Top 10 mẫu phân tích Chí Phèo sau khi ra tù chi tiết nhất

Tổng hợp các bài mẫu phân tích Chí Phèo sau khi ra tù trong tác phẩm Chí Phèo của tác giả Nam Cao một cách đầy đủ và chi tiết nhất sẽ giúp các bạn học sinh chuẩn bị kiến thức thật tốt cho mình trước các kì thi sắp tới. Hôm nay Top 10 Tìm Kiếm sẽ tổng hợp Top 10 mẫu phân tích Chí Phèo sau khi ra tù chi tiết nhất. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!

Dàn ý phân tích Chí Phèo sau khi ra tù

I. Mở bài

• Nam Cao là nhà văn hiện thực phê phán xuất sắc của văn học Việt Nam,
• Sáng tác của ông nói về những số phận nhỏ bé trong xã hội, đặc biệt là người nông dân.
• Chí Phèo là tác phẩm thể hiện hình ảnh của người nông dân trước Cách mạng tháng Tám bị thực dân phong kiến làm cho tha hóa nhân hình, nhân tính.

II. Thân bài

1. Chí Phèo, người nông dân lương thiện:

• Sinh ra là đứa trẻ mồ côi, bị bỏ rơi, sống vất vưởng.
• Lớn lên làm canh điền cho Bá Kiến, là người khỏe mạnh, chịu khó, “hiền lành như đất”.
• Có ước mơ và hạnh phúc bình dị.
• Có lòng tự trọng.

2. Chí Phèo, tên lưu manh, con quỷ dữ của làng Vũ Đại

• Bị Bá Kiến đẩy vào nhà tù thực dân.
• Người nông dân lương thiện bị nhà tù làm cho tha hóa cả về nhân hình và nhân tính.
• Chí Phèo là hiện tượng có tính quy luật của xã hội đương thời, là sản phẩm của tình trạng đè nén, áp bức của nông thôn trước Cách mạng tháng Tám.

3. Chí Phèo, bi kịch của người sinh ra là người nhưng không được là người

• Cuộc gặp gỡ với thị Nở đã đánh thức phần người trong Chí.
• Chí thức tỉnh, khát khao được sống lương thiện, được trở về với cuộc sống đời thường, thực hiện những ước mơ bình dị. Biểu hiện cho sự thức tỉnh là Chí nhận ra mình đã già, nhận ra được những âm thanh của cuộc sống đời thường.
• Thế nhưng bị từ chối quyền làm người và chịu một kết cục bi thảm khi Thị nghe lời bà cô từ chối sống cùng Chí. Bà cô chính là đại diện cho rào cản xã hội, là tiếng nói đại diện cho thành kiến của xã hội đương thời khiến Chí rơi vào đau đớn, tuyệt vọng đến cùng cực.
• Kết cục bi thảm của Chí: Trong bế tắc, Chí ý thức được kẻ đã cướp đi bộ mặt và linh hồn của con người Chí chính là Bá Kiến. Chí đã đến trả thù, tiêu diệt Bá Kiến và tự kết liễu đời mình.

4. Đánh giá

• Nghệ thuật: Giọng kể đa thanh, khắc họa nhân vật độc đáo, xây dựng tình huống truyện hấp dẫn, hợp lý.
• Nội dung: Qua nhân vật Chí Phèo, Nam Cao đã thể hiện giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo mới mẻ. Vạch trần tội ác của bọn thực dân phong kiến đồng thời thể hiện niềm tin vào sức mạnh của tình người, vào nhân tính và bản chất con người.

III. Kết bài

• Chí Phèo đã trở thành hình tượng của người nông dân trước Cách mạng Tháng Tám trong văn học hiện thực phê phán Việt Nam.
• Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo được thể hiện thông qua nhân vật Chí Phèo đã đưa tác phẩm trở thành kiệt tác số một của Nam Cao, khẳng định tên tuổi của ông trong nền Văn học Việt Nam.

Top 10 mẫu phân tích Chí Phèo sau khi ra tù

Số 1: Phân tích Chí Phèo sau khi ra tù

Nam Cao để lại số lượng tác phẩm không phải quá đồ sộ chỉ khoảng hơn 60 tác phẩm nhưng những tác phẩm của ông đều giàu giá trị cả về nội dung và nghệ thuật. Các tác phẩm trước cách mạng tháng tám là những ưu tư, trăn trở về cuộc sống người trí thức, người nông dân.

Đặc biệt, với người nông dân đó còn là những suy tư về sự bần cùng hóa của họ khi bị xã hội thực dân nửa phong kiến đẩy vào bước đường cùng. Những ưu tư đó đã được thể hiện rõ nét qua nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên.

Trước hết, Chí Phèo là một người nông dân lương thiện. Từ khi sinh ra, Chí là đã trẻ mồ côi, được anh thả ống ươn đem về cho bà góa mù nuôi, nhưng sau đó bà góa mù lại bán Chí cho bác phó cối.

Khi bác phó cối mất, Chí lớn lên trong sự cưu mang, đùm bọc của mọi người. Trưởng thành, Chí là chàng trai khỏe mạnh, ham lao động với những mơ ước hết sức bình dị : chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải.

Ước mơ ấy của người nông dân thật trong sáng và đẹp đẽ. Chí làm thuê cho Bá Kiến, nhưng không dừng lại ở đó, Chí còn bị bà ba ép bóp chân, làm những việc đó Chí chỉ cảm thấy nhục hơn là thấy thích.

Chí là một người có lòng tự trọng. Những mơ ước, khát khao bình dị, cùng với lòng tự trọng sâu sắc đã cho ta thấy khởi nguồn của Chí là một con người hiền lành, chất phác, Chí là một nông dân lương thiện.

Từ một người nông dân lương thiện, Chí bị tha hóa về nhân cách, trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Chí Phèo bóp chân cho bà ba và bị Bá Kiến bắt gặp, cơn ghen điên cuồng nổi lên, Bá Kiến đẩy Chí vào nhà tù thực dân, và cũng từ đây Chí bị tha hóa về cả nhân hình và nhân tính.

Nhân hình của Chí Phèo không khác gì con quỷ dữ: Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất cơng cơng , hai mắt gườm gườm trông gớm chết ; ngực phanh, đầy những nét chạm trổ rồng phượng với một ông tướng cầm chùy.

Hắn luôn trong tình trạng say xỉn, chửi bới, đánh nhau và ăn vạ. Chí đã biến thành tên lưu manh hung hăng, liều lĩnh. Không dừng lại ở đó, Chí còn bị Bá Kiến lợi dụng, hắn dùng sự khôn ngoan, xảo quyệt để lợi dụng Chí, Chí Phèo lúc này khờ khạo, u mê trong hơi men nên dễ dàng để Bá Kiến lợi dụng.

Hắn trở thành tay sai cho Bá Kiến, cho cái ác, làm bất cứ việc gì mà Bá Kiến yêu cầu. Cả dân làng Vũ Đại tránh hắn như tránh hủi, mọi lời khà khịa của hắn mọi người đều bỏ ngoài tai và coi như nó chừa mình ra.

Sự tha hóa của Chí Phèo không phải là hiện tượng bất thường, mà nó là hiện tượng mang tính quy luật của xã hội dương thời, Chí là sản phẩm tất yếu của xã hội đè nén, chèn ép khiến con người phải biến chất, tha hóa, mất hết nhân hình và nhân tính.

Chí Phèo khi sinh ra đã là trẻ mồ côi, bị chính mẹ đẻ cự tuyệt quyền sống. Đến khi lớn lên hắn lại một lần nữa bị cự tuyệt quyền làm người. Hắn bị đẩy ra vùng ngoại vi của xã hội, Chí Phèo cô độc đến tột độ, lời hắn chửi ở mọi lúc mọi nơi chính là biểu hiện sự cô đơn ấy.

Hắn chửi trời, chửi đời nhưng chẳng ai đáp lại hắn, thành ra chỉ có tiếng chó sủa đáp lại hắn. Sống trong một cộng đồng, nhưng lại bị chính cộng đồng xa lánh, còn gì khốn khổ và tội nghiệp hơn cho thân phận Chí Phèo.

Gặp Thị Nở là một cơ may giúp Chí phục sinh phần người ít ỏi còn sót lại, giúp Chí nhận ra nhiều điều trước khi quá muộn. Chí bị cảm lạnh, nôn mửa, Thị Nở đã đưa Chí Phèo vào lều, đắp cho hắn manh chiếu rách lên người để hắn khỏi lạnh.

Để rồi sau những ngày dài triều miên trong hơi men, đến hôm nay Chí mới lắng lòng mình để nghe, để cảm nhận những âm thanh cuộc sống: Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của những người đi chợ…. Đó là những tiếng quen thuộc hôm nào cũng có nhưng từ khi ở tù về Chí chưa một lần nghe thấy.

Chí thấy rùng mình khi nghĩ về rượu, Chí nhớ về quá khứ tươi đẹp, những ngày hắn được sống, được làm việc, với những mơ ước hết sức bình dị: “Hình như có một thời hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải. Chúng lại bỏ một con lợn nuôi để làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm”.

Nhưng thực tại của hắn lại chẳng có gì, hắn già và cô độc, nhận ra rằng mình đã sang cái dốc bên kia của cuộc đời và chẳng thể mãi lấy nghề rạch mặt ăn vạ mà sống. Cũng may lúc ấy Thị Nở vào, mang bát cháo hành nóng hổi đến cho Chí.

Đón bát cháo hành từ tay Thị Nở, Chí hết sức ngạc nhiên, từ ngạc nhiên hắn thấy mắt mình ươn ướt. Bởi cả cuộc đời hắn đã bao giờ được ai săn sóc, những thứ hắn có được đều do rạch mặt ăn vạ mà có. Hắn giờ mới biết đến tình yêu thương, sự săn sóc, “hắn thấy lòng thành trẻ con. Hắn muốn làm nũng với thị như với mẹ”.

Tình yêu thương đã giúp Chí thức tỉnh, Chí thấy thị có duyên, và bùng lên khao khát được chung sống với thị Nở, đây là khát khao chính đáng là đích đến của tình yêu chân chính. Hắn không còn kinh rượu nhưng luôn cố uống cho thật ít và trở nên hiền lành đến khó tin.

Tình yêu có sức mạnh cảm hóa diệu kì, đã cảm hóa một thằng săng đá thành một con người lương thiện, hiền lành và thức tỉnh trong Chí khát khao được làm người lương thiện.

Thế nhưng, tưởng chừng hạnh phúc, con đường trở về làm người lương thiện đã mở ra với Chí, thì chính lúc ấy đóng sầm lại. Thị Nở nghe lời bà cô, cự tuyệt Chí, thị trút hết những lời bà cô nói vào mặt hắn, Chí Phèo hiểu, níu kéo nhưng tất cả đều trở nên vô ích. Chí khóc và ngửi thấy hương cháo hành thoảng qua, nỗi đau trong Chí càng cuộn trào hơn.

Chí xách dao với mục đích giết chết cả nhà Thị Nở, nhưng quen chân lại đến nhà Bá Kiến và trong Chí cũng nhận ra kẻ thù, người đẩy hắn đến kết cục bi thảm này chính là Bá Kiến chứ không phải ai khác. Chí Phèo đến nhà Bà Kiến giết hắn và kết liễu đời mình.

Đây là sự lựa chọn duy nhất của Chí Phèo: con đường quay lại làm người lương thiện không được, vì xã hội ruồng bỏ, không chấp nhận Chí; Làm quỷ dữ cho Bá Kiến giật dây Chí không muốn. Bởi vậy chết là cách duy nhất để Chí được làm con người lương thiện.

Cái chết của Chí là một đòn mạnh mẽ, lên án, tố cáo xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời, đã đẩy con người vào đường cùng phải tìm đến cái chết.

Tạo nên sức hấp dẫn của nhân vật phải kể đến nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình với diễn biến tâm lí tự nhiên, hợp lí, hấp dẫn. Cốt truyện giàu kịch tính, biến hóa linh hoạt, kết thúc tác phẩm phù hợp với sự phát triển tất yếu của nhân vật. Nghệ thuật trần thuật đặc sắc, kể đảo trật tự thời gian.

Qua hình tượng nhân vật Chí Phèo tác giả đã khái quát lên một hiện tượng ở nông thôn Việt Nam trước cách mạng tháng Tám: một bộ phận người nông dân lao động lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa và cuối cùng bị đẩy đến cái chết không lối thoát.

Từ đó phơi bày thực trạng xã hội đương thời. Với nhân vật này, Nam Cao còn khẳng định ngợi ca vào thiên tính tốt đẹp và sức sống tiềm tàng, hướng thiện của những người nông dân.

Nam Cao là một trong số những cây bút xuất sắc của nền văn học Việt Nam hiện đại. Với ngòi bút hiện thực xuất sắc cùng tấm lòng nhân đạo sâu sắc, Nam Cao đã có những trang viết thật cảm động và thấm thía về cuộc sống của người nông dân nghèo khổ bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa trước cách mạng tháng Tám năm 1945. Và có thể nói truyện ngắn Chí Phèo là một trong số những tác phẩm xuất sắc nhất của ông khi viết về đề tài người nông dân.

Đọc Chí Phèo người đọc sẽ cảm nhận được số phận khốn cùng bi thảm của người nông dân trong xã hội cũng và tấm lòng thương cảm của nhà văn đối với họ. Đặc biệt, những điều đó được nhà văn gửi gắm trọn vẹn qua hình tượng nhân vật Chí Phèo.

Nam Cao đã để cho Chí Phèo xuất hiện trong tác phẩm thật tự nhiên, và cũng thật bất ngờ qua tiếng chửi của nhân vật ở đầu tác phẩm. “Hắn vừa đi vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi. (…) Hắn nghiến răng vào mà chửi cái đứa đã đẻ ra Chí Phèo. Nhưng mà biết đứa nào đã đẻ ra Chí Phèo? Có mà trời biết! Hắn không biết, cả làng Vũ Đại cũng không ai biết…”

Với một đoạn văn dài với việc sử dụng đa dạng các kiểu câu và đặc biệt là lời trần thuật nửa trực tiếp rất độc đáo, dường như nhà văn Nam Cao đã vẽ nên trước mắt người đọc hình ảnh một Chí Phèo đang trong cơn say với những tiếng chửi đã trở thành qua đối quen thuộc với những người dân làng Vũ Đại.

Tiếng chửi ấy, thoạt nghe có vẻ vu vơ, có vẻ là lời của kẻ say song càng đọc kĩ ta mới thấy được cái trật tự hợp lí của nó, một tiếng chửi đầy tỉnh táo: chửi trời, chửi đời, chửi làng Vũ Đại, “chửi cha đứa nào không chửi nhau với hắn”, “chửi đứa chết mẹ nào đã đẻ ra hắn”.

Và để rồi, qua tiếng chửi ấy, người đọc đã phần nào đó hình dung về nhân vật – một kẻ lưu manh cứ rượu vào là chửi, một kẻ sống bị mọi người xa lánh, không ai coi hắn là con người, không ai quan tâm đến hắn.

Mở đầu tác phẩm là hình ảnh Chí Phèo trong cơn say với tiếng chửi quen thuộc, nhưng trước khi ở tù, Chí Phèo là một người nông dân lương thiện. Tuổi thơ không may mắn như những người khác, Chí sinh ra “không cha, không mẹ, không họ hàng thân thích”, Chí được một người đi thả ống lươn nhặt về “trần truồng và xám ngắt trong một cái váy đụp để bên cái lò gạch bỏ không” và lớn lên trong tình yêu thương của xóm làng.

Lớn lên, Chí đi là canh điền cho nhà Bá Kiến, hiền lành và lương thiện, hắn từng “ao ước có một gia đình nhỏ. Chồng cuốc mướn, vợ cày thuê dệt vải,…”.

Và như vậy, qua những chi tiết nêu trên giúp chúng ta nhận ra rằng Chí vốn là người nông dân hiền lành lương thiện, một người lao động nghèo khổ, đáng thương, kiếm sống bằng sức lao động chính đáng của mình. Thêm vào đó, Chí cũng luôn ý thức được nhân phẩm và có lòng tự trọng của mình.

Điều đó thể hiện rõ nét qua chi tiết Chí bóp chân cho bà Ba mà trong lòng cảm thấy “thấy nhục chứ yêu thương gì, run run sợ hãi, uất ức chịu đựng”. Đấy là cái dáng vẻ đáng thương, tội nghiệp, nhẫn nhịn của thân phận tôi đòi.

Thế nhưng, chính chính quyền thực dân mà Bá Kiến là đại diện tiêu biểu đã đẩy Chí vào nhà tù. Để rồi, sau khi ra tù, Chí đã hoàn toàn thay đổi, hắn như biến thành một con người hoàn toàn khác, “khác cả thể xác lẫn tâm hồn”. Trước hết đó là sự thay đổi về mặt ngoại hình. “Hắn về lớp này trông khác hẳn, mới đầu chẳng ai biết hắn là ai.

Trông đặc như thằng săng đa! Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết! Hắn mặc quần nái đen với cái áo tây vàng.

Cái ngực phanh, đầy những nét chạm trổ rồng phượng với một ông tướng cầm chùy, cả hai cánh tay cũng thế.” Không những thay đổi về ngoại hình mà nhân tính của Chí cũng đã hoàn toàn thay đổi. Không còn là anh chàng canh điền lương thiện ngày nào, giờ đây Chí đã trở thành “con quỷ dữ” của làng Vũ Đại.

“Hắn về hôm trước, hôm sau đã thấy ngồi ở chợ uống rượu với thịt chó suốt từ trưa đến chiều. Rồi say khướt, hắn xách một cái vỏ chai đến cổng nhà Bá Kiến, gọi tận tên tục mà chửi”. Rồi cũng kể từ khi ở tù về, Chí trở thành tay sai đắc lực cho Bá Kiến, Chí cứ đắm mình trong những cơn say, đâm thuê, chém mướn.

Và để rồi, giờ đây Chí như bước ra khỏi rìa của xã hội loài người, không ai quan tâm tới Chí mà họ khiếp sợ hắn đã là đắng khác. Và như vậy, xét đến cùng, Chí Phèo chính là nạn nhân của chế độ thực dân, của nhà tù thực dân.

Những tưởng Chí sẽ mãi đắm chìm trong cơn say, trong cái nghề “rạch mặt ăn vạ” nhưng không, cuộc gặp gỡ với Thị Nở đã khiến Chí hoàn toàn thay đổi, đã đánh thực trong Chí sự lương thiện mà bấy lâu nay vốn dĩ đã bị che lấp đi.

Dưới con mắt của dân làng Vũ Đại, Thị Nở là một người dưới đáy của xã hội, vừa xấu, vừa nghèo lại còn dở hơi, nhưng với cuộc đời của Chí, Thị xuất hiện như đem đến một nguồn ánh sáng mới. Dường như, bát cháo hành Thị nấu và tình yêu của Thị đã thức tỉnh linh hồn của Chí, kéo Chí từ con quỷ dữ trở lại làm người.

Tỉnh dậy sau đêm gặp thị, lần đầu tiên trong cuộc đời mình, Chí cảm nhận thấy những âm thanh bình dị của cuộc sống đời thường “Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài có mái chèo đuổi cá. Những tiếng quen thuộc ấy hôm nào chả có. Nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy…”

Rồi cũng nhờ gặp Thị, trong Chí mới có những sự thay đổi về tâm lí “Tỉnh dậy hắn thấy hắn già mà vẫn còn cô độc (…) Chí Phèo hình như đã trông thấy trước tuổi già của hắn, đói rét và ốm đau, và cô độc, cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau”. Có lẽ, chưa ai nghĩ một người như Chí lại có những phút giây suy nghĩ, lo lắng và sợ cô độc.

Phải chăng bởi Chí đã thay đổi, bởi phần người trong Chí đã sống dậy. Và đặc biệt, trong Chí bừng lên cái ước ao, khao khát có một gia đình nhỏ, bình dị, êm ấm và hạnh phúc như bao người khác “ao ước có một gia đình nhỏ.

Chồng cuốc mướn, vợ cày thuê dệt vả,…” rồi Chí khát khao được làm người lương thiện, được sống là con người theo đúng nghĩa của nó “Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn thèm làm hòa với mọi người biết bao! Thị Nở sẽ mở đường cho hắn”.

Như vậy, việc gặp gỡ Thị Nở đã tạo nên một bước ngoặt trong cuộc đời của Chí. Chính Thị và tình yêu của Thị đã đánh thức trong Chí sự lương thiện, khát khao làm người lương thiện và quyền được làm người.

Song, giây phút Chí khao khát được trở lại làm người lương thiện đó cũng là lúc hắn nhận ra hắn không thể làm người lương thiện được nữa và hắn rơi vào bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người. Sự từ chối, cự tuyệt của Thị Nở đã khiến Chí hiểu ra tất cả “hắn nghĩ ngợi một tí rồi như hắn hiểu, hắn bỗng nhiên ngẩn người”.

Nỗi đau trong Chí như quặn thắt lại, Chí “ôm mặt khóc rưng rức” Chí lại tìm đến rượu như một sự giải tỏa nhưng càng uống lại càng tỉnh. Thế rồi, Chí cầm dao định đến nhà Thị Nở những rồi hắn lại tìm đến nhà Bá Kiến – kẻ đã đẩy hắn tha hóa, lưu manh hóa và trở thành con quỷ dữ.

Chí tìm đến nhà Bá Kiến không phải để đòi tiền như những lần trước mà hắn đến đề đói lương thiện. Nhưng cũng chính trong giây phút ấy, hơn ai hết, Chí hiểu mình không thể quay lại làm người được nữa “Ai cho tao lương thiện Làm thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên mặt này? Tao không thể làm người lương thiện được nữa.”

Và cuối cùng, Chí rút dao đâm chết Bá Kiến và tự kết liễu đời mình. Chí Phèo đã chết bên ngưỡng cửa trở thành người lương thiện, chết đi trong bi kịch muốn được làm người nhưng không thể.

Kết bài Tóm lại, nhân vật Chí Phèo là nhân vật điển hình cho người nông dân bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa trong xã hội trước cách mạng tháng Tám năm 1945. Qua nhân vật Chí Phèo, Nam Cao muốn phê phán xã hội thực dân đã đẩy người nông dân vào con đường tha hóa và qua đó ông cũng thể hiện tấm lòng cảm thương sâu sắc của mình với những người nông dân trong xã hội cũ. Đồng thời, qua việc miêu tả những diễn biến tâm lí phức tạp của nhân vật đã cho chúng ta thấy tài phân tích tâm lí bậc thầy của Nam Cao.

Số 2: Phân tích nhân vật Chí Phèo sau khi ra tù

Nam Cao là nhà văn của những người nông dân lao động. Bằng ngòi bút nhân đạo sâu sắc của mình ông sáng tạo nên truyện ngắn “Chí Phèo”. Chí Phèo là hiện thân cho sự đau khổ khốn cùng của người nông dân trước cách mạng tháng Tám. Cuộc đời Chí là một chuỗi bi kịch bất hạnh, đặc biệt là thời gian sau khi ra tù đến khi gặp Thị Nở.

Chí Phèo là một đứa trẻ đáng thương với tuổi thơ đầy bất hạnh. Hắn không cha, không mẹ, không người thân thích, không tấc đất cắm dùi, bị bỏ rơi “trần truồng và xám ngắt trong một cái váy đụp” ở cái lò gạch cũ bỏ không.

Chí bơ vơ, hết đi ở cho nhà này đến nhà khác nhưng được lớn lên trong sự yêu thương của những người dân nghèo. Năm hai mươi tuổi, hắn làm canh điền cho nhà lí Kiến. Khi ấy, hắn là một anh canh điền khỏe mạnh, hiền lành như đất, làm việc chăm chỉ quần quật. Nhưng vì cơn ghen tuông vu vơ, vô lý, bá Kiến ( khi ấy là lý ) đẩy Chí vào tù.

Nhà tù thực dân đã tiếp tay cho tên cường hào ác bá, tàn nhẫn nhào nặn, biến anh nông dân hiền lành, khỏe mạnh, lương thiện và tự trọng thành tên lưu manh hóa. Bảy tám năm sau, Chí rời khỏi nhà tù. Nhà tù thực dân đã làm méo mó đi nhân dạng của Chí, phá hủy cả nhân tính đẹp đẽ.

Trở về làng Vũ Đại, người ta đã không nhận ra hình dạng con người của anh canh điền ngày ấy. Trước mắt họ chỉ là một tên lưu manh với một nhân hình gớm ghiếc “cái đầu thì trọc lóc, cái mặt thì đen mà lại rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết… cái ngực phanh, đầy những nét chạm trổ rồng phượng với một ông tướng cầm chuỳ, cả hai cánh tay cũng thế”.

Những người từng yêu thương nuôi nấng hắn lớn lên ngày xưa lại lựa chọn quay lưng với hắn hôm nay. Cả xã hội ruồng bỏ hắn. Tên tuổi hắn cũng không có trong sổ làng, người ta vẫn chỉ khai hắn vào hạng dân lưu tán, lâu năm không về làng. Tất cả mọi người đều sợ hắn, “tránh mặt hắn mỗi lần hắn qua”. Ngày nào hắn cũng chửi, nhưng ai cũng nghĩ “mặc thây cha nó” “chắc nó chừa mình ra”, ai cũng chẳng thèm nghe.

Hắn khác nào “những người say rượu hát”. Sự xuất hiện của tiếng chửi cùng cái dáng “vừa đi vừa chửi” của Chí gây cho người đọc nỗi ám ảnh khôn nguôi về bi kịch của một người bị tha hóa đang gặm nhấm nỗi cô đơn tuyệt vọng. Hắn chửi trời, chửi đời, chửi cả làng Vũ Đại, chửi tất cả những ai không chửi nhau với hắn, chửi cả “ đứa nào đẻ ra chính hắn”.

Chí Phèo cứ chửi, “chửi rồi lại nghe”. “Hắn thèm được người ta chửi, chửi hắn có nghĩa là còn công nhận hắn là người”. Thế nhưng hắn cứ chửi, đáp lại hắn chỉ là “sự im lặng đáng sợ”, “ chỉ có 3 con chó dữ với 1 thằng say rượu”. Ra tù, Chí hoàn toàn bị xã hội cự tuyệt quyền làm người một cách tuyệt đối.

Nhân hình méo mó biến dạng, nhân tính cũng tha hóa bởi nhà tù thực dân. Nhà tù thực dân bắt nhốt một anh canh điền hiền lành khỏe mạnh rồi trả về cho xã hội một kẻ lưu manh liều mạng. Chí xông thẳng đến nhà Bá Kiến, chửi “mồ mả tổ tiên đến lộn lên mất”, hắn đập vỡ vỏ chai, rạch mặt cho máu chảy rồi kêu trời ăn vạ. Chí Phèo hận Bá Kiến và hành động như một tên đầu bò ngang ngược trước cổng nhà lão ta.

Nhưng Bá Kiến là người mưu mô xảo quyệt, chỉ bằng một bữa rượu, vài câu mơn trớn, vài đồng bạc đãi thêm Bá Kiến đã làm “Chí Phèo vô cùng hả hê”. Thậm chí, hắn còn mơ hồ về chuyện “có họ” với lí Cường. Sau đó, Chí lại dở trò lưu manh đốt quán mụ bán rượu, vác dao đến nhà cụ Bá xin đi ở tù “bẩm quả đi ở tù sướng quá!”.

Trong sáu ngày sau khi ra tù, hắn đến nhà Bá Kiến gây sự hai lần. Hắn không sợ hãi Bá Kiến mà dám nghiến răng hăm dọa: “con phải đâm chết vài ba thằng rồi cụ bắt con giải huyện”. Bá Kiến đâu phải kẻ địa chủ bình thường, thủ đoạn của hắn làm Chí nhanh chóng trở thành “đầy tớ chân tay mới” của Bá Kiến.

Chí đã bán linh hồn mình cho quỷ dữ, để rồi sau đó, chính hắn lại trở thành con quỷ dữ ghê tởm của làng Vũ Đại. Hắn dần chìm vào vũng bùn tăm tối, đầy tội ác. Ý niệm về thời gian mất dần, hắn không biết “đã dài bao nhiêu năm rồi”, hắn “ba mươi tám hay ba mươi chín? Bốn mươi hay ngoài bốn mươi?’’.

Khuôn mặt Chí Phèo lúc bấy giờ giống như “cái mặt của con vật lạ” với bao nhiêu sẹo “vằn dọc vằn ngang”, vết mảnh chai rạch mặt ăn vạ! Cuộc đời hắn dần dần chồng chất tội lỗi lẫn tội ác “bao nhiêu việc ức hiếp, phá phách đâm chém, người ta giao cho hắn làm”; “Hắn biết đâu hắn đã phá bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao nhiêu cảnh yên vui, đạp đổ bao nhiêu hạnh phúc, làm chảy máu và nước mắt của bao nhiêu người lương thiện”.

Hắn đâm thuê chém mướn để kiếm tiền mà uống rượu, để đắm mình trong những cơn say từ ngày này qua ngày khác. Và bán đi linh hồn mình, biến thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại.

Ngỡ rằng, Chí đã trượt dài trên con đường lưu manh hóa không cách nào quay lại. Nhưng, tấm lòng nhân đạo của Nam Cao vẫn phát hiện ra cái tiềm ẩn trong Chí, để cho Chí gặp Thị Nở và thức tỉnh lương tâm, linh hồn mình.

Cuộc gặp gỡ vô tình với Thị Nở đã gây ra nhiều biến động trong tâm lý của Chí Phèo. Giữa ngã rẽ của sự thức tỉnh nhân tính, của khát khao được sống làm người bi kịch lại xuất hiện, cuộc đời Chí lại tiếp tục bước sang trang khác…

Có thể nói, quãng thời gian từ sau khi ra tù đến khi gặp Thị Nở là quãng thời gian đau khổ, đầy bi kịch của Chí Phèo. Với ngòi bút hiện thực xuất sắc, cách miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế và logic, Nam Cao đã khắc họa thành công nhân vật Chí Phèo – kẻ lưu manh tha hóa do tội ác của xã hội thực dân.

Ngôn ngữ truyện đặc biệt tự nhiên, sinh động, sử dụng khẩu ngữ quần chúng một cách triệt để, nhưng mang đậm hơi thở đời sống, văn hoá đời sống. Ngôn ngữ kể chuyện vừa là ngôn ngữ của tác giả, đồng thời cũng là ngôn ngữ của nhân vật, giọng điệu đan xen, tạo nên một thứ ngôn ngữ đa thanh đặc sắc. Qua đó, Nam Cao đã tái hiện chân thực bản chất của xã hội đương thời, hủy hoại con người, đẩy người nông dân vào con đường lưu manh hóa để tồn tại.

Nhà văn cũng thể hiện niềm cảm thương sâu sắc với những cuộc đời khốn khổ, gửi gắm giá trị nhân đạo sâu sắc. “Chí Phèo” nhờ vậy đã trở thành tác phẩm tiêu biểu cho tài năng và tấm lòng của Nam Cao, đặc biệt trở thành tác phẩm văn học xuất sắc của nền văn học Việt Nam.

Xây dựng hình tượng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình, Nam Cao đã đạt tới tầm cao của tư tưởng nhân đạo khi nhìn nhận và đánh giá người nông dân trước Cách mạng tháng Tám. Trang truyện khép lại, song trong trái tim người đọc vẫn còn ám ảnh cái dáng đi lảo đảo khi say rượu của Chí Phèo. Và cho đến hôm nay, “Chí Phèo” vẫn là một tác phẩm có sức sống lâu bền trong các thế hệ độc giả.

Số 3: Phân tích sự thay đổi Chí Phèo sau khi ra tù

Chí Phèo là một trong những tác phẩm nổi tiếng, có độ phổ biến với công chúng rất lớn. Tác phẩm này mang giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo to lớn, nhất là thông qua cách miêu tả nhân vật Chí Phèo, sự chuyển biến về tâm lý và con người của Chí sau khi ra tù mang đến nhiều điều khiến con người ta phải suy nghĩ.

Qúa trình chuyển biến về tâm lý cũng như con người của Chí sau khi ra tù chính là bản cáo trạng đanh thép đối với chế độ phong kiến đầy rẫy những con người bạc ác, tham lam, vô nhân đạo đã biến một con người lương thiện trở thành bất lương, tiếp tay cho bọn chúng làm ra những điều gian ác. Chí Phèo đã bị lợi dụng, bị đầy đọa, bị những thế lực tàn bạo chà đạp lên hạnh phúc, quyền sống và phẩm giá mà không hay, đến khi ngộ nhận được thì đã quá quá muộn

Chí Phèo vốn là người nông dân lương thiện, khỏe mạnh, là “một thằng hiền như đất”. Là một con người có lòng tự trọng cao thượng, Chí đã nhiều lần bị bà ba vợ Bá Kiến gợi tình, bắt anh ta làm những việc không chân chính và điều đó khiến anh ta thấy “nhục, chứ chẳng thấy yêu thương gì”.

Với bản tính lương thiện, cùng với số phận éo le từ nhỏ, không cha, không mẹ, bị trao tay không biết qua tay biết bao nhiêu người khiến Chí Phèo chỉ mang trong mình ước mơ giản dị: “Có một gia đình nho nhỏ, chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải”, nuôi một con lợn để làm vốn liếng.“Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm”. Ước mơ bình dị ấy của Chí Phèo thật đáng thương khi bị tên cường hào Bá Kiến chặn đứng, chỉ vì ghen tuông mù quáng mà Bá Kiến rắp tâm bỏ tù Chí, rồi nhà tù xã hội thực dân phong kiến biến thành “con quỷ dữ làng Vũ Đại”.

Chí Phèo sống một cuộc đời không biết đến tương lai, hắn trở thành một công cụ áp bức nhân dân, chuyên đi đòi nợ dân cho Bá Kiến, tất cả những điều Chí Phèo cần là tiền để mua rượu, không tiền để mua rượu là hắn sẵn sàng rạch mặt ăn vạ để có tiền. Bá Kiến năm được thóp của Chí Phèo, toan tính, giật giây Chí Phèo làm việc cho mình, vất vài đồng bạc lẻ vào mồm Chí, biến Chí thành nô lệ trung thành.

Cuộc đời Chí lại được sang trang khi hắn gặp được Thị Nở. Đằng sau cái bề ngoài xấu xí và tính khí “dở hơi” còn ẩn chứa một trái tim nhân hậu, một người phụ nữa rất giàu tình thương. Khi Chí Phèo bị ốm, Thị Nở đã chăm sóc tận tình…

Thị đã mang đến cho Chí một bát cháo hành ấm nóng tình người giúp đánh thức dậy nhân tính của Chí Phèo, thay đổi cuộc đời Chí. Cuộc gặp gỡ của hai kẻ khốn khổ đã tạo nên sự đồng cảm và Chí Phèo nhận thấy rằng, hắn co thể mang ước mơ trở lại.

Trong tâm hồn Chí bây giờ thấy chút nhẹ nhàng và thanh thản, thiên lương đâu đó trở về và Chí muốn trở lại với cuộc sống lương thiện. Chí muốn có được cuộc sống của người lương thiện, có hạnh phúc lứa đôi vợ chồng.

Cao bày tỏ niềm cảm thông sâu sắc với nỗi khổ đó, Chí Phèo xứng đáng có một vé quay lại cuộc sống xã hội với mọi người. Nam Cao lên tiếng phê phán gay gắt những thế lực tàn bạo đã gây nên tấn bi kịch đau thương cho người nông dân lương thiện và ở thái độ trân trọng, nâng niu những nét đẹp người nông dân.

Chí Phèo, từ một con người lương thiện bị những kẻ ác, những kẻ vô nhân đạo đẩy xuống địa ngục, để rồi nhờ tình yêu trong sáng, gần gũi của Thị Nở đã giúp Chí thức tỉnh, nhưng cánh cửa hạnh phúc mới chỉ le lói chút ánh sáng đã đóng sập lại, đau đớn, mất hy vọng, Chí trong cơn say làm liều nhưng say mà lại tìm được đúng kẻ thù đã làm hại mình, đã đẩy mình xuống vực thẳm.

Chí Phèo trải qua biết bao thời gian nhưng tinh thần và những giá trị mà nó đem lại đến nay vẫn khiến cho người ta thấy thấm thía mãi. Giá trị nhân đạo và hiện thực của tác phẩm chưa bao giờ xa rời thực tiễn. Nhà văn Nam Cao đã có công rất lớn trong việc phản ánh chân thực và sâu sắc số phận của nhân vật Chí Phèo, một đại điện tiêu biểu cho số phận người nông dân trong xã hội cũ. Tác phẩm khiến cho người ta xúc động vô cùng và cũng có giá trị tố cáo mạnh mẽ.

Số 4: Cảm nhận sự thay đổi Chí Phèo sau khi ra tù

Đề tài về người nông dân vốn là một nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà văn. Đặc biệt là vấn đề quyền sống, quyền làm người của con người giữa xã hội cũ đầy rối ren. Tuy nhiên không phải khép lại đầy bế tắc như “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố, hay bi lụy như cái chết trong “Lão Hạc”, với chủ nghĩa nhân văn và lòng nhân đạo Nam Cao đã tạo nên một kiệt tác mang tên “Chí Phèo”.

Đây có thể coi là một bài ca về lương thiện và khát vọng sống mãnh liệt của con người trong xã hội cũ. Và bước ngoặt của nhân vật Chí Phèo sau khi ra tù khiến người đọc suy ngẫm biết bao nhiêu.

Nam Cao được biết đến là một cây viết xuất sắc của trào lưu văn học hiện thực phê phán (1930 – 1945) một nhà văn đề cao quyền sống của con người và mang trong mình chủ nghĩa nhân đạo sâu sắc.

Chí Phèo chính là đứa con tinh thần mang đậm yếu tố nhân văn mà nhà văn muốn gửi gắm lúc sinh thời. Chí là đại diện cho tầng lớp lao động khốn khổ đang chịu sự dày vò áp bức đến cùng cực của xã hội. Sự thay đổi về nhân cách con người Chí cũng chính là do bàn tay của thế lực phong kiến mà ra.

Chí Phèo chẳng biết xuất thân từ đâu, cũng chẳng ai biết ai đã sinh ra gã. Chỉ biết hắn được một người bán cối nhặt được ở cái lò gạch cũ đầu làng. Hắn lớn lên như cỏ dại, Chí cũng từng có một thời tuổi trẻ đẹp đấy chứ. Gã trai mới hơn hai mươi tuổi đầu, đẹp mã non nớt đi làm thuê cho nhà Bá Kiến.

Chí đã từng mơ ước về một mái nhà mà ở đó vợ dệt vải, ươm tơ chồng cày ruộng. Ôi cái ước mơ rất bình thường và cũng rất đời đấy những tưởng đã thành hiện thực thì ôi thôi những biến cố bắt đầu ập đến với cuộc đời Chí. Nó như một dấu chấm hết cho cái nhân cách rất con người của gã.

Chỉ vì ghen tuông mù quáng, mà Bá Kiến nhỡ đẩy Chí Phèo vào tù. Và sau mấy năm ăn cơm tù bản chất con người gã trai ngây thơ lương thiện ngày nào đã bị tha hóa một cách không ngờ.

Sau những ngày ở tù là những cơn say triền miên đến bất tận của Chí. Chí chẳng bao giờ tỉnh vì hắn chỉ biết đến rượu, dường như chỉ rượu mới mang đến cho hắn khoái cảm mạnh mẽ để tiếp tục sống. Hết rượu hắn lại đến ăn vạ Bá Kiến, nào thì rạch mặt cho máu chảy lênh láng nào là vừa đi vừa chửi…

Hắn chửi cho hả dạ chửi cho sướng cái mồm, chán thì chửi cha chửi mẹ chửi người đã sinh ra gã và đẩy gã đến cái nước khốn cùng này. Nhưng sâu trong tâm trí hắn biết người trực tiếp đẩy hắn đến cái bờ vực thẳm này chẳng ai khác đó chính là Bá Kiến.

Thế nên hắn chỉ biết tìm đến Bá Kiến để thỏa mãn những cơn say. Cực chẳng đã Bá Kiến đành thuê hắn làm tay sai chuyên đi đòi nợ thuê cho mình. Và như thế cái vòng quẩn quanh của sự bất lương cứ bao trùm lấy hắn.

Những tưởng cuộc đời của Chí mãi mãi sẽ là những ngày say xỉn bất tận đến quên trời đất, là những bài ca chửi không có hồi kết thế nhưng một cuộc gặp gỡ định mệnh đã làm thay đổi cuộc đời gã. Cho gã biết thế nào là “nhân cách” và “lương thiện”

Có thể gọi cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở là ánh sáng cuộc đời hắn cũng phải mà là bước hụt sâu vào tăm tối cũng không sai. Nhưng chính sự gặp gỡ đó đã khiến con người Chí có những thay đổi đáng để chúng ta suy ngẫm.

Chí gặp Thị vào một đêm trăng thanh gió mát và như thường lệ Chí lại say. Và cái đứa con gái xấu ma chê quỷ hờn xấu nhất cái làng Vũ Đại ấy đã dìu Chí vào lều. Đắp lại cho y cái manh chiếu rách và cũng từ cái đêm định mệnh ấy Chí đã thành con người khác.

Sáng dậy Chí như trở thành một con người khác. Lần đầu tiên Chí tỉnh sau bao ngày dài chìm đắm trong cơn say. Y lắng nghe cái nhịp đập của cuộc sống của con người sao mà thân thương đến thế, tiếng mấy chị bán hàng rong kể chuyện rau dưa muối cà, tiếng mái chèo khua vào nhau như thức tỉnh con người gã.

Lần đầu tiên hắn nhớ hắn cũng từng có ước mơ bình dị như thế một gia đình bình thường chồng cấy cày, vợ dệt vải. Hình ảnh Thị Nở bưng bát cháo hành vào chính là một bước ngoặt khiến Chí khao khát lương thiện và tính người.

Lần đầu tiên Chí cảm nhận được trên đời này hóa ra vẫn còn có người thương hắn quan tâm hắn. Cũng là lần đầu tiên hắn được ăn món ăn ngon đến thế nó không phải là cao lương mĩ vị chỉ là một bát cháo trắng thêm vài cọng hành với vài hạt muối nhưng nó chứa đựng cả tình thương. Dẫu rằng nó đến từ cái người đàn bà đen đúa xấu nhất làng bấy giờ.

Thế nhưng với Chí chưa bao giờ hắn thấy Thị Nở đẹp như lúc này, Thị đẹp quá, vẻ đẹp rất đỗi lương thiện mà hắn hằng ao ước. Phải chăng đó chính là vẻ đẹp của sự giác ngộ của lương tri tình người.

Để Chí Phèo một kẻ đã từng nghĩ mình mãi mãi ở bên cái dốc kia của lương thiện bỗng “hồi sinh” và khát sống, khát khao lương thiện hơn bao giờ hết. Đây cũng chính là một dụng ý nghệ thuật, một khát vọng nhân đạo mà Nam Cao gửi gắm vào trong tác phẩm của mình.

Thế nhưng dường như cái chạm chân đến lương thiện của Chí mới vừa hé mở đã bị đóng lại bởi những định kiến trớ trêu của xã hội. Đến cả người đàn bà xấu đắng xấu cay, nhà lại có mả hủi như Thị Nở mà cũng chẳng thèm lấy Chí bởi bị bà cô ngăn cản. Chẳng ai lại gắn bó với một kẻ suốt ngày chỉ biết rạch mặt ăn vạ như Chí. Và thế là như một vòng luẩn quẩn, lương thiện chẳng hồi sinh được bao lâu lại chết yểu. Cuộc đời Chí lại rơi vào một hố đen của sự túng quẫn, của sự kì thị và tự kết liễu bằng cái chết.

Không phải đến Chí Phèo Nam Cao mới bộc lộ được tuyên ngôn nhân đạo trong văn học của mình. Mà từ trước đến nay các tác phẩm của ông luôn nhắm đến tình yêu thương con người với con người. Chí Phèo chính là đại diện cho một tầng lớp con người dưới sự giày xéo của thế lực phong kiến. Hiện thân của Chí cùng những diễn biến tâm lí của gã chính là sự khát sống, khát lương thiện mà ai cũng từng ao ước.

Số 5: Phân tích Chí Phèo sau khi ra tù

Nam Cao viết văn từ những năm 30 của thế kỉ XX nhưng đến năm 1941 ông mới khẳng định vị trí của mình trong nền văn học nước nhà bằng truyện ngắn Chí Phèo. Ông là nhà văn hiện thực xuất sắc tràn đầy tinh thần nhân đạo, chuyên viết về hai đề tài: người trí thức nghèo sống mòn mỏi, bế tắc trong xã hội cũ và người nông dân bị bần cùng hóa, lưu manh hóa trước Cách mạng tháng Tám. Chí Phèo là kiệt tác của Nam Cao, thuộc đề tài người nông dân nghèo. Tác phẩm viết về tấm bi kịch của nhân vật Chí Phèo.

Bi kịch của Chí Phèo gồm hai bi kịch nối tiếp nhau. Trước hết là bi kịch tha hóa từ một người lương thiện trở thành kẻ bất lương, thậm chí thành quỷ dữ. Tiếp nối là bi kịch bị từ chối làm người lương thiện. Đoạn mô tả từ buổi tối sau khi gặp Thị Nở đến khi kết thúc cuộc đời thuộc bi kịch từ chối quyền làm người.

Chí Phèo nguyên là một đứa trẻ khốn khổ, bị bỏ rơi trong cái lò gạch cũ bỏ không. Năm hai mươi tuổi, hắn làm canh điền cho nhà lí Kiến. Đây là một canh điền khỏe mạnh, nhưng hiền lành như đất, không những hiền lành anh ta còn nhút nhát, chính Bá Kiến khi đó là lí Kiến đã tận mắt chứng kiến cảnh Chí Phèo vừa bóp đùi cho bà Ba vừa run run.

Anh ta cũng có những ước mơ rất giản dị và lương thiện như trăm ngàn người nông dân khác là có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê. Vợ dệt vải. Chúng lại bỏ một con lợn nuôi để làm vốn liếng. Khá giả thì mua thì mua dăm ba sào ruộng làm.

Ở một xã hội bình thường, những con người như thế hoàn toàn có thể sống một cách lương thiện và yên ổn. Nhưng chỉ vì ghen tuông vu vơ, bá Kiến đã nhẫn tâm đẩy người thanh niên hiền lành, chất phác ấy vào tù. Nhà tù thực dân đã tiếp tay cho tên cường hào, sau 7- 8 năm đã biến một nông dân hiền lành, khỏe mạnh, lương thiện và tự trọng thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại.

Từ đây, Chí Phèo bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính. Chí Phèo đã bị cướp mất hình hài của con người: Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen và rất cơng cơng, hai mắt gờm gờm… Cái ngực phanh, đầy những nét chạm trổ…

Không những thế tính cách Chí cũng khác hẳn khi xưa. Chí không còn là một anh canh điền ngày xưa mà bây giờ Chí là một thằng liều mạng. Hắn có thể làm tất cả mọi việc như một thằng đầu bò chính cống: kêu làng, rạch mặt ăn vạ, đập phá, đâm chém…

Cứ tưởng Chí Phèo mãi mãi sống kiếp thú vật, rồi sẽ kết thúc bằng cách vùi xác ở một bờ bụi nào đó nhưng bằng tài năng và nhất là bằng trái tim nhân đạo của một nhà văn lớn, Nam Cao đã để Chí Phèo trở về sống kiếp người một cách tự nhiên.

Dưới ngòi bút sắc sảo của chủ nghĩa hiện thực, quá trình thức tỉnh lương tâm, nhân tính của một con người bị tha hóa, lầm lạc đã diễn ra không hề đơn giản, một chiều, dễ dãi mà do hoàn cảnh khá đặt biệt. Trong một lần say rượu không bình thường đã vô tình đưa Chí Phèo đến gặp thị Nở – một người đàn bà xấu xí và quá lứa lỡ thì.

Lần say rượu đặc biệt ấy cùng với trận ốm thập tử nhất sinh đã khiến Chí Phèo có những biến đổi mạnh mẽ về cả tâm lí lẫn sinh lí. Thêm nữa, chút tình thương yêu mộc mạc, cử chỉ giản dị chân thành của thị Nở đã đốt cháy lên ngọn lửa lương tri còn sót lại nơi đáy sâu tâm hồn Chí, đánh thức bản chất lương thiện vốn có bên trong con người lầm lạc.

Lúc đầu, thị chỉ hấp dẫn Chí vì đơn giản thị là đàn bà, còn Chí là thằng đàn ông say rượu. Hai người ân ái với nhau thế rồi nửa đêm Chí Phèo đau bụng nôn mửa. Thị Nở dìu Chí Phèo vào nhà và đi nhặt nhạnh tất cả những manh chiếu rách đắp cho hắn.

Sáng hôm sau, Chí Phèo tỉnh dậy khi trời đã sáng từ lâu. Và kể từ khi mãn hạn tù trở về đây là lần đầu tiên con quỷ dữ của làng Vũ Đại hết say và hoàn toàn tỉnh táo. Chí thấy miệng đắng, chân tay uể oải và lòng mơ hồ buồn. Lâu lắm hắn mới cảm nhận cuộc sống đời thường với những cảnh sắc, âm thanh bình dị: tiếng cười nói của những người đi chợ, tiếng anh thuyền chài đuổi cá, tiếng chim hót…

Những tiếng quen thuộc ấy hôm nào chả có. Nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy, vì chỉ đến hôm nay hắn mới hoàn toàn tỉnh táo, các giác quan mới hoạt động bình thường. Những âm thanh ấy chính là tiếng gọi thiết tha của cuộc sống và đã lay động sâu xa tâm hồn Chí Phèo… Khi tỉnh táo, Chí Phèo nhìn lại cuộc đời của mình cả trong quá khứ, hiện tại, tương lai.

Trước hết, hắn nhớ lại những ngày rất xa xôi hắn mơ ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê. Vợ dệt vải. Chúng lại bỏ một con lợn để làm vốn liếng. Khá giả thì mua năm sào ruộng làm. Mơ ước của Hắn thật nhỏ bé và giản dị nhưng suốt ba năm qua nó vẫn chưa trở thành hiện thực.

Thì ra, những ước mơ tốt đẹp của Chí Phèo không hề bị mất đi mà nó chỉ chìm sâu vào một góc tăm tối nào đó của tâm hồn Chí. Hiện tại của hắn thật đáng buồn. Buồn vì Chí Phèo thấy mình đã già đã sang cái dốc bên kia cuộc đời, có thể đã hư hỏng nhiều thế mà hắn vẫn đang cô độc.

Tương lai của hắn lại đáng buồn hơn, bởi hắn có quá nhiều sự bất hạnh đói rét ốm đau và cô độc. Đối với Chí, cô độc còn đáng sợ hơn nhiều đói rét và ốm đau. Từ khi đi tù về, Chí bao giờ cũng say, say vô tận. Giờ đây lần đầu tiên hắn tỉnh táo suy nghĩ nhận thấy tình trạng bi đát, tuyệt vọng của cuộc đời mình.

Đúng lúc Chí đang vẩn vơ nghĩ mãi thì Thị Nở mang một nồi cháo hành còn nóng nguyên vào. Việc làm này của Thị Nở đã khiến Chí rất ngạc nhiên và xúc động đến mức trào nước mắt bởi vì đây là lần đầu tên trong đời hắn được một người đàn bà cho.

Hắn thấy cháo hành của thị Nở không như bát cháo hành bình thường mà trong đó còn hàm chứa tình yêu thương chân thành của thị dành cho hắn. Và như vậy, cũng có nghĩa hàm chứa cả hạnh phúc lứa đôi mà lần đầu tiên Chí cảm nhận được.

Còn đối với Thị Nở, đây là bát cháo hành tình nguyện, bát cháo hành đem cho, đem tặng, bát cháo hành tình yêu, mở đầu cho hạnh phúc gia đình. Một mặt, bát cháo hành thể hiện tình cảm chan chứa nhân đạo của nhà văn. Mặt khác, nó cũng thể hiện tài năng nghệ thuật miêu tả, phân tích tâm lí nhân vật của Nam Cao.

Nếu như ban đầu, người đàn bà xấu xí, quá lứa lỡ thì, lại dở hơi ấy chỉ khơi lại cái bản năng ở Chí Phèo thì sau đó điều kì diệu đã xảy ra, sự săn sóc đầy ân tình và yêu thương mộc mạc của Thị Nở đã làm thức dậy bản chất lương thiện tiềm ẩn trong con người Chí Phèo. Bát cháo hành của Thị Nở là món quà quý giá nhất mà lần đầu tiên Chí cảm hận được trong đời mình.

Hắn ăn và nhận thấy rằng cháo hành rất ngon. Hương vị cháo hành hay hương vị của tình yêu thương chân thành cảm động, của hạnh phúc giản dị mà có thật, lần đầu tiên đến với Chí Phèo?

Khi ăn bát cháo hành, Chí Phèo trở lại là anh canh điền ngày xưa và thấm thía nỗi đau của con người biết tự trọng khi bị vợ Bá Kiến sai làm những việc nhục nhã. Điều này chứng tỏ một lần nữa Chí Phèo có bản tính tốt lành, nhưng cái bản tính này trước đây bị lấp đi đến nay mới có cơ hội được thể hiện, bởi vì Chí Phèo vốn là người nông dân lương thiện có bản tính tốt đẹp.

Mặc dù bị xã hội tàn ác – đại diện là bá Kiến và nhà tù thực dân dẫu có ra sức hủy diệt bản tính ấy nhưng nó vẫn âm thầm sống trong đáy sâu tâm hồn Chí Phèo, ngay cả khi nhân vật này tưởng chừng đã biến thành quỷ dữ.

Khi gặp Thị Nở và cảm nhận được tình yêu mộc mạc chân thành của thị trong lúc yếu đuối và cô đơn, lại trong hoàn cảnh vừa qua một trận ốm thì bản chất ấy có cơ hội hồi sinh và nó đã hồi sinh. Từ đây, Chí sống đúng với con người thật của mình: khao khát tình thương và muốn trở thành những người lương thiện.

Con đường trở lại làm người lương thiện vừa mở ra trước mắt Chí Phèo đã bị đóng sầm lại. Sự mong ước được sống hiền lương của Chí Phèo một lần nữa lại không thành sự thật. Thị Nở không thể giúp gì thêm cho hắn, bởi lẽ bà cô thị kiên quyết ngăn cản mối tình này.

Bà không thể đồng ý cho cháu bà đâm đầu đi lấy thằng Chí Phèo – con quỷ dữ của làng Vũ Đại, bấy lâu nay chỉ có một nghề rạch mặt ăn vạ, hắn mãi mãi chỉ là con quỷ dữ, không bao giờ có thể làm người. Cách nhìn nhận của bà cô thị cũng chính là cách nhìn của mọi người làng Vũ Đại lâu nay đối với Chí.

Tất cả quen coi anh là quỷ dữ mất rồi. Nên hôm nay lương tri anh thức tỉnh, linh hồn người của anh đã trở về nhưng nào có ai nhận ra? Cho nên Chí Phèo thực sự rơi vào một bi kịch tinh thần vô cùng đau đớn – bi kịch bị cự tuyệt làm người lương thiện.

Các hy vọng được sống với Thị Nở, sâu xa hơn là hy vọng được quay về với cuộc đời lương thiện như một đóm lửa vừa mới được nhóm lên thì đã bị ngay một gáo nước lạnh dội vào cho tắt ngấm. Mặc dù, khi nghe những lời bà cô mắng thì thị Nở thấy lộn ruột nhưng cũng phải nghe theo.

Và thị đã giận dữ nói lại với Chí Phèo tất cả những lời của bà cô. Điều này khiến Chí ngẩn người vì thất vọng nhưng nhưng này có lẽ hắn chưa tuyệt vọng vì lúc đó hắn lại như hít thấy hơi cháo hành. Chí ngẩn người ra vì cay đắng, chua xót trước một sự thật phũ phàng: mọi người đã cự tuyệt, không chấp nhận, dứt khoát không con hắn là một con người.

Mùi cháo hành vẫn thoang thoảng đâu đây khiến hắn lại càng thêm đau xót, thấm thía. Hắn thấy rõ mọi con đường đều đang đóng chặt trước mặt hắn. Khi thị ra về, hắn đuổi theo thị, nắm lấy tay nhưng thị gạt ra. Điều đó chứng tỏ Chí luôn luôn khao khát tình yêu, thiết tha đến với Thị Nở, đến với cuộc đời lương thiện.

Từ đây, Chí đã thấm thía sâu sắc bi kịch của con người sinh ra làm người nhưng không được làm người. Chí vật vả, đau đớn và tuyệt vọng. Thật là lạ khi thấy Chí ôm mặt khóc rưng rức. Những giọt nước mắt đau đớn, hối hận nhưng đã quá muộn màng. Không còn cách nào khác, Chí lại tìm đến rượu.

Nhưng vì ý thức đã trở về, lần uống rượu này của Chí khác biết bao nhiêu lần uống rượu trước. Hắn càng uống lại càng tỉnh ra, hắn không ngửi thấy mùi rượu mà chỉ nghe thoang thoảng mùi cháo hành, càng uống càng thấm thía nỗi đau vô hạn của thân phận.

Trong cơn khủng hoảng và bế tắc, Chí Phèo lại càng thấm thía hơn tội ác của kẻ đã cướp đi của mình cả bộ mặt và linh hồn con người. Chí đã xách dao ra đi. Hành động muốn đi trả thù của Chí rất dữ dội, quyết liệt khiến Chí đi đến một hành động đâm chết cả nhà nó. Nhưng nó là ai? Tiềm thức mách bảo Chí đó là Bá Kiến.

Trước đó, Chí không định đến nhà bá Kiến mà định đến nhà Thị Nở để đâm chết thị và bà cô thị cho hả giận nhưng cuối cùng Chí lại quên đến nhà Thị Nở mà đến nhà bá Kiến. Khi đến nhà bá kiến, Chí trợn mắt chỉ tay vào mặt lão, đanh thép kết tội tên cáo già này đòi làm người lương thiện, đòi một bộ mặt lành lặn.

Câu hỏi cuối cùng của Chí Phèo: Ai cho tao lương thiện? là câu hỏi chất chứa niềm phẫn uất, đau đớn, còn làn day dứt người đọc: làm thế nào để con người sống cuộc sống con người trong cái xã hội tàn bạo, ngột ngạt, vùi dập nhân tính ấy? Thế rồi, Chí đâm chết kẻ thù. Hành động của Chí đã vượt khỏi suy nghĩ của tên địa chủ nổi tiếng khôn ngoan, gian hùng.

Đây là cách hành động của người say không theo dự kiến ban đầu, nhưng trong sâu thẳm tâm hồn, Chí lờ mờ hiểu ra nguyên nhân sâu xa đâu phải vì Thị Nở hay bà cô thị mà cái kẻ làm ra Chí như thế này chính là Bá Kiến.

Đến đòi quyền làm người lương thiện là phải đòi nơi lão bá, không đòi được thì phải trả thù. Tuy làm tay sai cho Bá Kiến nhưng ngọn lửa căm hờn vẫn âm ỉ cháy trong con người Chí Phèo.

Khi Chí Phèo đã thức tỉnh thì hắn hiểu ra nguồn gốc bi kịch của mình nên ngọn lửa căm hờn càng bùng lên dữ dội. Do vây, Chí Phèo đâm chết bá Kiến không hẳn vì say rượu mà chính vì mối thù đã bừng cháy. Cái chết của Chí chứng tỏ Chí khao khát trở về cuộc sống lương thiện.

Vì vậy cái chết của Chí Phèo có ý nghĩa tố cáo mạnh mẽ cái xã hội thực dân nửa phong kiến không những đẩy người dân lương thiện vào con đường bần cùng hóa, lưu manh hóa mà còn đẩy họ vào cái chết.

Với nhân vật Chí Phèo, Nam Cao đã đặt ra bi kịch của người nông dân trước cách mạng: đó là bi kịch con người sinh ra là người mà không được làm người. Đồng thời qua nhân vật Chí Phèo, Nam Cao đã hai lần tố cáo cái xã hội thực dân phong kiến: xã hội đó cướp đi những gì Chí Phèo có và đã cướp những gì Chí Phèo muốn.

Điều này thể hiện sự cảm thông sâu sắc của Nam Cao với khát vọng lương thiện trong con người và sự bế tắc của những khát vọng trong hiện thực xã hội ấy. Ngoài ra, tác phẩm còn đặt ra một vấn đề nhân sinh mang tính triết lí sâu sắc: làm thế nào để con người sống đúng nghĩa là người trong cái xã hội tàn bạo phi nhân tính đương thời. Với thành công của truyện ngắn này, Nam Cao đã trở thành cây bút văn xuôi hàng đầu của nền văn học hiên thực 1930 – 1945.

Số 6: Phân tích nhân vật Chí Phèo sau khi ra tù

Nam Cao là cây bút hiện thực xuất sắc của nền văn học Việt Nam. Ông viết rất nhiều, rất hay về chủ đề người nông dân và người trí thức nghèo trong xã hội phong kiến xưa. Một trong những tác phẩm làm nên tên tuổi của Nam Cao trên văn đàn có thể kể đến là truyện ngắn Chí Phèo.

Chí Phèo viết về quá trình tha hóa, thức tỉnh để tìm lại chính mình của Chí Phèo- một “con quỷ dữ làng Vũ Đại”. Bằng tấm lòng nhân đạo sâu sắc cùng biệt tài khắc họa tâm lí nhân vật điêu luyện, Nam Cao đã thể hiện rõ nét sự thay đổi của Chí Phèo từ khi ra tù đến khi gặp Thị Nở và cuối cùng là tự sát để bảo vệ sự lương thiện của bản thân.

Chí Phèo vốn là một anh canh điền hiền lành, lương thiện thế nhưng vì sự lẳng lơ của bà Ba và sự ghen tuông mù quáng của Bá Kiến mà Chí phải đi tù. Nhà tù thực dân cướp mất đi hình hài lương thiện, biến Chí trở thành một kẻ lưu manh với bộ dạng gớm ghiếc “Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen và rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm…”. Không chỉ bị tha hóa về nhân hình mà tính cách của Chí cũng thay đổi.

Không còn là anh canh điền hiền lành của ngày xưa, Chí đã trở thành một kẻ lưu manh đúng nghĩa từ khi Chí trở thành tay sai của Bá Kiến. Cũng kể từ đây cuộc đời Chí trượt dài trong tội lỗi và bi kịch. Chí thường xuyên chìm đắm trong những cơn say, làm công việc đòi thuê, chém mướn, không đòi được nợ hắn rạch mặt, ăn vạ.

Những hành động lưu manh, liều lĩnh của Chí Phèo khiến cho người dân làng Vũ Đại khiếp sợ, không ai muốn tiếp xúc với Chí và cứ thế Chí trở thành “con quỷ dữ” bị cả làng khinh ghét.

Những tưởng Chí sẽ sống mãi những ngày tháng tội lỗi với những lần rạch mặt, ăn vạ, trong những cơn say triền miên không bao giờ tỉnh thì Chí đã gặp Thị Nở. Thị là người đàn bà dở hơi, xấu xí, nhà có mả hủi nhưng lại là người đàn bà duy nhất dành cho Chí tình thương, sự quan tâm chân thành mà cả đời này hắn không có được. Sau lần gặp gỡ tình cờ với Thị Nở, buổi sáng hôm sau Chí tỉnh dậy từ cơn say, đây cũng là lần đầu tiên hắn hoàn toàn tỉnh táo.

Sự tỉnh táo hiếm hoi giúp Chí nhận thức được những âm thanh quen thuộc của cuộc sống “Tiếng chim hót ngoài khi vui vẻ quá, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá, tiếng của mấy bà đi chợ về..”. m thanh bình dị của cuộc sống đã làm thức dậy trong Chí ước mơ thời trai trẻ về một ngôi nhà nhỏ “chồng cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải. Chúng lại bỏ một con lợn nuôi để làm vốn liếng”.

Hóa ra hắn từng là một người lương thiện với ước mơ bình dị, giản đơn đến vậy. Trở về thực tại, Chí bàng hoàng nhận ra mình đã “tới cái dốc bên kia của cuộc đời”, hắn sợ hãi về một tương lai già, đói rét, bệnh tật, hơn hết hắn sợ cô độc.

Sự xuất hiện của Thị Nở với bát cháo hành nóng hổi không chỉ mang đến sự xúc động mạnh mẽ khiến mắt Chí “như ươn ướt”, bởi chưa có người đàn bà nào thật tâm đối xử tốt với hắn.

Đối diện với lời nói và những hành động quan tâm của Thị Nở, Chí như trở về với chính con người thực của mình, hắn muốn làm nũng với Thị như với mẹ. Và lúc này đây Chí cũng thật hiền lành, lương thiện “Ôi sao mà hắn hiền, ai bảo đó là cái thằng Chí Phèo vẫn đập đầu, rạch mặt mà đâm chém người?”.

Tình thương nơi Thị đã làm sống dậy phần người, thức tỉnh phần lương tri đã ngủ sâu bên trong Chí. Sự trỗi dậy của lương tri làm Chí muốn trở về cuộc sống lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người, muốn xây dựng một mái ấm bình dị với Thị Nở.

Chí khát khao được trở lại con đường lương thiện, hắn tin rằng Thị Nở sẽ là cầu nối để hắn có thể làm hòa với mọi người. Thế nhưng ước mơ giản dị ấy mãi chẳng thể thành hiện thực khi bà cô Thị Nở phản đối mối quan hệ giữa Chí và Thị.

Cánh cửa hi vọng vừa mới hé mở đã bị chặn đứng trước mắt. Quá đau khổ, tuyệt vọng Chí đã tìm đến rượu, hắn muốn uống rượu để quên đi hết những đau khổ trước mắt, thế nhưng càng uống hắn càng tỉnh, cuối cùng “hắn ôm mặt khóc rưng rức”.

Men rượu làm cho Chí tỉnh táo hơn cả, hắn nhìn nhận được tất cả nguồn cơn của bi kịch, hắn cũng hiểu rằng không thể quay trở lại cuộc đời lương thiện được nữa. Chí đã xách dao đến nhà Bá Kiến để đòi lương thiện, cuối cùng hắn giết chết Bá Kiến và tự kết liễu sự sống của bản thân như một cách để giải thoát mọi bi kịch.

Cái kết đầy đau đớn, xót xa nhưng đó cũng là lựa chọn duy nhất là Chí có thể làm để bảo vệ sự lương thiện của bản thân. Chỉ có giết chết Bá Kiến, giết chết chính bản thân mình thì Chí mới thoát khỏi cuộc sống của con quỷ dữ và bảo vệ được sự lương thiện bên trong mình.

Có thể nói hành trình bị tha hóa và thức tỉnh của Chí Phèo, cuối cùng là cái chết đầy đau đớn cũng chính là số phận nghiệt ngã, đau khổ không chỉ của riêng Chí Phèo mà còn là số phận chung của rất nhiều người nông dân lương thiện trong xã hội xưa. Qua nhân vật Chí Phèo, nhà văn Nam Cao cũng thể hiện niềm tin, sự trân trọng vào sự lương thiện bên trong con người.

Số 7: Phân tích sự thay đổi Chí Phèo sau khi ra tù

Nam Cao – một nhà văn luôn quan tâm tới đời sống tinh thần của con người. Ông sáng tác truyện ngắn “Chí Phèo” vào năm 1940 khi đã có nhiều tác phẩm, nhưng phải đến tác phẩm này, tên tuổi của Nam Cao mới được khẳng định, đây cũng được coi là bước ngoặt trong cuộc đời sáng tác của ông. Với tính hiện thực cao, Nam Cao đã xây dựng nên một nhân vật Chí Phèo với bộ dạng là “con quỷ dữ” sau ki ra tù nhưng bên trong lại là một con người lương thiện bị tha hóa bởi các yếu tố bên ngoài.

Từ lúc được sinh ra tại cái lò gạch cũ bỏ không, đến năm hai mươi tuổi Chí Phèo hoàn toàn là một người lương thiện, là một thanh niên khỏe mạnh về thể xác và lành mạnh về tâm hồn. Thế nhưng cuộc đời lại đẩy Chí vào bi kịch, chỉ vì Lý Kiến ghen ngầm với “anh canh điền khỏe mạnh” mà đẩy hắn vào tù, hắn gắn cho anh cái tội mà chính anh và mọi người không ai hay biết tại sao.

Qua cách miêu tả của nhà văn, có thể thấy từ nhà tù trở về Chí đã trở thành một tên lưu manh từ bộ dạng đến lời nói và hành động. “Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hơn, cái mặt thì đen mà rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết !”. Hành động bộc lộ rõ bản chất lưu manh liều mạng, hắn uống rượu rồi cầm vỏ chai đến nhà cụ Bá, hắn định liều chết với cha con Bá Kiến đê ăn vạ, khiến chúng không vào tù cũng sạt nghiệp.

Chí bây giờ giao tiếp với đời chỉ bằng tiếng chửi, chửi trời, chửi đời, chửi cả làng Vũ Đại, tiếng chửi của hắn là tiếng kêu uất ức của một thân phận cô độc. Khi Chí Phèo rơi vào tay cụ Bá, Bá Kiến đã biến hắn không chỉ là một tên lưu manh mà trở thành một con quỷ dữ.

Khuôn mặt hắn giống khuôn mặt của một con vật lạ, nhìn khuôn mặt không còn biết tuổi, thứ tối thiểu nhất để tồn tại như một người dân bình thường là thẻ biên tên tuổi hắn cũng không có, hắn chỉ có tư cách tồn tại là hạng dân lưu tán. Từ đây, cuộc đời Chí là một cơn say dài, hắn không hề ý thức được hành động của mình, thực hiện như bản năng của con vật, con vật ấy chính là quỷ dữ tác oai tác quái cho dân làng.

Mãi đến khi Chí gặp được Thị Nở – một người ngẩn ngơ, xấu ma chê quỷ hờn lại còn dở hơi, nhà nghèo, dòng giống nhà có mả hủi, trong khi người ta tránh thị như tránh một con vật rất ghê gớm thì Chí đến với thị một cách rất Chí Phèo.

Sau trận rượu say không biết lối về, Chí bắt đầu có những nhận thức về thế giới xung quanh, hắn nghe thấy tiếng chim hót, tiếng cười nói của những người đi chợ… đó là những âm thanh quen thuộc nhưng lại rất lạ đối với Chí bởi đây là lần đầu hắn biết cảm nhận bằng ý thức của một con người, hắn cảm thấy buồn.

Rồi Chí có nhận thức về bản thân, nhớ về quãng đời lương thiện với mơ ước một thời, hắn thấy cay đắng vì mơ ước vô cùng bé nhỏ cũng để tuột khỏi tầm tay. Thêm vào đó, Chí nhận thức về tình trạng thê thảm của chính mình, đó là tuổi già, ốm đau và sự cô độc, cơ thể hắn đã già, hư hỏng nhiều và cái dốc bên kia cuộc đời sắp đến nhưng hắn vẫn không nơi nương tựa.

Khi đón bát cháo hành của thị, Chí đã nhận ra sự quý giá của tình người, hắn tự hỏi sao bây giờ hắn mới được sống trong tình người, rồi hắn khao khát được trở về với cuộc đời của người lương thiện.

Bên cạnh đó, Chí còn thức dậy khát vọng về tình yêu đôi lứa, hắn thấy sự đáng yêu ở thị Nở, lời nói của hắn với thị tuy thô kệch nhưng lại rất chân thành. Ta cảm nhận được bản chất lương thiện và những khát vọng chính đáng của Chí đang hướng đến một mái ấm hạnh phúc gia đình.

Trớ trêu thay, sự phản ứng quyết liệt của bà cô thị Nở như một sự cự tuyệt của cuộc đời đối với Chí. Hắn đã hiểu ra thân phận của mình và thái độ của loài người, hiểu ra vị thế của mình trong cuộc đời để rồi xót xa, đau đớn trong tuyệt vọng, hắn thực sự rơi vào bế tắc, đau khổ tột cùng. Sự bất lực với chính mình đã thúc đẩy hắn đi trả thù, Chí uống rượu say và rồi bước chân thức tỉnh đã đưa Chí đến nhà Bá Kiến, giết Bá Kiến rồi tự sát là cách hắn đòi lại lương thiện của mình.

Qua nhân vật Chí Phèo, ta không chỉ cảm nhận tấm lòng nhân đạo cao cả của Nam Cao mà còn thấy được tài năng của ông trong việc sử dụng nghệ thuật khắc họa tâm lí nhân vật. Bên cạnh đó, tác giả còn làm hiện lên hình ảnh nông thôn Bắc Bộ nước ta trước cách mạng tháng Tám với sự bóc lột, đàn áp của bọn cường hào địa chủ đối với những người dân khốn khổ.

Số 8: Cảm nhận sự thay đổi Chí Phèo sau khi ra tù

Truyện ngắn “Chí Phèo” tên cũ “Cái lò gạch cũ” là một trong những tác phẩm kinh điển của nhà văn Nam Cao – nhà văn của hiện thực xuất sắc đã đưa nền văn học hiện thực lên một tầm cao mới. Sở trường của Nam Cao là đi sâu vào nội tâm và thế giới tinh thần của con người, có biệt tài miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật đặc biệt là tâm lí phức tạp, chính vì vậy quá trình tha hóa sau khi ra tù và thức tỉnh khi gặp thị Nở của Chí Phèo trong tác phẩm đã được ông khắc họa rất thành công.

Chí Phèo – một đứa bé bị bỏ rơi trong cái lò gạch cũ bỏ không được người ta đem về nuôi, từ nhỏ Chí đã đi ở hết nhà này đến nhà khác. Khi còn là anh canh điền 20 tuổi Chí là một người lương thiện, biết phân biệt cái gì là chân chính, xấu xa và cũng có cho mình ước mơ nho nhỏ về cuộc sống vợ chồng bình dị.

Thế nhưng Bá Kiến vì ghen ngầm với Chí đã vô cớ đẩy Chí vào tù, mọi người ngay cả Chí cũng không biết tại sao mình bị đi tù, đây chính là ngọn nguồn cho sự tha hóa biến chất của Chí Phèo, bi kịch tha hóa của Chí biểu hiện rõ nhất sau khi ra tù và khi ở trong tay Bá Kiến. Nam Cao đã cực tả Chí Phèo khi từ nhà tù trở về, từ bộ dạng đến lời nói và hành động thể hiện rõ một tên lưu manh.

Hắn xuất hiện với cái đầu trọc lốc, răng cạo trắng hớn, mắt gườm gườm nhìn với thái độ hằn học, không còn ánh mắt của một con người lương thiện. Uống rượu say rồi cầm vỏ chai tới nhà Bá Kiến rạch mặt, muối liều mạng và liều chết với bố con hắn, trên đường đi luôn mồm chửi, dường như bây giờ hắn giao tiếp với đời chỉ bằng tiếng chửi, hắn chửi tất cả nhưng lại chửi vu vơ “Chí chửi trời, chửi đời, chửi cả làng Vũ Đại,…” tiếng chửi này chính là tiếng kêu uất ức của một thân phận cô độc giữa cuộc đời.

Chí không chỉ mang bản chất lưu manh mà còn là một con quỷ dữ “khuôn mặt hắn giống khuôn mặt của một con vật lạ”, hắn chẳng còn tư cách nào để tồn tại vì cái tối thiểu là thẻ biên tên tuổi hắn cũng không có. Cuộc đời hắn bây giờ là những cơn say nối tiếp nhau, chẳng còn ý thức về cuộc sống và hành động của mình, trở thành một con quỷ dữ tác oai tác quái cho làng Vũ Đại.

Cuộc đời của Chí chỉ rẽ sang một hướng tươi sáng hơn khi Chí gặp thị Nở, Nở tuy vừa xấu xí, ngẩn ngơ, dở hơi và bị người ta hắt hủi nhưng lại chính là người giúp Chí thức tỉnh. Chí bắt đầu có nhận thức về cuộc sống xung quanh: nghe tiếng chim, tiếng cười nói…” và lần đầu hắn cảm thấy buồn, nỗi buồn của một con người thực sự, rồi Chí nhớ về ước mơ một thời, hắn cay đắng bởi ước mơ nhỏ bé ấy cũng đã tuột khỏi tầm tay.

Hắn thực sự đã thức tỉnh khi nhìn lại chính mình, thấu rõ tình trạng thê thảm của mình: không nhà cửa, không người thân, rồi tuổi già và ốm đau sẽ mãi cô độc một mình. Chí thậm chí còn cảm thấy xúc động khi nhận bát cháo hành của thị Nở, hắn cảm nhận được thứ gia vị tình người và thức tỉnh trong hắn tình người, khiến cho hắn khao khát trở lại làm người lương thiện, hơn thế hắn còn có khát vọng về một tình yêu đôi lứa với thị Nở và nói lời yêu với thị “giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ?”.

Ta cảm nhận rõ sự chân thành, tha thiết của một tình yêu chân chính, bản chất lương thiện của Chí đã trở lại, những khát vọng chính đáng của anh hướng vào hạnh phúc gia đình. Đáng thương thay Chí lại một lần nữa bị xua đuổi, cuộc đời phũ phàng với Chí, một chút xót xa tiếc nuối đến ngẩn ngơ rồi Chí lại chìm vào đau khổ và bế tắc.

Không còn ai chấp nhận Chí Phèo, cuộc đời đã đến bước đường cùng hắn chỉ còn nước đi trả thù, trả thù kẻ đã làm cuộc đời hắn ra nông nỗi này, đó chính là giết Bá Kiến rồi tự sát.

Không thể phủ nhận rằng, Nam Cao đã xây dựng nhân vật Chí Phèo rất thành công, ẩn sâu trong bộ dạng của một con quỷ dữ ấy lại là một con người có tố chất lương thiện bị các yếu tố bên ngoài làm tha hóa, biến chất. Hoàn cảnh và bi kịch của Chí còn đại diện cho những người nông dân khốn khổ bần cùng dưới sự bóc lột của cường hào địa chủ trước cách mạng tháng Tám.

Số 9: Phân tích Chí Phèo sau khi ra tù

Nam Cao sinh năm 1917 mất năm 1951, tên khai sinh là Trần Hữu Tri sinh ra trong một gia đình nông dân ở làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam Sang, phủ Lý Nhân tỉnh Hà Nam. Ông là nhà văn hiện thực lớn có tư tưởng nhân đạo sâu sắc, vừa mới mẻ vừa độc đáo. Các sáng tác của ông đã vượt qua được những thử thách khắc nghiệt của thời gian, càng thử thách lại càng sáng ngời.

Nổi bật lên là tác phẩm “Chí Phèo”, tác phẩm là sự kết tinh tài năng nghệ thuật, là cái nhìn hiện thực nhân đạo sâu sắc của nhà văn. Đặc biệt với biệt tài phân tích diễn biến tâm lý nhân vật, Nam Cao đã cho người đọc thấy được diễn biến tâm trạng của nhân vật Chí Phèo từ sau ra tù cho đến khi gặp Thị Nở và rồi bị cự tuyệt quyền làm người.

Ngay từ thuở nhỏ, Chí Phèo đã có hoàn cảnh đáng thương. Vốn là đứa trẻ mồ côi không nơi nương tựa, nhờ chén cơm của người làng Chí lớn lên trở thành anh thanh niên tốt bụng, giàu lòng tự trọng. Năm 20 tuổi, Chí làm canh điền cho Lý Kiến rồi bị Lý Kiến hãm hại đẩy vào tù.

Ở tù ra, Chí bị tha hóa cả nhân hình lẫn nhân tính, từng bước biến thành tay sai cho Bá Kiến, trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Tưởng rằng Chí Phèo sẽ vẫn tiếp tục với cuộc sống của một con quỷ dữ nhưng không, trong một lần tình cờ gặp Thị Nở, Thị đã đánh thức bản chất lương thiện sâu trong con người Chí.

Trong một lần say, Chí gặp Thị họ đã ăn nằm với nhau rồi cùng say ngủ dưới ánh trăng. Đến nửa đêm Chí đau bụng, Thị dìu hắn vào trong lều đắp chăn cho hắn rồi ra về. Đến sáng hôm sau, cũng như nhiều người say tỉnh dậy, Chí cảm thấy miệng đắng, toàn thân uể oải, chân tay thì bủn rủn.

Hay là đói rượu? nhắc đến rượu hắn thấy rùng mình, người nao nao khó chịu “Hắn sợ rượu giống như những người ốm sợ cơm, tiếng chim hót ngoài kia vui tai quá! Tiếng cười nói của người đi chợ… Những tiếng quen thuộc này ngày nào mà chả có, nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy, chao ôi là buồn!”

Rồi hắn nghe thấy cuộc đối thoại của mấy bà đi chợ, hắn nao nao buồn bởi chúng nhắc cho Chí một cái gì đó xa xôi. Hình như đã có thời hắn ước mơ một gia đình nho nhỏ, chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải, một cuộc sống hạnh phúc giản dị được xây dựng bằng chính bàn tay lao động của mình.

Tỉnh dậy hắn thấy mình già mà vẫn còn cô độc, buồn thay cho đời! Có lẽ nào? Hắn già rồi ư? Hình như Chí Phèo nhìn thấy trước được cuộc sống sau này của mình ốm đau, đói rét, cô độc, cái này còn đáng sợ hơn tuổi già, ốm đau, đói rét.

Một cách tự nhiên mọi suy nghĩ của Chí lại hướng về thị Nở. Khi thị bước vào với bát cháo hành hắn “ngạc nhiên”, “mắt hình như ươn ướt”. Bởi vì, đây là lần đầu tiên hắn được một người đàn bà cho. Ăn bát cháo hành được trao từ bàn tay ấm lòng đầy tình thương của Thị Nở, hắn cảm động và phục sinh linh hồn.

Hương vị bát cháo hành hay hương vị của tình thương và cảm động, hạnh phúc giản dị Chí Phèo được hưởng đã đánh thức bản chất lương thiện vùi dập bấy lâu của mình.Trời ơi! Hắn muốn làm người lương thiện, hắn thèm được lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao. Thị Nở sẽ mở đường cho hắn, mọi người sẽ nhận lại hắn vào cuộc sống lương thiện này. Hắn đặt niềm tin hi vọng vào thị Nở.

Nhưng hi vọng vừa mới hé mở đã đóng lại ngay bởi sự trở lại của lương tri đã đẩy Chí đến đỉnh điểm bi kịch. Chí đã tha hóa cả nhân hình lẫn nhân tính, bộ mặt người lẫn linh hồn người để rồi trở thành hiện thân của quỷ dữ. Thủ phạm chính là Bá Kiến, nhưng tham gia còn có định kiến xã hội lực lượng không kém phần tàn nhẫn đẩy Chí đến cùng quẫn bế tắc.

Đại diện cho định kiến xã hội ấy là bà cô của thị Nở, bà kiên quyết ngăn cản mối tình này làm cho con đường trở lại làm người lương thiện của Chí bị chặn đứng. Chí bị thị Nở cự tuyệt, bị chính hy vọng duy nhất, khát khao cháy bỏng còn sót lại cự tuyệt. Đau đớn đến tột cùng Chí mang rượu ra uống nhưng “càng uống lại càng tỉnh”, “tỉnh ra chao ôi buồn”. Chí đã cố níu kéo Thị lại nhưng Thị đã đi, đã đi.

Chí ngồi “ôm mặt khóc rưng rức” và rồi hắn quyết định đi trả thù kẻ mà gây cho hắn ra nông nổi này. Ban đầu Chí định đi giết chết cả nhà thị Nở, giết con cọm già đã ngăn cản hắn. Nhưng trong tiềm thức Chí nhận ra rằng kẻ đã cướp đi quyền làm người, bộ mặt lẫn linh hồn mình là Bá Kiến chứ không phải ai khác.

Thế rồi trong cơn say Chí xách dao đi tìm Bá Kiến, rồi đâm chết Bá Kiến. Chí hỏi đời “Ai cho tao lương thiện”? Trả thù rồi thì sao, sự thật không thay đổi được nữa rồi Chí tự sát, tuy chết mà vẫn uất ức vẫn muốn nói gì đó mà không thốt thành lời.

Qua cái chết bi kịch của Chí chứng tỏ ý thức, nhân phẩm của Chí đã trở lại. Nó thể hiện sự khát khao được sống lương thiện của Chí Phèo và cũng là lời tố cáo mạnh mẽ xã hội phong kiến thực dân tàn bạo không những dồn người nông dân vào đường cùng mà còn đẩy họ vào chỗ chết.

Nam Cao thật tài tình khi phát hiện ra và miêu tả phẩm chất tốt đẹp của người nông dân ngay cả khi họ biến thành thú dữ. Đồng thời, tác giả đã đưa ra lời cầu cứu khẩn thiết: hãy bảo vệ con người, bảo vệ quyền lợi của mỗi cá nhân trước những thế lực xấu xa của cuộc sống.

Góp phần tạo nên thành công của tác phẩm, tác giả đã xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình. Phân tích và miêu tả diễn biến tâm trạng, nội tâm nhân vật tinh tế. Ngôn ngữ tự nhiên, sử dụng khẩu ngữ, giọng điệu đan xen, cách trần thuật linh hoạt. Kết cấu truyện linh hoạt, giàu kịch tính, hấp dẫn.

Tác phẩm “Chí Phèo” là kiệt tác văn xuôi Việt Nam hiện đại, nó thể hiện trình độ bậc thầy về truyện ngắn Nam Cao. Qua tâm trạng nhân vật Chí Phèo tác giả cho ta thấy rõ bi kịch: “Sinh ra là người mà không được làm người” đồng thời thể hiện rõ khát khao lương thiện của con người và bế tắc của hiện thực xã hội bấy giờ.

Số 10: Phân tích nhân vật Chí Phèo sau khi ra tù

Lúc đầu, cuộc gặp gỡ của Chí Phèo với thị Nở chỉ là sự chung chạ do cái bản năng của người đàn ông bị rượu đánh thức. Đến sáng hôm sau, cũng như bao người say tỉnh rượu khác, hắn cảm nhận chính xác được cảm giác miệng đắng, chân tay uể oải và lòng mơ hồ buồn. Nhưng với Chí, đây là cảm giác, cảm xúc khi vừa được đánh thức không chỉ mỗi cơn say.

Có lẽ lâu lắm rồi hắn mới cảm nhận được cuộc sống đời thường với những cảnh sắc, âm thanh quen thuộc: tiếng người đi chợ, tiếng anh thuyền chài đuổi cá, tiếng chim hót, ánh nắng rọi vào cái lều nát…Tất cả những hình ảnh, âm thanh ấy khi nào mà chả có, nhưng đây là lần đầu tiên Chí có thể cảm nhận được, bởi trước giờ hắn chưa từng hết say.

Nhịp sống trở lại đưa Chí Phèo nhớ lại quá khứ xa xôi với những ước mơc bình dị như biết bao người dân quê khác. Chí mơ ước có một gia đình nhỏ, một cuộc sống gia đình hạnh phúc được tạo dựng từ bàn tay lao động cần cù của chính mình.

Rồi Chí nghĩ đến hiện tại, nghĩ về tương lai cô độc với tuổi già đau ốm…hắn càng và càng lo hơn, bởi nửa cuộc đời từng trải đủ để hắn hiểu được cô độc còn đáng sợ hơn là đói rét và ốm đau. Đó lần đầu tiên hắn trở lại làm người, suy nghĩ, lo lắng như một người nông dân nghèo bản chất lương thiện.

Một cách tự nhiên, mọi suy nghĩ của Chí Phèo lại hướng về thị Nở, khi Thị bước vào lều với bát cháo hành. Không ngoa khi nói rằng, thị xấu, xấu lắm, thị xấu đến ma chê quỷ hờn. Vậy mà sự chăm sóc của thị dành cho Chí sao mà ân cần, chân thành, mộc mạc đến thế.

Ấy nên khi nhận bát cháo hành xoàng xĩnh đó, Chí phèo vừa húp vừa khóc: “thằng này rất ngạc nhiên. Hết ngạc nhiên thì hắn thấy mắt mình ươn ướt”. Đúng thế, trong Chí giờ đây tồn tại rất nhiều tâm trạng khác nhau, trước hết là ngạc nhiên, đến vô cùng. Hắn thật không thể nghĩ đến, không thể ngờ.

Một người như Chí, nỗi sợ hãi và căm ghét của cả dân làng, là con quỷ làng Vũ Đại trước giờ muốn ăn thì chỉ có giành lấy cướp lấy của người khác. Vậy mà giờ đây, có người đem đến cho hắn, đến gần hắn mà không sợ hãi hay căm ghét và còn mang lại đời sống mới cho hắn.

Sau đó, sự cảm động đến mức không thể kìm nén dâng trào: hình như hắn khóc. Đây là lần đầu tiên Chí được người ta chăm sóc, lại bởi bàn tay của một người đàn bà. Có thể sự chăm sóc của Thị là một cử chỉ bình thường của một con người dành cho một con người. Thế nhưng đối với Chí phèo, đây là lòng tốt hiếm hoi, duy nhất mà Chí được hưởng từ ngày về làng. Chí cũng cảm thấy thật bâng khuâng, vừa vui vừa buồn, như là ăn năn, hối hận vì những việc ác mà mình đã làm.

Nhưng với hiện tại như bây giờ, Chí tràn ngập niềm vui mới mẻ. Hắn thấy lòng như trẻ con, muốn làm nũng thị như bao đứa trẻ làm nũng mẹ. Rồi như một lẽ tự nhiên bất chợt, Chí thấy “thèm lương thiện, muốn làm hoà với mọi người biết bao! Mong muốn thị Nở sống chung…” Vậy là hương vị bát cháo hành, nụ cười tin cẩn cùng với tình người mộc mạc đơn sơ đã đánh thức bản chất trong trắng, lương thiện của anh canh điền năm xưa.

Khi tỉnh rượu cũng chính là lúc Chí Phèo bắt đầu tỉnh ngộ, lại khao khát một gia đình hạnh phúc, một cuộc sống thiện lương sẽ được thực hiện cũng thị Nở. Thì ra, trong bản chất của con quỷ dữ làng Vũ Đại vẫn là một con người rất đáng thương luôn khao khát được làm người lương thiện, chính tình thương giữa người với người đã làm thức tỉnh điều đó.

Nhưng niềm vui của Chí Phèo không kéo dài được bao lâu, sự trở về của lương tri lại nhanh chóng đẩy Chí Phèo đến đỉnh điểm của bi kịch. Chí phèo đã bán đi nhân hình lẫn nhân tính, bộ mặt người lẫn linh hồn người để rồi trở thành hiện thân của con quỷ dữ – cực điểm của sự tha hoá.

Thủ phạm là Bá Kiến, nhưng tham gia vào đó còn có định kiến của xã hội – lực lượng không kém phần tàn bạo, đẩy Chí đến cùng quẫn, bế tắc. Đại diện cho định kiến xã hội ấy chính là bà cô của Thị Nở. Bà ta đã kiên quyết ngăn cản mối tình này khiến con đường trở lại làm nguời lương thiện của Chí Phèo bị chặn đứng.

Đối diện với sự tàn bạo của xã hội, tình người thoáng thật mong manh và dễ bị tiêu tan. Và đúng như vậy, Chí Phèo lại bị cự tuyệt. Hắn bị một người xấu đến tột bậc cự tuyệt, bị chính hy vọng duy nhất, khát khao cháy bỏng còn sót lại cự tuyệt. Chí “ngẩn gười”, “sửng sốt”, “gọi thị lại, nắm lấy tay” nhưng không được.

Đau đớn cùng cực, Chí Phèo mang rượu ra uống nhưng “càng uống càng tỉnh ra” và “tỉnh ra, chao ôi, buồn”. Rượu không thể làm tê liệt tâm trí của hắn nữa, rượu chỉ càng làm cho hắn thấm thía nỗi đau khôn cùng của thân phận.

Hắn “ôm mặt khóc rưng rức và quyết định trả thù kẻ đã gây cho hắn ra nông nỗi này”. Lúc đầu Chí tính giết cả nhà Thị, hay không cũng ăn vạ kêu làng cho bẽ mặt cái con đĩ thị đó. Thế nhưng trong tiềm thức từ cơn say, Chí nhận ra Bá Kiến mới chính là kẻ cướp đi quyền làm người, bộ mặt người và linh hồn của hắn.

Đây có thể coi là giây phút tỉnh táo nhất của Chí từ khi ra tù về, tỉnh táo để xác định kẻ thù: “Ai cho tao lương thiện?”, tỉnh táo để thể hiện mong muốn cháy bỏng của bản thân: “Tao muốn làm người lương thiện ” và tỉnh táo với sự thật phũ phàng trước mắt: “Tao không thể làm người lương thiện được nữa”.

Những câu nói ấy như vừa thể hiện quyết tâm trả thù, vừa bộc lộ niềm phẫn uất, bế tắc của Chí Phèo. Chí dõng dạc kết án Bá Kiến, và đâm chết hắn. Nhưng trả thù rồi thì sự thật vẫn không thể thay đổi.

Cuối cùng, Chí Phèo chỉ còn con đường duy nhất là cái chết để được giải thoát, để chấm dứt cái bi kịch khốn cùng vì bị cự tuyệt quyền làm người này. Vì thế hắn tự đâm mình, chết mà vẫn uất ức, vẫn muốn nói ra điều gì đó trong khát vọng bao thuở của hắn nhưng không thể phát thành lời.

Cái chết bi thảm của Chí Phèo chứng tỏ ý thức nhân phẩm của hắn đã trở về. Nếu trước đây để bám lấy sự sống, Chí phải bán rẻ linh hồn thì hiện tại, để được sống như một con người đúng nghĩa, Chí phải từ bỏ mạng sống của mình.

Cái chết của Chí cũng chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc. Nó thể hiện niềm khát khao cháy bỏng được sống lương thiện của Chí Phèo và cũng là lời tố cáo mãnh liệt xã hội thực dân phong kiến không những đẩy người nông dân vào con đường cùng bần hoá, mà còn đẩy họ vào chỗ chết.

Nam Cao thật tài tình khi phát hiện và miêu tả được những phẩm chất tốt đẹp của người nông dân ngay khi họ đã bị biến thành thú dữ, và trả một cái giá đắt để quay lại làm người.Qua đó, nhà văn gởi gắm lời kêu cứu khẩn thiết: hãy cứu lấy con người, bảo vệ quyền được làm người của mỗi cá nhân trước mọi thế lực xấu xa của cuộc sống. Đây chính là chiều sâu tư tưởng và là giá trị nhân đạo của tác phẩm.

Tổng kết

Trên đây là tổng hợp đầy đủ Top 10 mẫu phân tích Chí Phèo sau khi ra tù chi tiết nhất đến các bạn học sinh chuẩn bị cho các kì thi. Top 10 Tìm Kiếm hy vọng đã mang đến bài viết bổ ích, giúp cũng cố kiến thức cho các bạn học sinh lớp 11.