt ngã của đôi vợ chồng bước ra từ con thuyền “thơ mộng”.
– Tình huống đó được lặp lại lần nữa: bên cạnh người đàn bà nhẫn nhục chịu đựng “đòn chồng”, Phùng còn được chứng kiến phản ứng của chị em thằng Phác trước sự hung bạo của cha đối với mẹ. Từ đó, trong người nghệ sĩ đã có sự thay đổi cách nhìn đời. Anh thấy rõ những ngang trái trong gia đình hàng chài, hiểu sâu thêm tính cách người đàn bà, chị em thằng Phác, hiểu thêm người đồng đội (Đẩu) và hiểu thêm chính mình.
=> Ý nghĩa: Nguyễn Minh Châu đã xây đựng được tình huống mà ở đó bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thứ thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm và cả trong cuộc đời nhân vật. Tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống.
6 – Trang 78 SGK
Ngôn ngữ người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật trong truyện có gì đáng chú ý?
Trả lời:
– Ngôn ngữ người kể chuyện: thể hiện qua nhân vật Phùng, sự hóa thân của tác giả. Chọn người kể chuyện như thế đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăng cường khả năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật, giàu sức thuyết phục.
– Ngôn ngữ nhân vật: phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người.
Luyện tập
Yêu cầu: Nhân vật nào trong truyện để lại cho anh (chị) ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?
Trả lời:
Ví dụ: Ấn tượng sâu sắc nhất với nhân vật người đàn bà hàng chài. Vì:
– Người phụ nữ có hoàn cảnh riêng đặc biệt.
– Người phụ nữ với những phẩm chất tốt đẹp, đặc biệt là tình yêu thương đối với những đứa con.
+ Từ nhân vật này mà ta có được bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con người: cần phải xem xét mọi thứ trên nhiều bình diện, nhiều chiều để phát hiện ra bản chất thật sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng.
Ghi nhớ:
Từ câu chuyện về một bức ảnh nghệ thuật và sự thật cuộc đời đằng sau bức ảnh, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa mang đến một bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con người : một cách nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật sâu vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng. Cách khắc hoạ nhân vật, xây dựng cốt truyện, sử dụng ngôn ngữ rất linh hoạt, sáng tạo đã góp phần làm nổi bật chủ đề – tư tưởng của tác phẩm.
Số 2: Soạn văn Chiếc thuyền ngoài xa
Đọc hiểu văn bản
Câu 1:
Phát hiện thứ nhất của nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy thơ mộng.
Sau mấy buổi sáng phục kích, gần một tuần lễ suy nghĩ, tìm kiếm Phùng đã phát hiện ra một cảnh thật ưng ý. Chưa bao giờ, suốt một đời cầm máy ảnh, anh được thấy một cảnh đắt trời cho như vậy: Trước mặt tôi là bức tranh mực tàu của một danh hoạ thời cổ khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn. Đó là hạnh phúc lớn nhất của người nghệ sĩ. Cái hạnh phúc của khám phá và sáng tạo của sự cảm nhận cái đẹp diệu kì tột độ.
Câu 2:
Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy nghịch lí. Anh đã chứng kiến từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như trong mơ ấy bước ra một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi và cam chịu, một lão đàn ông thô kệch, dữ dằn, độc ác, coi việc đánh vợ như một phương cách để giải tỏa những uất ức, khổ đau.
Anh cay đắng nhận thấy những cái ngang trái, xấu xa, những bi kịch trong gia đình thuyền chài kia đã là thứ thuốc rửa quái đản làm những thước phim huyền diệu mà anh dày công chụp được bỗng hiện hình thật khủng khiếp Phùng đã từng có cái khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình do cái đẹp tuyệt đỉnh cả ngoại cảnh vừa mang lại, anh đã từng chiêm nghiệm bản thân cái đẹp chính là đạo đức, vậy mà hóa ra đằng sau cái đẹp toàn bích, toàn thiện mà anh vừa bắt gặp trên mặt biển xa lại chẳng phải là đạo đức, là chân lí của sự hoàn thiện. Sự thật cuộc sống làm người nghệ sĩ bất ngờ, day dứt và ám ảnh khôn cùng.
Câu 3:
Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở toà án huyện là câu chuyện về sự thật cuộc đời, nó giúp những người như Phùng và Đẩu hiểu được nguyên do của những điều tưởng như vô lý. Bề ngoài đó là một người đàn bà quá nhẫn nhục, cam chịu, bị chồng thường xuyên hành hạ, đánh đập thật khốn khổ ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng, vậy mà vẫn nhất quyết gắn bó với lão đàn ông vũ phu ấy.
Chỉ qua những lời giãi bày thật tình của người mẹ đáng thương đó mới thấy nguồn gốc mọi sự chịu đựng, hy sinh của bà là tình thương vô bờ với những đứa con. Nếu hiểu sự việc một cách đơn giản, chỉ cần yêu cầu người đàn bà bỏ chồng là xong. Nhưng nếu nhìn vấn đề một cách thấu suốt sẽ thấy suy nghĩ và xử sự của bà là không thể khác được. Trong khổ đau triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt lọc được những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi. Qua câu chuyện của người đàn bà càng thấy rõ: không thể dễ dãi, đơn giản trong việc nhìn nhận mọi sự việc, hiện tượng của cuộc sống.
Câu 4:
– Người đàn bà vùng biển là một nhân vật vô danh, không tên, nhưng lại được tác giả tập trung thể hiện tính cách, số phận một cách sinh động, đặc sắc. Đó là một người đàn bà trạc ngoài bốn mươi, thô kệch, rỗ mặt, lúc nào cũng xuất hiện với khuôn mặt mệt mỏi, người đàn bà ấy gợi ấn tượng về một cuộc đời nhọc nhằn, lam lũ.
Thầm lặng chịu đựng mọi đớn đau, khi bị chồng đánh không hề kêu một tiếng, không chống trả, không tìm cách trốn chạy, bà coi đó là lẽ đương nhiên, chỉ đơn giản trong cuộc mưu sinh đầy cam go, trên chiếc thuyền kiếm sống ngoài biển xa cần có một người đàn ông khoẻ mạnh và biết nghề, chỉ vì những đứa con của bà cần được sống và lớn lên.
– Cuộc sống đói nghèo, vất vả, quẩn quanh với những lo toan, cực nhọc đã biến anh con trai cục tính nhưng hiền lành xưa kia thành một người chồng vũ phu, một lão đàn ông độc ác. Cứ khi nào thấy khổ quá là lão đánh vợ, đánh như để giải toả uất ức, để trút cho sạch nỗi tức tối, buồn phiền: lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà.
– Chị thằng Phác, một cô bé yếu ớt mà can đảm, đã phải vật lộn để tước con dao trên tay thằng em trai, không làm một việc trái với luân thường đạo lý. Còn thằng Phác lại thương mẹ theo kiểu một đứa con còn nhỏ, theo cái cách một đứa con trai vùng biển. Mặc dù thật khó chấp nhận kiểu bảo vệ mẹ của nó, nhưng hình ảnh thằng Phác vẫn khiến người ta cảm động bởi tình thương mẹ dạt dào.
– Phùng vốn là một người lính chiến từng vào sinh ra tử, anh căm ghét mọi sự áp bức, bất công, sẵn sàng làm tất cả vì điều thiện, lẽ công bằng. Anh thực sự xúc động, ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tinh khôi của thuyền biển bình minh. Một người nhạy cảm như anh tránh sao khỏi nỗi tức giận khi phát hiện ra làđằng sau cảnh đẹp chiếc thuyền ngoài xa là sự bạo hành của cái xấu, cái ác. Mới đầu, chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ và người vợ nhẫn nhục chịu đựng, Phùng hết sức kinh ngạc, anh há mồm ra mà nhìn, sau đó như một phản xạ tự nhiên, anh vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới. Hành động ấy nói được nhiều điều. Trước khi là một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, hãy là một con người biết yêu ghét vui buồn trước mọi lẽ đời thường tình, biết hành động để có một cuộc sống xứng đáng với con người.
Câu 5:
Nếu coi tình huống là sự kiện có ý nghĩa bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thử thách phẩm chất, tính cách, đôi khi tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm, trong cuộc đời con người, thì với Phùng, việc chứng kiến lão đàn ông đánh vợ là một sự kiện như thế. Tình huống đó được lặp lại một lần nữa, Phùng không chỉ chứng kiến người đàn bà nhẫn nhục chịu đựng mà còn thấy được thái độ, hành động của chị em thằng Phác trước sự hung bạo của cha với mẹ. Từ đó đến cuối truyện, Phùng đã có cách nhìn đời khác hẳn. Tình huống truyện đã được Nguyễn Minh Châu đẩy lên cao trào và ngày càng xoáy sâu hơn nữa để phát hiện tính cách con người, phát hiện sự thật cuộc đời.
Câu 6:
– Người kể chuyện ở đây là nhân vật Phùng, hay nói đúng hơn, đó là sự hoá thân của tác giả vào nhân vật Phùng. Việc chọn người kể chuyện như thế đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăng cường khả năng khám phá đời sống của tình huống truyện, lời kể chuyện trở nên khách quan, chân thật, giàu sức thuyết phục.
– Ngôn ngữ các nhân vật ở đây vừa sinh động vừa phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người. Việc sử dụng ngôn ngữ rất linh hoạt, sáng tạo như thế đã góp phần khắc sâu thêm chủ đề, tư tưởng của truyện ngắn.
Luyện tập
Nhân vật nào trong truyện để lại cho anh (chị) ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?
Gợi ý:
a) Nhân vật Phác
Nhà văn Nguyễn Minh Châu thật sự đã xây dựng hình tượng 1 người con có thể coi là “xưa này hiếm” vì có đứa con nào lại dám cầm dao đe dọa bố mình, hay đánh lại bố mình vì không chấp nhận được hành vi vũ phu của bố đánh mẹ, vì bênh vực người mẹ đầy lòng hy sinh vì con … Quả thực lúc đầu mình cứ nghĩ “Chết thằng bé này hư quá, dám “bật” lại cả ba mình” . Còn lớp mình khi học đến tác phẩm này, đến chi tiết thằng bé Phác chộp lấy cái thắt lưng mà đánh trả lại ba mình, trong lớp ai cũng “ồ” lên, “thằng này được” , “thằng này chắc tập võ từ bé” ;…
Nhưng khi đọc sâu hơn vào tác phẩm, ta mới thấy Phác không còn là 1 cậu bé như nó, cậu bé cùng trang lứa nữa, mà cậu thật sự là 1 người lớn, hiểu biết, giàu tình cảm tuy lòng cậu đầy vết xước bầm dậm trong trái tim. Cảm động nhất là hình ảnh ” … cái thằng nhỏ, lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ trên khuôn mặt người mẹ, như muốn lau đi những giọt nước mắt chứa đày trong những nốt rỗ chằng chịt” hay như chi tiết thằng Phác từng tuyên bố rằng “Nó còn có mặt ở dưới biển này thì mẹ nó không bị đánh”. Có lẽ trong lòng thằng bé vẫn hết mực yêu thương mẹ và ba của mình nhưng nó cũng rất rạch ròi, cương quyết với hành động sai trái của bố khi đối xử tàn bạo với người mẹ của nó.
Đúng như tên của nhân vật – Phác – chất phác thẳng thắn, nhân vật này quả thực đã để lại ấn tượng rất sâu sắc trong lòng tớ , và tò mò muốn biết nhân vật này có thực hay không với 1 bi kịch như thế trong truyện ngắn này ???
b) Nhân vật Phùng:
Nhân vật Phùng là kiểu nhân vật tiêu biểu trong truyện ngắn Nguyễn Minh Châu: kiểu nhân vật nhận thức. Qua những sự việc xảy ra trong truyện, nhân vật dần nhận ra được điều gì đó thật sâu sắc, khác hẳn với những gì anh ta nghĩ lúc đầu.
b.1. Phùng một trái tim nghệ sĩ thăng hoa trước cái đẹp
Anh đã săn tìm ảnh nghệ thuật về cảnh biển. Anh rất công phu trong việc chọn một tấm ảnh có hồn. Anh đã phục kích mất mấy buổi sáng và cả tuần lễ suy nghĩ và tìm kiếm. Và cuối anh mới tìm được một cảnh ưng ý.
Một khoảnh khắc khám phá phát hiện ra cái đẹp của thiên nhiên tạo vật- con người: xúc động, ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tinh khôi của chiếc thuyền lúc bình minh. Một khám phá chân lí của nghệ thuật đích thực. Một vẻ đẹp toàn bích của tạo vật. Mũi thuyền in một nét mơ hồ loè nhoè vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện ra dưới một hình thù y hệt cánh một con dơi, toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hoà và đẹp, một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích khiến đứng trước nó tôi trở nên bối rối, trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào?.
b.2. Phùng một trái tim nghệ sĩ trước cuộc đời
Phùng chứng kiến cảnh lão đàn ông vũ phu trên chiếc thuyền chài đánh vợ một cách tàn bạo. Người vợ thì nhẫn nhục chịu đựng. Phùng kinh ngạc, há mồm ra mà nhìn và anh đã vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới. Trước khi là trái tim nghệ sĩ, Phùng có một trái tim con người. Phản xạ của anh trước sự kiện trên là phản xạ tự nhiên của con người có bản chất thiên lương, tốt đẹp: căm ghét cái xấu, sự bất công, bảo vệ kẻ yếu.
Với trái tim nghệ sĩ, Phùng đã thức tỉnh. Chiếc thuyền nghệ thuật thì ở ngoài xa, một khoảng cách đủ để tạo nên vẻ đẹp huyền ảo, nhưng sự thật cuộc đời thì lại rất gần. Đừng vì nghệ thuật mà quên cuộc đời, đừng mượn danh nghệ thuật mà vô trách nhiệm với cuộc đời. Bởi lẽ nghệ thuật chân chính là cuộc đời và vì cuộc đời. Trước khi là một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, hãy là một con người biết yêu ghét, vui buồn trước mọi lẽ thường tình, biết hành động để có một cuộc sống xứng đáng với một con người.
Phùng chứng kiến cảnh chị em thằng Phác phản ứng trước hành động vũ phu tàn bạo của cha đối với mẹ. Phùng cũng đã chứng kiến câu chuyện người đàn bà kia ở toà án huyện.
Nhận thức về cuộc đời, về nghệ thuật của Phùng sau chuyến đi đã có sự thay đổi ở mỗi người trong cõi đời. Nhất là người nghệ sĩ không thể đơn giản và dễ dãi khi nhìn nhận mọi vấn đề trong cuộc sống và nhìn nhận con người.
Số 3: Chiếc thuyền ngoài xa soạn
Đọc hiểu bài
Câu 1 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy thơ mộng. Anh đã cảm nhận về vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương:
– Bức tranh toàn bích: chiếc thuyền lưới vỏ, mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe trong sương mờ có pha chút màu hồng hồng, vài bóng người khum khum ngồi im như tượng mặt hướng vào bờ.
→ Tâm trạng của người nghệ sĩ bối rối, tim như bóp thắt lại → xúc động mãnh liệt, hạnh phúc trước khoảnh khắc trong ngần của thiên nhiên.
⇒ Bức tranh từ khung cảnh, đường nét, ánh sáng đều hài hòa và đẹp.
Câu 2 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
– Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ nhiếp ảnh là một nghịch cảnh đời sống trần trụi: Cảnh bạo lực gia đình.
– Nghe tiếng người đàn ông quát tháo, đe dọa, rút thắt lưng đánh tới tấp, hàm răng nghiến ken két, nguyền rủa người đàn bà đang nhẫn nhịn chịu đựng.
– Đứa con vì thương mẹ nhảy xổ vào đánh trả nhưng bị hai cái tát từ người cha ngã nhào.
– Người mẹ ôm con vào lòng, buông ra ra váy lạy, ôm con vào, rồi lại buông ra trở về chiếc thuyền.
⇒ Anh đã chứng kiến cảnh tượng đó và có thái độ chết lặng đến kinh ngạc, há hốc mồm ra nhìn, vứt chiếc máy ảnh đến can thiệp.
⇒ Nghệ sĩ Phùng cay đắng, xót xa nhận ra một cảnh đời ngang trái, bi kịch trong gia đình thuyền chài.
Câu 3 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Câu chuyện về cuộc đời đáng thương của người đàn bà hàng chài ẩn chứa những triết lí sâu sắc về cuộc sống và con người:
– Quan niệm hạnh phúc của con người nhiều khi thật đơn giản, khát vọng hạnh phúc nhỏ bé, giản dị.
– Sự tàn bạo nhiều khi được sinh từ sự nghèo đói, vất vả.
– Nghệ thuật phải gắn với cuộc đời, phải dành ưu tiên trước hết cho con người, góp phần giải phóng con người
– Người nghệ sĩ vì vậy không thể nhìn người, nhìn đời một cách xuôi chiều đơn giản, dễ giải mà phải có cái nhìn đa chiều, trong những mối quan hệ đa dạng phức tạp của cuộc sống.
– Người nghệ sĩ cần phải trung thực, thẳng thắn, dũng cảm nhìn thẳng vào hiện thực, thực sự quan tâm đến số phận con người.
Câu 4 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
a) Người đàn bà hàng chài:
– Người đàn bà vùng biển là một nhân vật vô danh, không tên, không tuổi nhưng lại được tác giả tập trung thể hiện tính cách, số phận một cách sinh động, đặc sắc.
– Ngoại hình: trạc tuổi 40, cao lớn thô kệch, mặt rỗ, rách rưới, khuôn mặt mệt mỏi, nhọc nhằn, lam lũ.
– Tính cách: cam chịu, nhẫn nhục.
– Thương yêu gia đình: không muốn con mình không có bố, cảm thông, thấu hiểu nỗi khổ hiên tại của người chồng, chấp nhận nỗi đau về thể xác.
– Chắt chiu hạnh phúc nhỏ nhoi trong cuộc sống: khi thấy các con được ăn no.
⇒ Giàu lòng thương yêu gia đình, lòng vị tha, đức hi sinh. Lấy hạnh phúc của các con làm hạnh phúc cho mình.
b) Lão đàn ông độc ác
– Xuất thân: con người hiền lành nhưng cục tính, nóng nảy.
– Ngoại hình: Tấm lưng rộng và cong, tóc tổ quạ chân đi chữ bát, hai con mắt đầy vẻ độc dữ, hàng lông mày cháy nắng.
– Đánh vợ để giải tỏa nỗi bức xúc, vì cái nghèo.
⇒ Vừa là nạn nhân của cuộc sống nghèo khổ vừa là thủ phạm gây nên bao đau khổ cho chính những người thân của mình, đáng lên án.
c) Chị em thằng Phác: là những đứa trẻ đáng thương, trực tiếp hứng chịu những bi kịch gia đình mà bố chúng gây ra.
– Chị thằng Phác: một cô gái yếu ở nhưng can đảm, ngăn em làm việc trái luân thường đạo lí.
– Thằng Phác: thương mẹ, căm thù người cha.
⇒ Hai chị em có cảnh đời bất hạnh khi luôn phải chứng kiến cảnh bạo hành gia đình.
d) Nghệ sĩ nhiếp ảnh
– Vốn là người lính thường vào sinh ra tử.
– Là một nghệ sĩ có tâm hồn nhạy cảm.
– Căm ghét mọi áp bức, bất công, sẵn sàng làm tất cả vì điều thiện, lẽ công bằng. Phùng hiểu rõ: trước khi là một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, phải là một người nghệ sĩ biết thấu cảm những buồn vui, cay đắng ở đời.
Câu 5 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Cách xây dựng cốt truyện độc đáo: Đó là tình huống nghịch lí tạo bước ngoặt trong nhận thức của nhân vật
– Cảnh đẹp trời cho >< Cuộc đời nghiệt ngã.
– Thằng Phác bênh mẹ, đánh bố.
– Người đàn bà từ chối li hôn với người chồng vũ phu.
⇒ Cốt truyện mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống, góp phần bộc lộ tính cách con người.
Câu 6 (trang 78 sgk Ngữ văn 12 Tập 2):
Ngôn ngữ nghệ thuật của tác phẩm
– Ngôn ngữ người kể chuyện: Thể hiện qua nhân vật Phùng, sự hóa thân của tác giả ⇒ điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăng cường khả năng khám phá đời sống, lời kể khách quan, chân thật, giàu sức thuyết phục.
– Ngôn ngữ nhân vật: Phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người.
Luyện tập
Chọn nhân vật ấn tượng nhất trong tác phẩm.
Ví dụ: người đàn bà làng chài.
- Tên tuổi
– Không tên tuổi cụ thể, gọi phiếm định “người đàn bà hàng chài”, “mụ”.
– Chỉ là một người vô danh như bao người đàn bà vùng biển khác, nhưng số phận con người ấy lại được tác giả tập trung thể hiện và được người đọc quan tâm nhất trong truyện ngắn này.
- Vóc dáng ngoại hình
– Thô kệch, rỗ mặt, lúc nào cũng xuất hiện với “khuôn mặt mệt mỏi”- đó là hình anh một con người lam lũ, mất hết sinh lực, niềm vui, sức sống.
– Nghèo khổ, nhọc nhằn (lưng áo bạc phếch)
– Mặc cảm, tự ti ( dáng vẻ lúng túng)
⇒ Nhà văn thể hiện nỗi xót thương cho số phận con người ngay khi miêu tả ngoại hình, dáng vẻ của nhân vật.
- Số phận đau khổ, bất hạnh
– Một người đàn bà bất hạnh, nhẫn nhục chịu đựng (người đàn bà bị đánh)
– Người đàn bà chịu những nỗi đau khổ chồng chất: mệt mỏi sau những đêm thức trắng kéo lưới, chịu đựng những trận đòn của chồng, nơm nớp lo sợ con cái bị tổn thương khi phải chứng kiến cảnh bạo lực gia đình.
- Vẻ đẹp tâm hồn và tính cách
– Vẻ đẹp của một người từng trải sâu sắc: đẹp nhất nhưng đặc biệt nhất
– Vẻ đẹp khoan dung, nhân hậu, độ lượng: thiên chức của người phụ nữ.
– Vẻ đẹp tình mẫu tử thiêng liêng
⇒ Người đàn bà làng chài – mang vẻ đẹp tiêu biểu của người phụ nữ vùng biển nói riêng và người phụ nữ Việt Nam nói chung: giàu lòng yêu thương, nhẫn nhịn và giàu đức hi sinh.
Số 4: Soạn Chiếc thuyền ngoài xa ngắn nhất
I. Tác giả
– Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989) quê ở làng Thơi, xã Quỳnh hải (nay là Sơn Hải), huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
– Đầu năm 1950, ông gia nhập quân đội và theo học ở trường Sĩ quan Lục quân Trần Quốc Tuấn.
– Từ 1952 – 1958, ông công tác và chiến đầu tại Sư đoàn 320.
– Năm 1963, Nguyễn Minh Châu về Phòng Văn nghệ quân đội, sau đó chuyển sang tạp chí Văn nghệ Quân đội.
– Năm 2000, ông được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
– Một số tác phẩm tiêu biểu:
- Tiểu thuyết: Cửa sông (1967), Dấu chân người lính (1972), Lửa từ những ngôi nhà (1977)…
- Tập truyện ngắn: Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành (1983), Bến quê (1987)…
- Các tác phẩm viết cho thiếu nhi: Từ giã tuổi thơ (tiểu thuyết, 1974), Đảo đá kỳ lạ (1985)…
- Tiểu luận phê bình: Trang giấy trước đèn (1994)
II. Tác phẩm
- Xuất xứ
Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” được rút trong tập truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nguyễn Minh Châu (1987).
- Bố cục
Gồm 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “Như trong câu chuyện cổ đầy quái đản, chiếc thuyền lưới vó đã biến mất”. Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng.
- Phần 2: Tiếp theo đến “Ông lão lẩm bẩm, vẫn không rời mắt khỏi chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá”. Câu chuyện về cuộc đời của người đàn bà hàng chài.
- Phần 3. Còn lại. Họa sĩ Phùng nói về bức ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy.
- Tóm tắt
Theo yêu cầu từ trưởng phòng, Phùng phải đi về miền Trung thực hiện bộ ảnh để chào đón năm mới. Đây cũng là địa điểm mà anh từng tham chiến trong thời gian chống Mỹ. Sau khi tìm hiểu và quyết định chọn chủ đề cho bộ lịch đó là chiếc thuyền đánh cá trong một buổi sáng bình minh. Khi đã hoàn thành bộ ảnh, anh quay về bờ thì chứng kiến cảnh tượng người đàn ông hàng chài to lớn đang đánh đập người phụ nữ. Đứa con tên Phác chạy ra can ngăn. Cứ thế cảnh tượng đó diễn ra liên tiếp, không thể chịu được Phùng quyết định vào ngăn cản thì bị người đàn ông đánh bị thương nhẹ. Ngay sau đó, Chánh án tên là Đẩu là bạn của Phùng mời người đàn bà hàng chài lên tòa án huyện để giải quyết. Tại đây Đẩu khuyên người đàn bà hàng chài bỏ người chồng vũ phu kia. Người đàn bà giải thích lí do vì sao chồng đánh và kể về người chồng của mình. Phùng và Đẩu hiểu ra rằng mặc cho bị ngược đãi về thể xác nhưng cả người đàn bà và những đứa con cần người đàn ông gánh vác trách nhiệm gia đình và nuôi sống gia đình. Phùng nhận ra rằng nhìn nhận mọi việc đơn giản bằng vẻ ngoài không thôi thì chưa đủ.
III. Đọc – hiểu văn bản
- Hai phát hiện của họa sĩ nhiếp ảnh Phùng
a) Phát hiện về nghệ thuật
– Hoàn cảnh:
- Để có thể xuất bản một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển, trưởng phòng đã đề nghị nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đi chụp thực tế bổ sung một bức ảnh cảnh biển buổi sáng có sương mù.
- Nhân chuyến thăm Đẩu – người bạn chiến đấu năm xưa, Phùng đi tới một vùng biển từng là chiến trường cũ.
- Phùng đã phục kích mấy buổi sáng mà vẫn chưa chụp được bức ảnh nào. Sau gần một tuần lễ, Phùng quyết định thu vào tờ lịch cảnh thuyền thu lưới vào buổi bình minh.
– Khung cảnh mà Phùng phát hiện “cảnh trời cho đắt giá”:
- Nhận xét “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”, “Mũi thuyền in một nét mơ hồ…vào bời”, một vẻ đẹp đơn giản và toàn bích.
- Đây là cảnh tượng kì diệu của thiên nhiên, cuộc sống khi nhìn từ xa.
– Tâm trạng của họa sĩ Phùng: bối rối trước cái đẹp: “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”, nhận ra rằng “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”. Đó là niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ khi bắt gặp cái đẹp, anh nhận ra vai trò thực sự của nghệ thuật.
b) Phát hiện bức tranh cuộc sống đầy nghịch lí
– Từ chiếc thuyền nhỏ đẹp đẽ vừa rồi, Phùng nhìn thấy:
- Một người đàn bà thô kệch xấu xí, mặt đầy sự mệt mỏi bước ra và một lão chồng với tấm lưng rộng, mái tóc tổ quạ, đôi mắt độc dữ cùng bước ra từ con thuyền.
- Lão chồng độc ác, vũ phu: “dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà”, “vừa đánh vừa nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn”.
- Thằng bé Phác yêu thương mẹ hết mực, căm giận người cha…
– Thái độ của Phùng: “kinh ngạc đến mức trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn”. Phùng ngỡ ngàng nhận ra bản chất thực sự của cái đẹp anh vừa bắt được.
– Ý nghĩa:
- Đằng sau cái đẹp của ngoại cảnh là cái xấu xa của cuộc sống bị khuất lấp.
- Người họa sĩ cần phải có cái nhìn đa diện trước cuộc sống.
- Câu chuyện về người đàn bà ở tòa án huyện
* Vẻ đẹp của người đàn bà hàng chài:
– Ngoại hình: trạc ngoài bốn mươi, thân hình quen thuộc của đàn bà vùng biển, cao lớn với những đường nét thô kệch, tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới, nửa thân dưới ướt sũng…
=> Hình ảnh một người phụ nữ xấu xí, lam lũ và khổ cực.
– Tính cách:
- Một người phụ nữ hiền lành, nhút nhát: Khi chánh án Đẩu đề nghị chị nên ly hôn, chị ta van xin “con lạy quý tòa … đừng bắt con bỏ nó”.
- Một người phụ nữ từng trải: “Lòng các chú tốt, nhưng các chú đâu phải là người làm ăn…”
- Một người phụ nữ giàu đức hy sinh: Nhận mọi lỗi lầm về mình “Giá tôi đẻ ít đi…”, hiểu được nỗi khổ của chồng “người đàn ông bản chất vốn không phải kẻ vũ phu, độc ác, anh ta chỉ là nạn nhân của cuộc sống đói khổ. Người chồng là chỗ dựa khi có biển động…”.
- Một người phụ nữ giàu tình yêu thương: “Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ…”, “Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con chúng nó được ăn no”…
– Qua câu chuyện và thái độ của người đàn bà, có thể nhận thấy người đàn bà là hiện thân cho kiếp người bất hạnh bị cái đói khổ, cái ác và số phận đen đủi dồn đến chân tường. Nhưng ở chị ta lại có một tâm hồn vị tha, tình yêu thương tha thiết và là người từng trải, sâu sắc.
* Thái độ của chánh án Đẩu và nhiếp ảnh Phùng khi người đàn bà quyết không bỏ chồng:
– Cảm thấy giận dữ, bất bình trước hoàn cảnh của người hàng chài.
– Sau khi nghe tâm sự của người đàn bà anh ta thấy như có “một cái gì vừa mới vỡ ra”.
=> Ý nghĩa: Cần phải có cái nhìn đa diện về cuộc sống, không nhìn hiện tượng mà đánh giá toàn bộ bản chất của vấn đề.
Số 5: Soạn văn bài Chiếc thuyền ngoài xa
Soạn Câu 1
* Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ :
+ Đang lí húi trú mưa , khi ngước lên bất chợt thấy một chiếc thuyền lưới vó chiếc thẳng vào trước mặt mình.
+ Đó là cảnh đắt trời cho mà suốt cuộc đời nghệ sĩ Phùng chưa bao giờ nhìn thấy.
“Trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu…………….một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”
* Tâm trạng của người nghệ sĩ trước phát hiện ấy:
+ Trở nên bối rối.
+ Khám phá ra vẻ đẹp của đạo đức, chân lý của toàn thiện.
+ Cảm nhận được vẻ đẹp trong ngần của tâm hồn mình trong từng khoảnh khắc.
=> Nghệ thuật làm cho tâm hồn con người trở nên đẹp hơn, hạnh phúc hớn.
Soạn Câu 2
* Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ:
+ Chiếc thuyền đến gần bờ, bóng người đàn bà và người đàn ông lội qua quãng phà, tiếng người đàn ông quát mắng, vẻ mặt của hắn ta dữ dội, mắt nhìn vào tấm lưng của người đàn bà xấu xí.
+ Lão đàn ông hùng hổ rút thắt lưng quất tới tấp vào người đàn bà như trút đi cơn giận giữ.
+ Những lời nguyền rủa đầy tàn nhẫn phát ra từ người đàn ông: ‘Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ”.
– Thằng Phác thương mẹ chạy xộc thẳng đánh trả bố.
– Người mẹ ôm con lại rồi buông ra, chắp tay vái lạy cầu xin trong vội vã.
* Tâm trạng của Phùng lúc ấy:
+ Trong phút chốc cứ đờ đẫn ra, kinh ngạc đến lạ thường.
+ Hành động: vứt máy ảnh, chạy nhào tới.
⇒ Người nghệ sĩ cay đắng nhận ra thực tại phũ phàng, khuất lấp sau bức ảnh toàn bích hoàn mỹ kia lại là sự thật đầy đau đớn đang diễn ra: bạo lực gia đình, sự tồn tại giữa đẹp – xấu vẫn hiện diện trong cuộc sống.
Soạn Câu 3
* Câu chuyện của người đàn bà trong toà án huyện nhằm nói lên nhiều điều:
+ Hạnh phúc đến từ sự bao dung, yêu thương, hạnh phúc đôi khi chỉ là những điều nhỏ bé, đơn giản trong cuộc sống.
+ Nghệ thuật phải luôn luôn gắn với đời sống, phải phục vụ đời sống và phản ánh đời sống.
+ Phải biết nhìn nhận cuộc sống thật đa chiều, tránh cái nhìn phiến diện.
– Người nghệ sĩ phải có trách nhiệm với tác phẩm của mình.
Soạn Câu 4
a) Người đàn bà hàng chài:
+ Vốn là con một gia đình khá giả nhưng không may vì bệnh mà vẻ mặt trở nên xấu xí vì rỗ -> lấy người đàn ông và sinh con -> cuộc sống dần khó khăn -> chịu đựng, y sinh.
+ Luôn yêu gia đình và yêu thương con hết mực, luôn bảo vệ con cái.
+ Bao dung, thứ tha cho tất cả những thô lỗ, nhẫn tâm của chồng vì các con, vì gia đình cần một người đàn ông chèo chống.
+ Hạnh phúc trong cảm nhận của người đàn bà thật bình dị, đó là những bữa cơm quây quần, là những lần thấy con vui vẻ, ăn no….
=> Một người phụ nữ cam chịu, giàu đức hi sinh, yêu thương gia đình.
b) Lão đàn ông độc ác
– Xuất thân: vốn là người đàn ông hiền lành nhưng dễ nóng nảy, cục tính
– Ngoại hình: chân đi chữ bát; mái tóc tổ quạ; tấm lưng rộng; lông mày cháy vì nắng; cặp mắt dữ dội=> ngoại hình in hằn vẻ khắc khổ.
– Hành động: đánh vợ => giải tỏa sự bực tức và áp lực nghèo đói=> sai trái.
⇒ Gây đau khổ lên chính người mình yêu-> nạn nhân của cái đói.
c) Chị em thằng Phác:
những đứa trẻ, những người con phải chịu đựng sự tàn nhẫn của bố mỗi ngày.
– Chị thằng Phác: ngăn cản em đánh bố.
– Thằng Phác: người con hiếu thảo, giàu tình cảm, thương mẹ, căm thù người cha nhẫn tâm.
⇒ Tuổi thơ bất hạnh của những đứa trẻ khi chứng kiến đòn roi của bố gây ra cho mẹ.
d) Nghệ sĩ nhiếp ảnh
– Từng đi lính.
– Nghệ sĩ yêu cái đẹp, nhạy cảm với cái đẹp.
– Căm ghét sự bất công, hướng thiện, làm điều tốt.
– Phùng phát hiện và nhận ra được sứ mệnh cao cả của nghệ thuật chân chính.
– Hiểu hơn về cuộc sống.
Soạn Câu 5
Cách xây dựng cốt truyện:
– Tạo nên những tình huống vô cùng nghịch lý, mâu thuẫn nhau để làm nổi bật tình huống nhận thức:
+ Cảnh đẹp toàn bích >< Cuộc đời xấu xa, nghiệt ngã
+ Cậu con trai yêu mẹ >< Cậu con trai ghét bố
+ Người vợ chịu đòn roi >< Không chịu li hôn
Soạn Câu 6
– Ngôn ngữ: giản dị, thể hiện tính cách, tâm lí nhân vật.
– Lời kể khách quan, chân thành
– Giọng điệu mang tính chiêm nghiệm, triết lí sâu sắc
Số 6: Soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa ngữ văn 12
Tác giả Nguyễn Minh Châu
Nguyễn Minh Châu sinh vào năm 1930 mất 1989 và được sinh ra tại Nghệ An.
– Là một nhà văn kháng chiến và có những sáng tác trong cả hai cuộc chiến chống Pháp và Mỹ.
– Những tác phẩm rất nổi tiếng như: Cửa sông, Dấu chân người lính, Miền cháy và Bến quê,…
Tổng quan tác phẩm
– Bố cục: 2 phần
+ Phần 1 (từ đầu … “chiếc thuyền lới vó đã biết mất“): Hai đã phát hiện ra rất quan trọng của Phùng nhân vật nhiếp ảnh gia.
+ Phần 2 (phần còn lại): Câu chuyện đáng thương của người đàn bà làng chài.
Nội dung kiến thức
- Phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh về vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa rất độc đáo và tinh tế trên biển:
+ Bức tranh bằng mực tàu, cảm tưởng như vừa khám phá ra một chân lí của sự hoàn thiện trong khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn.
+ Đôi mắt người nghệ sĩ tinh tường với nhà nghề mới đã phát hiện ra được vẻ đẹp của mặt biển mờ sương.
+ Người nghệ sĩ đã cảm thấy được hạnh phúc khi được khám phá và sáng tạo với cảm nhận được cái đẹp tuyệt diệu.
+ Sự hài hòa và toàn vẹn, lãng mạn của cuộc đời khi cảm nhận được rằng tâm hồn đang được thanh lọc.
- Phát hiện thứ hai đã chất chứa đầy nghịch lí
+ Bước ra từ trong chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ đã ẩn hiện trong màn sương mờ ảo là một người đàn bà có vẻ bề ngoài trông xấu xí và đã mang vẻ mệt mỏi và cam chịu.
+ Một gã đàn ông với dáng vẻ thô kệch, trông có vẻ như rất dữ dằn và độc ác, xem việc hành hạ và đánh đập vợ như một cách để giải tỏa những uất ức và khổ đau.
→ Ẩn phía sau cái đẹp tưởng như “toàn bích và đã toàn thiện’ mà anh đã bắt gặp được lại là một sự việc rất thô bạo và vô lý như trò đùa quái ác của cuộc sống vậy.
– Khi tận mắt đã chứng kiến được cảnh của người đàn ông làng chài đã đánh vợ khiến nhân vật Phùng kinh ngạc… anh vứt ngay chiếc máy xuống đất.
- Câu chuyện của người đàn bà đã kể ở tòa án huyện mang ý nghĩa
+ Câu chuyện đã thể hiện về mặt hiện thực đời sống, giúp những người như Phùng hay như là Đẩu cũng có thể hiểu được ngọn ngành và lý do của những hành động tưởng như vô lý, không thể chấp nhận được như vậy.
+ Người đàn bà ấy cũng có thể chấp nhận được sự chịu bị bạo hành như vậy chứ nhất quyết không chịu ly hôn.
+ Người đàn bà làng chài đã mang trong mình một tình yêu thương vô bờ bến với những đứa con ấy, người đàn bà ấy đã chắt lọc được hạnh phúc nhỏ nhoi giữa những nỗi đau khổ triền miên.
→ Góc nhìn của một người nghệ sĩ với cả cuộc đời và con người: Không thể nhìn nhận được một cách dễ dãi và giản đơn về những sự việc xảy ra trong cuộc sống.
- Nhân vật người đàn bà vùng biển
* Ngoại hình thô kệch và rất xấu xí:
– Cuộc đời: thiếu may mắn và đã chịu nhiều lam lũ cực khổ.
– Tính cách: Luôn cam chịu và nhẫn nhục dù cho thường xuyên bị chồng bạo hành.
– Giàu lòng tự trọng: khi đã biết được rằng hành động vũ phu của người chồng bị người khách lạ và đứa con biết thì bà rất đau đớn và nhục nhã và xấu hổ vô cùng.
– Sống sâu sắc và đã thấu hiểu lẽ đời, hiểu chồng và thương con → Người phụ nữ vị tha và giàu đức hi sinh.
* Nhân vật người chồng
– Vốn dĩ là một anh con trai hiền lành và chịu thương chịu khó nhưng cuộc sống đã biến anh trờ thành một người vũ phu, ích kỉ và tàn bạo.
→ Người chồng vừa là nạn nhân cũng vừa là thủ phạm của những đau khổ và bất hạnh.
* Chị em Phác
+ Người chị: dù yếu ớt nhưng rất là can đảm, là điểm tựa cho mẹ, ngăn cản hành động dại dột của đứa em.
+ Phác: thương mẹ nhưng cũng chỉ biết nhìn sự độc ác và tàn nhẫn của cha, vì còn bé nên chưa hiểu nhiều về lẽ đời.
→ Hình ảnh của những đứa trẻ phải sống trong cuộc sống đầy bạo lực và phải chứng kiến sự tàn bạo, đánh đập hàng ngày.
* Nghệ sĩ Phùng
+ Người có tâm hồn tinh tế và đầy nhạy cảm.
+ Người lính vào sinh ra tử nên rất căm ghét áp bức, bất công, làm mọi thứ vì cái thiện và lẽ công bằng.
+ Thấu hiểu và đồng cảm với mọi vui buồn và cay đắng ở đời.
→ Người đã mang tâm hồn nghệ sĩ, sự thấu hiểu và giàu lòng trắc ẩn.
- Cách xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm có nét rất độc đáo
+ Tạo ra tình huống truyện đầy những bất ngờ: đằng sau với cảnh tượng huyền ảo ấy dường như mơ lại là một hình ảnh rất thô bạo của một gã đàn ông vũ phu. Điều đó đã khiến Phùng người nghệ sĩ rất nhạy cảm thấy lạ lùng và ngạc nhiên.
+ Sau đó, Phùng lại được chứng kiến với hình ảnh về những đứa con của người đàn bà làng chài đã phản ứng trước những hành động hung bạo của người cha đối với người mẹ với một tâm hồn cảu anh nghệ sĩ đã có những thay đổi về cách nhìn nhận.
+ Qua cuộc trò chuyện ngắn với người đàn bà làng chài thì anh đã hiểu ra được sâu sắc hơn về nguyên nhân thực sự phía sau sự cam chịu của người đàn bà ấy.
– Ý nghĩa: Nguyễn Minh Châu đã xây dựng tình huống rất độc đáo ở đó đã bộc lộ hết mọi mối quan hệ và những khả năng về ứng xử thử thách phẩm chất, tính cách, đã tạo ra những thay đổi bước ngoặt trong hệ tư tưởng với tình cảm.
Tình huống truyện đã mang ý nghĩa khám phá và phát hiện về đời sống.
- Chiếc thuyền ngoài xa đã nắm ngôn ngữ của người kể chuyện rất độc đáo
– Thông qua nhân vật Phùng, tác giả đã tạo điểm nhìn trần thuật sắc sảo và độc đáo, tăng cường khả năng khám phá đời sống và lời kể đã trở nên khách quan, chân thật và thuyết phục hơn hẳn.
– Sử dụng ngôn ngữ của nhân vật rất phù hợp với đặc điểm và tính cách của từng người.
– Ngôn ngữ kể chuyện rất sáng tạo và linh hoạt.
Tổng kết kiến thức
- Giá trị nội dung
– Từ cái nhìn hiện thực đa chiều đã giúp cho nhà văn nhận ra được đời sống của con người trong cả ở những sự kiện bề mặt nhưng đã khuất lấp trong bề sâu của nó, nhận ra được những quy luật tất yếu và cả những ngẫu nhiên và những may rủi đầy bất trắc và khó lường trước của cuộc đời mỗi người.
- Giá trị nghệ thuật
– Cách kể chuyện trần thuật.
– Ngôn từ sáng tạo và linh động.
Số 7: Soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
Đọc hiểu văn bản
Câu 1 (trang 78 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy thơ mộng. Anh đã cảm nhận về vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mờ sương:
– Bức tranh toàn bích: chiếc thuyền lưới vỏ, mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe trong sương mờ có pha chút màu hồng hồng, vài bóng người khum khum ngồi im như tượng mặt hướng vào bờ.
→ Tâm trạng của người nghệ sĩ bối rối, tim như bóp thắt lại → xúc động mãnh liệt trước khoảnh khắc trong ngần của thiên nhiên.
=> Bức tranh từ khung cảnh, đường nét, ánh sáng đều hài hòa và đẹp.
Câu 2 (trang 78 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy nghịch lí: Bức tranh cảnh bạo lực gia đình hàng chài:
– Nghe tiếng người đàn ông quát tháo, đe dọa, rút thắt lưng đánh tới tấp, hàm răng nghiến ken két, nguyền rủa người đàn bà đang nhẫn nhịn chịu đựng.
– Đứa con vì thương mẹ nhảy xổ vào đánh trả nhưng bị hai cái tát từ người cha ngã nhào.
– Người mẹ ôm con vào lòng, buông ra, chắp tay lái lấy vái để rồi ôm con vào, rồi lại buông ra trở về chiếc thuyền.
→ Anh đã chứng kiến cảnh tượng đó và có thái độ chết lặng đến kinh ngạc, há hốc mồm ra nhìn, vứt chiếc máy ảnh đến can thiệp.
=> Nghệ sĩ Phùng cay đắng, xót xa nhận ra một cảnh đời ngang trái, bi kịch trong gia đình thuyền chài.
Câu 3 (trang 78 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
Câu chuyện về cuộc đời đáng thương của người đàn bà hàng chài ẩn chứa những triết lí sâu sắc về cuộc sống và con người:
– Quan niệm hạnh phúc của con người nhiều khi thật đơn giản, khát vọng hạnh phúc nhỏ bé, giản dị.
– Sự tàn bạo nhiều khi được sinh từ sự nghèo đói, vất vả.
– Câu chuyện của người đàn bà hàng chài càng khẳng định một cách nhìn của người nghệ sĩ về cuộc đời và con người: không thể dễ dãi, đơn giản trong việc nhìn nhận mọi sự việc, hiện tượng như nó vốn có của cuộc sống.
Câu 4 (trang 78 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
a, Người đàn bà hàng chài:
– Ngoại hình: trạc tuổi 40, cao lớn thô kệch, mặt rỗ, rách rưới, khuôn mặt mệt mỏi.
→ Cuộc sống nghèo khổ lam lũ.
– Tính cách: cam chịu, nhẫn nhục.
– Thương yêu gia đình: không muốn con mình không có bố, cảm thông, thấu hiểu nỗi khổ hiên tại của người chồng, chấp nhận nỗi đau về thể xác.
– Chắt chiu hạnh phúc nhỏ nhoi trong cuộc sống: khi thấy các con được ăn no.
=> Giàu lòng thương yêu gia đình, lòng vị tha, đức hi sinh. Lấy hạnh phúc của các con làm hạnh phúc cho mình.
b, Lão đàn ông độc ác
– Xuất thân: con người hiền lành nhưng cục tính, nóng nảy.
– Ngoại hình: Tấm lưng rộng và cong, tóc tổ quạ chân đi chữ bát, hàng lông mày cháy nắng.
– Đánh vợ để giải tỏa nỗi bức xúc, vì cái nghèo.
→ Vừa là nạn nhân của cuộc sống nghèo khổ vừa là thủ phạm gây nên nỗi đau đớn về thể xác và tâm hồn cho người vợ, các con, đáng lên án.
c, Chị em thằng Phác: là những đứa trẻ đáng thương
– Chị thằng Phác: một cô gái yếu ở nhưng can đảm, ngăn em làm việc trái luân thường đạo lí.
– Thằng Phác: thương mẹ, căm thù người cha.
→ Hai chị em có cảnh đời bất hạnh khi luôn phải chứng kiến cảnh bạo hành gia đình.
d, Nghệ sĩ nhiếp ảnh
– Vốn là người lính thường vào sinh ra tử.
– Là một nghệ sĩ có tâm hồn nhạy cảm.
– Căm ghét mọi áp bức, bất công, sẵn sàng làm tất cả vì điều thiện, lẽ công bằng. Phùng hiểu rõ: trước khi là một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, phải là một người nghệ sĩ biết thấu cảm những buồn vui, cay đắng ở đời.
Câu 5 (trang 78 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
Cách xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm độc đáo ở việc tạo tình huống mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống.
– Tình huống Phùng chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ chính là một sự kiện có ý nghĩa bộc lộ mọi quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thử thách, phẩm chất, tính cách của con người. Mà trước đó, Phùng nhìn đời bằng con mắt của một người nghệ sĩ rung động, say mê trước cái đẹp.
– Tình huống được lặp lại lần hai khiến Phùng có cách nhìn đời khác hẳn, thấy rõ những ngang trái trong gia đình thuyền chài, hiểu thêm tính cách của người đàn bà hàng chài, chị em thằng Phác, bản chất của người đồng đội và cả chính bản thân mình.
→ Tình huống góp phần bộc lộ tính cách con người, phát hiện sự thật cuộc đời.
Câu 6 (trang 78 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
– Ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật trong truyện ngắn hết sức phong phú, độc đáo. Người kể chuyện là nhân vật Phùng, cũng chính là hóa thân của tác giả.
→ Câu chuyện trở nên khách quan, chân thật, giàu sức thuyết phục.
– Ngôn ngữ các nhân vật phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người: giọng điệu lão đàn ông thô bỉ, tàn nhẫn với những từ ngữ tục tằn, hung bạo, lời nói của người đàn bà dịu dàng, xót xa khi nói với con, thấu trải khi nói về thân phận của mình.
Luyện tập
Câu 1: (trang 78 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2): Chọn nhân vật ấn tượng nhất trong tác phẩm.
Ví dụ: Nghệ sĩ Phùng
– Đây là nhân vật tiêu biểu trong truyện ngắn của Nguyễn Minh Châu: Kiểu nhân vật nhận thức. Qua sự việc xảy ra trong truyện, nhân vật dần nhận ra được điều gì đó thật sâu sắc, khác hẳn với những suy nghĩ lúc đầu.
– Qua nhân vật Phùng, Nguyễn Minh Châu muốn khẳng định: Người nghệ sĩ gắn bó với cuộc đời phải kiên trì tìm tromg hiện thực vẻ đẹp của cuộc sống, đồng thời cũng phải dũng cảm ghi lại những số phận, những cảnh đời còn lam lũ, cực khổ.
Số 8: Soạn văn 12 bài Chiếc thuyền ngoài xa
Trả lời câu hỏi
Câu 1. Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ nhiếp ảnh là gì? Anh đã phát hiện như thế nào về vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mù sương?
* Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng là phát hiện về nghệ thuật.
* Anh đã phát hiện về vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa là một “cảnh trời cho đắt giá”:
- Nhận xét “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”, “Mũi thuyền in một nét mơ hồ…vào bời”, một vẻ đẹp đơn giản và toàn bích.
- Đây là cảnh tượng kì diệu của thiên nhiên, cuộc sống khi nhìn từ xa.
– Tâm trạng của họa sĩ Phùng: bối rối trước cái đẹp: “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”, nhận ra rằng “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”. Đó là niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ khi bắt gặp cái đẹp, anh nhận ra vai trò thực sự của nghệ thuật.
Câu 2. Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ nhiếp ảnh mang đầy nghịch lí. Anh đã chứng kiến và có thái độ như thế nào trước những gì diễn ra ở gia đình thuyền chài?
– Phát hiện thứ hai của nghệ sĩ nhiếp ảnh là bức tranh cuộc sống đầy nghịch lí.
– Thái độ của Phùng: “kinh ngạc đến mức trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn”. Phùng ngỡ ngàng nhận ra bản chất thực sự của cái đẹp anh vừa bắt được.
Câu 3. Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện nói lên điều gì?
– Câu chuyện của người đàn bà hàng chài đã cho thấy một hiện thực khó khăn mà con người phải đối mặt trong cuộc sống.
– Hình ảnh người đàn bà tưởng chừng cam chịu, ngu dốt, yếu đuối hóa ra lại là người bản lĩnh, thấu hiểu lẽ đời, giàu đức hi sinh và sống cho con chứ không sống cho mình.
– Chúng ta không thể nhìn cuộc sống một cách đơn giản, một chiều mà phải có cái nhìn đa chiều đa diện để hiểu đúng bản chất của đối tượng và phát hiện những vẻ đẹp tiềm ẩn sâu xa sau lớp vẻ ngoài xù xì, thô nhám của cuộc sống.
Câu 4. Nêu cảm nghĩ về các nhân vật: người đàn bà vùng biển, lão đàn ông độc ác, chị em thằng Phác, người nghệ sĩ nhiếp ảnh.
– Người đàn bà vùng biển: Một người phụ nữ xấu xí, vất vả nhưng giàu đức hy sinh, tình yêu thương con cái.
– Lão đàn ông độc ác: Vừa là thủ phạm gây nên đau khổ cho chính những người thân trong gia đình, vừa là nạn nhân của cuộc sống.
– Chị em thằng Phác: Những đứa trẻ giàu tình yêu thương mẹ, nhưng có cuộc sống bất hạnh khi phải chứng kiến cảnh bạo lực gia đình.
– Nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng: một người nghệ sĩ nhạy cảm, giàu lòng nhân ái.
Câu 5. Cách xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm này có gì độc đáo?
Những phát hiện liên tiếp:
– Phát hiện vẻ đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh khi chiếc thuyền ở xa.
– Phát hiện cảnh tàn khốc của gia đình hàng chài khi chiếc thuyền lại gần.
– Phát hiện vẻ đẹp khuất lấp của người đàn bà qua cuộc trò chuyện ở tòa án huyện.
=> Qua những phát hiện này, nhà văn đã gửi gắm tư tưởng nghệ thuật của mình.
Câu 6. Ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật trong truyện có gì đáng chú ý?
– Ngôn ngữ kể chuyện: kể theo ngôi thứ nhất – lời của nhân vật Phùng – một người nghệ sĩ, từ đó tạo ra một điểm nhìn trần thuật độc đáo.
– Ngôn ngữ nhân vật: sinh động, phù hợp với tính cách của từng người.
Luyện tập
Nhân vật nào trong truyện để lại cho anh (chị) ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?
– Học sinh tự chọn một nhân vật.
– Gợi ý: Nhân vật người đàn bà hàng chài.
Lý do: Đây là một người phụ nữ giàu đức hy sinh, tình yêu thương – biểu tượng đẹp đẽ cho người phụ nữ Việt Nam. Qua câu chuyện nhân vật này, người đọc cũng nhận ra một bài học sâu sắc. Không thể nhìn cuộc sống một cách đơn giản, một chiều mà phải có cái nhìn đa chiều đa diện.
Số 9: Soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa
Câu 1
Phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh về vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa độc đáo và tinh tế trên biển:
+ Bức tranh bằng mực tàu, cảm tưởng như vừa khám phá ra chân lí của sự hoàn thiện, trong khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn.
+ Đôi mắt người nghệ sĩ tinh tường, nhà nghề mới phát hiện ra được vẻ đẹp của mặt biển mờ sương.
+ Người nghệ sĩ cảm thấy hạnh phúc khi được khám phá và sáng tạo, cảm nhận được cái đẹp tuyệt diệu.
+ Sự hài hòa, toàn vẹn, lãng mạn của cuộc đời khi cảm nhận rằng tâm hồn đang được thanh lọc.
Câu 2
Phát hiện thứ hai chất chứa đầy nghịch lí:
+ Bước ra từ trong chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ ẩn hiện trong màn sương mờ ảo là một người đàn bà có vẻ ngoài xấu xí, mang vẻ mệt mỏi và cam chịu.
+ Một gã đàn ông dáng vẻ thô kệch, trông vẻ dữ dằn, độc ác, xem việc hành hạ, đánh đập vợ như một cách để giải tỏa những uất ức, khổ đau.
→ Ẩn phía sau cái đẹp tưởng như “toàn bích, toàn thiện’ mà anh bắt gặp được lại là một sự việc thô bạo, vô lý như trò đùa quái ác của cuộc sống vậy.
– Khi tận mắt chứng kiến cảnh người đàn ông làng chài đánh vợ khiến nhân vật Phùng kinh ngạc… anh vứt ngay chiếc máy xuống đất.
Câu 3
Câu chuyện của người đàn bà kể ở tòa án huyện mang ý nghĩa:
+ Câu chuyện thể hiện về mặt hiện thực đời sống, giúp những người như Phùng hay như Đẩu có thể hiểu được ngọn ngành lý do của những hành động tưởng như vô lý, không thể chấp nhận được như vậy.
+ Người đàn bà ấy có thể chấp nhận chịu bị bạo hành như vậy chứ nhất quyết không chịu ly hôn.
+ Người đàn bà làng chài mang trong mình tình yêu thương vô bờ bến với những đứa con, người đàn bà ấy đã chắt lọc hạnh phúc nhỏ nhoi giữa những nỗi đau khổ triền miên.
→ Góc nhìn của một người nghệ sĩ với cuộc đời và con người: không thể nhìn nhận một cách dễ dãi, giản đơn về những sự việc xảy ra trong cuộc sống.
Câu 4
*Nhân vật người đàn bà vùng biển:
– Ngoại hình thô kệch, xấu xí.
– Cuộc đời: thiếu may mắn, chịu nhiều lam lũ, cực khổ.
– Tính cách: Luôn cam chịu, nhẫn nhục dù cho thường xuyên bị chồng bạo hành.
– Giàu lòng tự trọng: khi biết được rằng hành động vũ phu của người chồng bị người khách lạ và đứa con biết thì bà đau đớn,nhục nhã và xấu hổ vô cùng.
– Sống sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, hiểu chồng, thương con → Người phụ nữ vị tha và giàu đức hi sinh.
*Nhân vật người chồng
– Vốn dĩ là một anh con trai hiền lành, chịu thương chịu khó nhưng cuộc sống đã biến anh thành một người vũ phu, ích kỉ và tàn bạo.
→ Người chồng vừa là nạn nhân, vừa là thủ phạm của những đau khổ, bất hạnh.
*Chị em Phác
+ Người chị: dù yếu ớt nhưng rất can đảm, là điểm tựa cho mẹ, ngăn cản hành động dại dột của đứa em.
+ Phác: thương mẹ nhưng cũng chỉ biết nhìn sự độc ác, tàn nhẫn của cha, vì còn bé nên chưa hiểu nhiều về lẽ đời.
→ Hình ảnh những đứa trẻ phải sống trong cuộc sống đầy bạo lực, phải chứng kiến sự tàn bạo, đánh đập hàng ngày.
*Nghệ sĩ Phùng
+ Người có tâm hồn tinh tế, đầy nhạy cảm.
+ Người lính vào sinh ra tử nên rất căm ghét áp bức, bất công, làm mọi thứ vì cái thiện, lẽ công bằng.
+ Thấu hiểu, đồng cảm với mọi vui buồn, cay đắng ở đời.
→ Người mang tâm hồn nghệ sĩ, sự thấu hiểu, giàu lòng trắc ẩn.
Câu 5
Cách xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm có nét độc đáo:
+ Tạo ra tình huống truyện đầy bất ngờ: đằng sau cảnh tượng huyền ảo như mơ lại là hình ảnh thô bạo của một gã đàn ông vũ phu. Điều đó khiến Phùng – người nghệ sĩ nhạy cảm thấy lạ lùng và ngạc nhiên.
+ Sau đó, Phùng lại được chứng kiến hình ảnh về những đứa con của người đàn bà làng chài phản ứng trước những hành động hung bạo của người cha đối với mẹ, tâm hồn anh nghệ sĩ đã có những thay đổi về cách nhìn nhận.
+ Qua cuộc trò chuyện ngắn với người đàn bà làng chài thì anh hiểu ra sâu sắc hơn về nguyên nhân thực sự phía sau sự cam chịu của người đàn bà ấy.
– Ý nghĩa: Nguyễn Minh Châu xây dựng tình huống độc đáo ở đó bộc lộ hết mọi mối quan hệ, khả năng về ứng xử, thử thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những thay đổi bước ngoặt trong hệ tư tưởng, tình cảm.
Tình huống truyện mang ý nghĩa khám phá và phát hiện về đời sống.
Câu 6
Soạn bài Chiếc thuyền ngoài xa cần nắm ngôn ngữ người kể chuyện rất độc đáo:
– Thông qua nhân vật Phùng, tác giả tạo điểm nhìn trần thuật sắc sảo, độc đáo, tăng cường khả năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật và thuyết phục hơn hẳn.
– Sử dụng ngôn ngữ nhân vật rất phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người.
– Ngôn ngữ kể chuyện sáng tạo, linh hoạt.
Số 10: Soạn văn Chiếc thuyền ngoài xa
Câu 1: Phát hiện thứ nhất của người nghệ sĩ nhiếp ảnh là gì? Anh đã phát hiện như thế nào về vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trên biển sớm mù sương?
Phát hiện nghệ sĩ nhiếp ảnh về vẻ đẹp chiếc thuyền ngoài xa trên biển độc đáo, tinh tế:
- Bức tranh mực tàu, cảm tưởng như vừa khám phá ra chân lí của sự hoàn thiện, trong khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn
- Đôi mắt tinh tường, nhà nghề phát hiện ra vẻ đẹp của mặt biển mờ sương
- Người nghệ sĩ thấy hạnh phúc khi khám phá và sáng tạo, cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu
- Sự hài hòa, toàn bích, lãng mạn của cuộc đời khi thấy tâm hồn được thanh lọc
Câu 2. Phát hiện thứ hai của người nghệ sĩ nhiếp ảnh mang đầy nghịch lí. Anh đã chứng kiến và có thái độ như thế nào trước những gì diễn ra ở gia đình thuyền chài?
Phát hiện thứ hai chứa đầy nghịch lí:
- Bước ra từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ trong màn sương là người đàn bà xấu xí, mệt mỏi và cam chịu
- Một gã đàn ông thô kệch, dữ dằn, ác độc, xem việc hành hạ, đánh đập vợ như cách để giải tỏa uất ức, đau khổ
→ Ẩn sau cái đẹp tưởng như “toàn bích, toàn thiện’ mà anh bắt gặp là sự việc thô bạo, vô lí như một trò đùa quái ác của cuộc sống
Khi chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ nhân vật Phùng kinh ngạc… vứt chiếc máy xuống đất
Câu 3. Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện nói lên điều gì?
- Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện nói mang ý nghĩa
- Câu chuyện về hiện thực đời sống, giúp những người như Phùng hay Đẩu, hiểu được lí do của những điều tưởng như vô lí
- Người đàn bà chấp nhận chịu bị bạo hành chứ nhất quyết không chịu li hôn
- Người đàn bà làng chài có tình yêu thương vô tận với những đứa con, người đàn bà ấy chắt lọc hạnh phúc nhỏ nhoi giữa đau khổ triền miên
→ Cái nhìn của người nghệ sĩ với cuộc đời, con người: không thể nhìn nhận dễ dãi, giản đơn về nhưng sự việc trong cuộc sống
Câu 4. Nêu cảm nghĩ về các nhân vật: người đàn bà vùng biển, lão đàn ông độc ác, chị em thằng Phác, người nghệ sĩ nhiếp ảnh.
Người đàn bà vùng biển:
- Ngoại hình xấu xí, thô kệch
- Cuộc đời: thiếu may mắn, lam lũ, cực khổ
- Tính cách: Cam chịu, nhẫn nhục dù bị chồng bạo hành
- Giàu lòng tự trọng: khi biết hành động vũ phu bị người khách lạ và đứa con biết thì đau đớn, xấu hổ,nhục nhã
- Sống sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, hiểu chồng, thương con → Người phụ nữ vị tha, giàu đức hi sinh
Nhân vật người chồng
Vốn là anh con trai hiền lành nhưng cuộc sống đã biến anh thành người vũ phu, tàn bạo, ích kỉ
→ Vừa là nạn nhân, vừa là thủ phạm của đau khổ
Chị em Phác
- Người chị: yếu ớt nhưng can đảm, là điểm tựa của người mẹ, ngăn cản được hành động dại dột của đứa em
- Phác: thương mẹ nhưng chỉ nhìn được sự độc ác, tàn nhẫn của cha, còn bé nên chưa hiểu lẽ đời
→ Hình ảnh những đứa trẻ sống trong bạo lực
Nghệ sĩ Phùng
- Người có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm
- Người lính vào sinh ra tử nên căm ghét áp bức, bất công, làm mọi thứ vì cái thiện, lẽ công bằng
- Thấu hiểu, đồng cảm với mọi vui buồn, cay đắng ở đời
→ Người có tâm hồn nghệ sĩ, giàu lòng trắc ẩn, sự thấu hiểu
Câu 5. Cách xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm này có gì độc đáo?
Cách xây dựng cốt truyện của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm có nét độc đáo:
- Tạo ra tình huống truyện bất ngờ: phía sau cảnh tượng như mơ là hình ảnh thô bạo của gã đàn ông vũ phu. Điều đó khiến Phùng, người nghệ sĩ nhạy cảm ngạc nhiên.
- Sau đó, Phùng được chứng kiến hình ảnh những đứa con của người đàn bà hàng chài cư xử trước hành động hung bạo của cha đối với mẹ, tâm hồn nghệ sĩ đã có sự thay đổi cách nhìn nhận
- Qua cuộc trò chuyện với người đàn bà hàng chài anh hiểu sâu sắc hơn về nguyên nhân của sự cam chịu của người đàn bà ấy
- Ý nghĩa: Nguyễn Minh Châu xây dựng được tình huống ở đó bộc lộ mọi mối quan hệ, khả năng ứng xử, thử thách phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng, tình cảm
- Tình huống truyện mang ý nghĩa của việc khám phá, phát hiện đời sống
Câu 6. Ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật trong truyện có gì đáng chú ý?
- Ngôn ngữ người kể chuyện
- Thông qua nhân vật Phùng, tạo điểm nhìn trần thuật sắc sảo, độc đáo, tăng cường khả năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật, thuyết phục
- Ngôn ngữ nhân vật phù hợp với đặc điểm tính cách từng người
- Ngôn ngữ kể chuyện linh hoạt, sáng tạo
Tổng kết
Trên đây là tổng hợp đầy đủ Top 10 mẫu soạn văn 12 bài Chiếc thuyền ngoài xa chi tiết nhất đến các bạn học sinh chuẩn bị cho các kì thi. Top 10 Tìm Kiếm hy vọng đã mang đến bài viết bổ ích, giúp cũng cố kiến thức cho các bạn học sinh lớp 12.
