Tổng hợp các bài mẫu dàn ý Bài ca ngất ngưởng tác giả Nguyễn Công Trứ một cách đầy đủ và chi tiết nhất sẽ giúp các bạn học sinh chuẩn bị kiến thức thật tốt cho mình trước các kì thi sắp tới. Hôm nay Top 10 Tìm Kiếm sẽ tổng hợp Top 5 dàn ý bài Bài ca ngất ngưởng chi tiết nhất. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!
Top 5 dàn ý Bài ca ngất ngưởng chi tiết nhất
Số 1: Dàn ý Bài ca ngất ngưởng
I. Mở bài
– Giới thiệu sơ lược về tác giả:
+ Nguyễn Công Trứ (1778 – 1858), là một người ham học từ nhỏ nhưng con đường thi cử không được hanh thông, mãi đến năm bốn mươi tuổi ông mới đỗ đạt và làm quan.
– Giới thiệu sơ lược về Bài ca ngất ngưởng: Đây là bài thơ được tác giả viết sau năm 1848, năm ông cáo quan về hưu.
II. Thân bài
* Ngất ngưởng trên hành trình hoạn lộ
– Đề cao vai trò và ý thức trách nhiệm, bổn phận cá nhân “vũ trụ nội mạc phi phận sự”.
– “Ông Hi Văn”: thái độ tự trào, tự tôn độc đáo.
– Tự ý thức được ra làm quan là sẽ mất tự do (vào lồng) nhưng đây là phương tiện để ông thể hiện tài năng và hoài bão được cống hiến sức mình phục vụ nhân dân.
– Nghệ thuật: điệp từ “khi” kết hợp với thủ pháp kiệt kê nhằm nêu khẳng định tài thao lược, văn chương của tác giả.
– “Khi Thủ khoa, khi Tham tán, khi Tổng đốc Đông”, “Lúc bình Tây”, “Phủ doãn Thừa Thiên” ⇒ sự thay đổi chức vụ liên tục, không chịu ở yên một vị trí nhất định.
⇒ Ngất ngưởng là lời tự khẳng định, sự đánh giá cao tài năng, nhân cách và phong cách tài tử, phóng túng.
* Ngất ngưởng khi về hưu
– Tự hào khi đã trả xong món nợ với nhân dân để về quê “giả tổ chi niên”.
– Thái độ của Nguyễn Công Trứ khi về hưu:
– Cưỡi bò vàng có đeo đạc rời khỏi kinh đô ⇒ ngạo nghễ, trêu ngươi, coi thường dư luận, đạt đến độ cao của phẩm cách và tài trí.
– Từ một “tay kiếm cung” nay trở về với dáng dấp của một nhà tu hành “dạng từ bi”.
– Tâm trạng từ sự thanh thản, nhẹ nhỏm thành sự ngậm ngùi.
– Lối ống khi về hưu
– Lên chùa cùng đào hát ⇒ khác người, khác đời.
– Hưởng lạc: ca, tửu, cắc, tùng.
– Coi thường được mất và sự khen chê của miệng đời.
⇒Thái độ thanh lạc, thỏa thích, phóng túng, tự do, coi nhẹ được mất, hơn thua ở đời.
⇒ Cuộc sống tự do, tự tại vượt lên mọi thói tục của một bậc phong lưu, không ngại khẳng định cá tính của mình.
* Khẳng định cá tính của bản thân
Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phường Hàn, Phú,
Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung,
Trong triều ai ngất ngưởng như ông!
– Đặt mình ngang hàng với các bậc công thần, danh tướng Trung Hoa thời xưa ⇒ tự hào về sự nghiệp cống hiến cho đất nước.
– Nghĩa vua – tôi ⇒ khẳng định tấm lòng trung quân, ái quốc, một lòng vì nước vì dân.
⇒ Tự hào, sảng khoái, tự tin thể hiện cái tôi cá nhân
III. Kết bài
– Nội dung: Trên cơ sở ý thức về tài năng và nhân cách của bản thân, bài thơ còn là sự tổng kết về cuộc đời của chính tác giả.
– Nghệ thuật:
+ Cách ngắt nhịp tạo tính nhạc cho tác phẩm, đồng thời thể hiện phong thái ung dung.
+ Sử dụng nhiều từ Hán Việt, điển cố thể hiện tài hoa, trí tuệ của tác giả.
+ Bài hát nói mang đậm chât thơ và bộc lộ tính cách phóng khoáng, tự do, bản lĩnh.
Số 2: Dàn ý bài Bài ca ngất ngưởng
I. Mở bài
Chúng ta có giới thiệu khái quát về tác giả bài thơ là Nguyễn Công Trứ (một vài đặc được nhắc tới có thể là tiểu sử, đặc điểm con người, đặc điểm sáng tác,…xem ở trên)
Giới thiệu về tác phẩm “Bài ca ngất ngưởng” (hoàn cảnh ra đời bài thơ, khái quát về giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật)
II. Thân bài
Giải thích từ “Ngất ngưởng”:
- Nếu xét theo nghĩa đen: “Ngất ngưởng” là một từ láy thường dùng để chỉ độ cao như “cao ngất ngưởng” thể hiện sự cao hơn người khác, vật khác và có thể đang ở trong trạng thái nghiêng ngả, chực chờ đổ, có vẻ như nó không hoàn toàn vững trãi nhưng cũng không tài nào có thể đổ được.
- Còn trong bài thơ, “Ngất ngưởng” nói về lối sống và thái độ sống của tác giả Nguyễn Công Trứ.
Tiếp đến chúng ta phân tích 6 câu đầu: Ngất ngưởng trên con đường công danh và sự nghiệp ( chốn quan trường )
- Khẳng định vai trò và vị trí của bản thân mình ở trong trời đất
- Ông đã phô diễn tài năng và danh vị của mình.
- Bằng cách sử dụng hàng loạt từ Hán Việt như Thủ khoa, Tham tán, Tổng đốc Đông,… cùng với bút pháp liệt kê và cách sử dụng điệp ngữ.
- Nguyễn Công Trứ là một người văn võ song toàn, đồng thời ông cũng giữ nhiều chức vị quan trọng.
Phân tích 13 câu còn lại: Ngất ngưởng khi tác giả cáo quan về hưu/
- Lối sống một cách khác người, khác đời, trái khoáy. Như các chi tiết “Ngồi trên con bò màu vàng được trang sức bằng đạc ngựa” hay “Đi vãn cảnh chùa nhưng lại mang theo một cô hầu gái”
- Không quan tâm, chú ý nhiều đến chuyện được, mất, hay những lời khen chê.
- Lối sống tự do, phóng khoáng, muốn gì làm này, không vướng tục.
- Cuối cùng, ông đã có một lời tự tổng kết về cuộc đời đầy minh bạch và đầy ắp vẻ hài lòng trong những câu thơ ở cuối.
III. Kết bài
Khái quát lại cơ bản những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ và có thể nêu cảm nghĩ của bản thân.
Số 3: Bài ca ngất ngưởng dàn ý
I. Mở bài
– Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Công Trứ
– Giới thiệu khái quát về bài thơ Bài ca ngất ngưởng
– Giới thiệu về cái tôi ngất ngưởng trong bài thơ Bài ca ngất ngưởng.
II. Thân bài
a) Cái tôi ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ thể hiện ở cách ông tự khoe tài, khoe danh vị của mình
– Nguyễn Công Trứ đã khoe hết, phô diễn hết những cái danh vị của bản thân mình, khoe hết cả cái tài văn võ song toàn của bản thân với một thái độ đầy tự hào của một con người ý thức rõ tài năng, danh vị của mình.
– Những cái tài mà ông khoe ra với mọi người mang một nội hàm ý nghĩa khá rộng, xét đến cùng nó gắn với chuyện kinh bang tế thế: “Hi Văn tài bộ” rồi “Thủ khoa”, “Tham tán”, “Tổng Đốc đông”,…
=> Việc ông thị tài khoe tài không chỉ là cách ông thể hiện cái ngông, cái ngất ngưởng của mình mà hơn thế nữa đấy còn là cách thị tài, khoe tài của một con người tự ý thức một cách rõ nét về tài năng và những cống hiến, nỗ lực của bản thân mình.
b) Cái tôi ngất ngưởng với phong cách sống khác đời, khác người
– Nguyễn Công Trứ lại lựa chọn sống cuộc đời bình dị, thậm chí là “nên dạng từ bi”.
– Dù đi vãn cảnh chùa, đi thăm thú những danh lam thắng cảnh mà ông vẫn đã mang theo “một đôi dì” – những nàng hầu xinh đẹp với “gót tiên đủng đỉnh” – một cảnh tượng xưa nay chưa từng có, một việc làm khác người khiến đến ngay cả ông bụt cũng phải “nực cười ông ngất ngưởng”
c) Bản lĩnh sống của một con người tài năng, không quan tâm tới việc được – mất, khen – chê
– Dẫu ông có một phong cách sống, một lối sống khác người, khác đời nhưng ông chưa một lần quan tâm, để ý tới việc người đời sẽ khen chê mình như thế nào và mình có thể dành được hay mất đi những gì
– Nguyễn Công Trứ là một nhà nho chân chính bởi vậy tư tưởng nhà Nho vẫn luôn sống mãi trong ông, đó chính là tư tưởng trung quân ái quốc như ông đã từng nói:
Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phường Hàn, Phú,
Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung.
III. Kết bài
– Khái quát về cái tôi ngất ngưởng trong bài thơ Bài ca ngất ngưởng và nêu cảm nghĩ của bản thân.
Số 4: Dàn ý Bài ca ngất ngưởng
I. Mở bài
1. Giới thiệu sơ lược về tác giả
– Khái quát về thân thế, sự nghiệp của tác giả:
+ Nguyễn Công Trứ là một nhà văn có tính cách “ngông”, một nhân vật lịch sử nổi tiếng, nhà chính trị, nhà quân sự và nhà thơ
+ Thơ văn ông có nội dung phản ánh nhân sinh và thế sự sâu sắc.
2. Khái quát về tác phẩm
– Giới thiệu hoàn cảnh lịch sử, xã hội, xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác Bài ca ngất ngưởng
– Chủ đề nội dung của Bài ca ngất ngưởng: thể hiện bản lĩnh cứng cỏi, sự thức tỉnh ý thức cá nhân và một nhân sinh quan tiến bộ hiện đại.
– Ý nghĩa nhan đề: tập trung vào hai chữ “ngất ngưởng”
+ Nghĩa đen: Chỉ sự vật ở độ cao chênh vênh, không vững, nghiêng ngả
+ Nghĩa bóng: Cách sống vượt lên trên những khuôn mẫu, gò bó, thể hiện tính cách, thái độ, cách sống ngang tàng của Nguyễn Công Trứ.
II. Thân bài
1. Quan điểm sống ngất ngưởng khi làm quan
– “Vũ trụ nội mạc phi phận sự”: quan niệm con người sinh ra do “ý của trời đất”, nên phải có trách nhiệm, phải gánh vác việc đời (những việc trong vũ trụ đều thuộc trong phận sự của ta).
– Quan niệm ấy trong Nguyễn Công Trứ gắn liền với ý tưởng “tu, tề, trị, bình”, với chí làm trai và chủ nghĩa anh hùng mà ông đeo đuổi với tất cả lòng tin tưởng, lạc quan trong suốt cuộc đời mình.
– “Ông Hi Văn… vào lồng”:
+ Hình ảnh ẩn dụ “vào lồng”: diễn tả cuộc đời làm quan, coi thường danh lợi của Nguyễn Công Trứ => Cách nhìn mới mẻ, khác lạ so với nhà Nho đương thời.
+ Coi nhập thế là việc làm trói buộc, làm quan sẽ mất tự do, gò bó nhưng đó cũng là điều kiện để bộc lộ tài năng, hoài bão, trọn nghĩa vua tôi.
– Nêu những việc mình đã làm ở chốn quan trường và tài năng của mình:
+ Tài năng: giỏi văn chương (khi thủ khoa), tài dùng binh (thao lược)
-> Tài năng lỗi lạc, xuất chúng, văn võ song toàn.
+ Khoe danh vị, xã hội hơn người: Tham tán, Tổng đốc, Đại tướng (bình định Trấn Tây), Phủ doãn Thừa Thiên
-> Tự hào mình là một người tài năng lỗi lạc, danh vị vẻ vang, văn võ toàn tài.
=> Sáu câu thơ đầu là lời tự thuật chân thành của nhà thơ lúc làm quan, khẳng định tài năng và lí tưởng trung quân, lòng tự hào về phẩm chất, năng lực và thái độ sống tài từ, phóng khoáng, khác đời, ngạo nghễ của một người có khả năng xuất chúng hay thái độ sống của người quân tử bản lĩnh, kiên trì lí tưởng.
2. Quan niệm sống ngất ngưởng khi về hưu
– Cách sống theo ý chí và sở thích cá nhân:
+ Cưỡi bò đeo đạc ngựa.
+ Đi chùa có gót tiên theo sau.
=> Sở thích kì lạ, khác thường, thậm chí có phần bất cần và ngất ngưởng.
+ “Bụt cũng nực cười”: thể hiện hành động của tác giả là những hành động khác thường, ngược đời, đối nghịch với quan điểm của các nhà nho phong kiến.
=> Cá tính người nghệ sĩ mong muốn sống theo cách riêng.
– Quan niệm sống:
+ “Được mất… ngọn đông phong”: Tự tin đặt mình sánh với “thái thượng”, tức sống ung dung tự tại, không quan tâm đến chuyện khen chê được mất của thế gian.
+ “Khi ca… khi tùng”: tạo cảm giác cuộc sống phong phú, thú vị, từ “khi” lặp đi lặp lại tạo cảm giác vui vẻ triền miên.
+ “Không… tục”: không phải là Phật, không phải là tiên, không vướng tục, sống thoát tục -> sống không giống ai, sống ngất ngưởng.
=> Quan niệm sống kì lạ khác thường mang đậm dấu ấn riêng của tác giả.
3. Quãng đời khi cáo quan về hưu
– “Chẳng trái Nhạc… Nghĩa vua tôi cho trọn đạo sơ chung”: dùng điển cố ví mình sánh ngang với những người nổi tiếng có sự nghiệp hiển hách như Trái Tuân, Hàn Kì, Phú Bật,…
– Tự khẳng định mình là con người trung thần, làm tròn đạo vua tôi, điều này góp phần khẳng định thêm quan niệm về chí làm trai của tác giả ở đầu bài thơ.
– Tự hào khẳng định tài năng và công lao của mình một cách đĩnh đạc hào hùng.
– “Trong triều ai ngất ngưởng như ông”: vừa hỏi vừa khẳng định vị trí đầu triều về cách sống “ngất ngưởng”.
=> Tuyên ngôn khẳng định cá tính, sự mong muốn vượt ngoài quan điểm đạo đức Nho gia thông thường. Đối với ông, ngất ngưởng phải có thực danh và thực tài. Vậy cái ngất ngưởng của ông không phải tiêu cực mà sự khẳng định bản thân của mình, là bản lĩnh dám sống ở đời, và một phong cách sống tài hoa tài tử.
III. Kết bài
– Khái quát về giá trị nội dung và nghệ thuật
+ Nội dung: thể hiện phong cách sống tốt đẹp, bản lĩnh cá nhân trong khuôn khổ của xã hội phong kiến chuyên chế, sự tự ý thức giá trị bản thân của tác giả.
+ Đặc sắc nghệ thuật: Vận dụng thành công thể hát nói, giọng điệu hóm hỉnh, trào phúng; sử dụng điển tích, điển cố; kết hợp hài hòa giữa hệ thống từ ngữ Hán Việt với từ ngữ Nôm thông dụng trong đời sống hàng ngày.
– Phát biểu cảm nghĩ, ấn tượng chung của bản thân về tác phẩm.
– Rút ra bài học tư tưởng, tình cảm… đối với bản thân.
Số 5: Dàn ý bài Bài ca ngất ngưởng
I. Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm
– Nguyễn Công Trứ là một nhân vật lịch sử nổi tiếng in đậm dấu ấn không chỉ trong văn chương mà còn trong nhiều lĩnh vực khác, thơ văn ông phản ánh nhân sinh và thế sự sâu sắc.
– Bài ca ngất ngưởng là một trong số những bài hát nói tiêu biểu thể hiện tài năng, chí khí và ý thức cá nhân của Nguyễn Công Trứ.
II. Thân bài
* Cảm hứng chủ đạo
– “ngất ngưởng”: thế cao chênh vênh, không vững, nghiêng ngả.
=> Tư thế, thái độ cách sống ngang tàng, vượt thế tục của con người.
=> Phong cách sống nhất quán của Nguyễn Công Trứ, tác giả có ý thức rất rõ về tài năng và bản lĩnh của mình, kể cả khi làm quan, ra vào nơi triều đình và khi đã nghỉ hưu.
* Luận điểm 1: Quan điểm sống ngất ngưởng trên con đường công danh, sự nghiệp (6 câu đầu)
– “Vũ trụ nội mạc phi phận sự”: thái độ tự tin khẳng định mọi việc trong trời đất đều là phận sự của tác giả -> Tuyên ngôn về chí làm trai của nhà thơ.
– “Ông Hi Văn… vào lồng”: Coi nhập thế là việc làm trói buộc nhưng đó cũng là điều kiện để bộc lộ tài năng
– Nêu những việc mình đã làm ở chốn quan trường và tài năng của mình:
+ Tài năng: giỏi văn chương (khi thủ khoa), tài dùng binh (thao lược)
-> Tài năng lỗi lạc xuất chúng: văn võ song toàn
+ Khoe danh vị, xã hội hơn người: Tham tán, Tổng đốc, Đại tướng (bình định Trấn Tây), Phủ doãn Thừa Thiên
-> Tự hào mình là một người tài năng lỗi lạc, danh vị vẻ vang văn vẻ toàn tài.
=> Sáu câu thơ đầu là lời từ thuật của nhà thơ lúc làm quan, khẳng định tài năng và lí tưởng phóng khoáng khác đời ngạo nghễ của một người có khả năng xuất chúng.
* Luận điểm 2: Quan điểm sống ngất ngưởng trong lối sống, suy nghĩ (10 câu tiếp)
– Cách sống theo ý chí và sở thích cá nhân:
+ Cưỡi bò đeo đạc ngựa.
+ Đi chùa có gót tiên theo sau.
=> Sở thích kì lạ, khác thường, thậm chí có phần bất cần và ngất ngưởng
+ Bụt cũng nực cười: thể hiện hành động của tác giả là những hành động khác thường, ngược đời, đối nghịch với quan điểm của các nhà nho phong kiến.
=> Cá tính người nghệ sĩ mong muốn sống theo cách riêng.
– Quan niệm sống:
+ “Được mất… ngọn đông phong” : Tự tin đặt mình sánh với “thái thượng”, tức sống ung dung tự tại, không quan tâm đến chuyện khen chê được mất của thế gian
+ “Khi ca… khi tùng” : tạo cảm giác cuộc sống phong phú, thú vị, từ “khi” lặp đi lặp lại tạo cảm giác vui vẻ triền miên.
+ “Không… tục” : không phải là Phật, không phải là tiên, không vướng tục, sống thoát tục -> sống không giống ai, sống ngất ngưởng.
=> Quan niệm sống kì lạ khác thường mang đậm dấu ấn riêng của tác giả.
* Luận điểm 3: Lời khẳng định về sự ngất ngưởng vô địch (3 câu cuối)
– “Chẳng trái Nhạc… Nghĩa vua tôi cho trọn đạo sơ chung”: Sử dụng điển cố, ví mình sánh ngang với những người nổi tiếng có sự nghiệp hiển hách như Trái Tuân, Hàn Kì, Phú Bật…
=> Khẳng định bản lĩnh, khẳng định tài năng sánh ngang bậc danh tướng. Tự khẳng định mình là bề tôi trung thành.
– “Trong triều ai ngất ngưởng như ông” : vừa hỏi vừa khẳng định vị trí đầu triều về cách sống “ngất ngưởng”
=> Tuyên ngôn khẳng định cá tính, sự mong muốn vượt ngoài quan điểm đạo đức Nho gia thông thường. Đối với ông, ngất ngưởng phải có thực danh và thực tài.
* Đặc sắc nghệ thuật:
– Vận dụng thành công thể hát
– Giọng điệu thơ hóm hỉnh, trào phúng
– Sử dụng điển tích, điển cố
III. Kết bài
– Khẳng định những nét tiêu biểu nhất về nội dung và nghệ thuật của Bài ca ngất ngưởng
– Trình bày suy nghĩ của bản thân về bài thơ.
Tổng kết
Trên đây là tổng hợp đầy đủ Top 5 dàn ý Bài ca ngất ngưởng chi tiết nhất đến các bạn học sinh chuẩn bị cho các kì thi. Top 10 Tìm Kiếm hy vọng đã mang đến bài viết bổ ích, giúp cũng cố kiến thức cho các bạn học sinh lớp 11.
